Cats

Let the memory live again?

H κινηματογραφική μεταφορά του «Cats» συζητιόταν εδώ και δεκαετίες και οι λόγοι είναι προφανείς, πρόκειται για ένα από τα μακροβιότερα μιούζικαλ στην ιστορία του μουσικού θεάτρου και επιπλέον η αγάπη του κόσμου για τα ατίθασα τετράποδα είναι παροιμιώδης (όπως και τα εκατομμύρια views των βίντεο με γάτες στο YouTube). Τελικά μετά από χρόνια και ενώ είχε ακουστεί πως το «Cats» είναι πιθανό να διασκευαστεί σε ταινία κινουμένων σχεδίων (κατά μία έννοια ισχύει για τη συγκεκριμένη), οι θρυλικές «γάτες» του Άντριου Λόιντ Γουέμπερ έρχονται να γουργουρίσουν στο πανί. Αν το άβολο τρέιλερ σας είχε φανεί εθιστικά αστείο, τότε το θέαμα της ταινίας είναι ικανό να σας σηκώσει την τρίχα.

Ο βραβευμένος με Όσκαρ Τομ Χούπερ («Ο Λόγος του Βασιλιά») αποκαλύπτεται ως ένας ανέμπνευστος διεκπεραιωτής ολκής που αδυνατεί να εμφυσήσει μυστήριο και μαγεία στην κινηματογραφική σύσταση των εκ φύσεως πιο μυστηριωδών, «μαγικών» ζώων του πλανήτη. Τιμημένος από την Ακαδημία για μία από τις πιο στείρες ακαδημαϊκές ταινίες της πρόσφατης μνήμης (απέναντι μάλιστα από το διαλεκτικό «The Social Network» του Φίντσερ), ο Χούπερ είχε φανερώσει ήδη από τους «Άθλιους» ότι αντιμετωπίζει το μιούζικαλ ενοχικά. Εκεί είχε υπονομεύσει τις πυκνές ενορχηστρώσεις του Κλοντ-Μισέλ Σένμπεργκ σε μία μονοκόμματη, μουσική απαγγελία με στόχο τον - χωρίς λόγο - ρεαλισμό. Εδώ στο βωμό της ρεαλιστικής - πάλι χωρίς να είναι ζητούμενο - εμφάνισης, θυσιάζει χρόνο και ενέργεια για να ντύσει με ψηφιακή γούνα τους πρωταγωνιστές, χορευτές του. Και ενώ στους «Άθλιους» οι ερμηνείες και τα στάνταρ της παραγωγής τον έσωσαν, εδώ οι ψηφιακές ραφές προβάλουν ένα κινηματογραφικό ανέκδοτο, μία παρέλαση αποτυχημένων φίλτρων του snapchat που βγάζει αθέλητα γέλιο, ενώ έπρεπε να βγάζει νύχια.

Τα πράγματα ξεκινούν από την αρχή λάθος. Όσο παρακολουθείς το «Cats» αναρωτιέσαι γιατί έγινε αυτή η τεράστια θεατρική επιτυχία. Στην πορεία, ωστόσο, καθώς ανακαλείς τους παράγοντες που έκαναν τις «Γάτες» μία παράσταση - αναφορά, τα ψηφιακά αιλουροειδή του Χούπερ αδυνατίζουν όλο και περισσότερο.

Το μιούζικαλ, που βασίζεται στην ποιητική συλλογή του Τ. Σ. Έλιοτ «Εγχειρίδιο Πρακτικής Γατικής του Γερο-Πόσουμ», έκανε πρεμιέρα στο Λονδίνο το 1981. Από τότε μετράει περισσότερες από 9.000 παραστάσεις έχοντας αποσπάσει βραβείο για τις δημιουργικές χορογραφίες της Τζίλιαν Λιν, αλλά και το μεγάλο θεατρικό βραβείο Ολίβιε ως καλύτερο μιούζικαλ. Τη δεκαετία του '80, λίγο πριν το «Φάντασμα της Όπερας» αλλά με τις επιτυχίες των «Jesus Christ Superstar» και «Evita» δεδομένες, ο Άντριου Λόιντ Γουέμπερ πήρε το ρίσκο να αποδώσει μουσικοθεατρικά τα ποιήματα του Έλιοτ, και μπορεί σήμερα να μιλάμε εκ του ασφαλούς για μία παράσταση που άντεξε στο χρόνο όσο λίγες, αλλά η επιτυχία του «Cats» δεν ήταν καθόλου σίγουρη όταν η παράσταση ήταν ακόμη στα σχέδια. Τελικά η μουσική, οι ερμηνευτές, η σκηνογραφία (ένας υπερμέγεθης σκουπιδότοπος), οι χορογραφίες, το εντυπωσιακό μακιγιάζ και η σκηνοθεσία του σπουδαίου Τρέβορ Ναν, συνωμότησαν και μετέτρεψαν το «Cats» σε instant classic. 

Στο θέατρο ο ανθρώπινος παράγοντας υποτάχθηκε στην ιδέα και χρησιμοποίησε το μέσο για να πείσει το κοινό πως μπροστά του έχει, όντως, «γάτες». Η εικόνα της μεταμόρφωσης ηθοποιών και χορευτών λειτούργησε άψογα στο σανίδι, ενώ η γατίσια μετάλλαξη των συντελεστών της ταινίας μοιάζει σαν να βγήκε από κακό photoshop. Βασικό πρόβλημα είναι πως ο Χούπερ επιθυμεί εμμονικά να κρατήσει ανέπαφα τα διάσημα πρόσωπα του καστ και δεν είναι η μόνη επιλογή που «κοστίζει» στις ψυχές αυτών των γάτων. Τα δύο σημαντικότερα κομμάτια του σόου, η ραφιναρισμένη σάτιρα του Έλιοτ και η διαχρονικότητα της μουσικής του Γουέμπερ, ακούγονται παρωχημένα κι όχι παιχνιδιάρικα. Η σκηνογραφία υποτάσσεται στη σκηνοθετική γραμμή που οπτικοποιεί κατά γράμμα τους στίχους (με την κλίμακα των σκηνικών να δημιουργεί αρκετές φορές απορία για το τελικό μέγεθος των γατών) και οι κλασικές χορογραφίες της Λιν, θεατρική παρακαταθήκη που ενέπνευσε γενιές χορευτών, ακολουθούν εδώ με πρόδηλη ευκολία τα βήματα της χιπ-χοπ επικαιροποίησης, χωρίς όμως να υποστηρίζεται από την πρώτη ύλη. Η κάμερα του Χούπερ διακόπτει με άκυρα cuts το ρυθμό των χορευτών, ακόμα και στη μεγάλη σκηνή του «Jellicle Ball», γεννώντας αβίαστα το ερώτημα: ποιος ο λόγος τελικά να έχεις πρωταγωνίστρια την εξαιρετική μπαλαρίνα Φραντσέσκα Χέιγουορντ; 

Δυστυχώς, το υπόλοιπο καστ του «Cats» δεν διασώζεται από τον «τριχωτό» πανωλεθρίαμβο της ταινίας. Την «ετεροντροπή» του θεατή μοιράζονται η Τζούντι Ντέντς, η πρώτη Γκριζαμπέλα στην ιστορία του θεατρικού που δυστυχώς ένας τραυματισμός της το 1981 την απομάκρυνε λίγο πριν την πρεμιέρα, ο βετεράνος Ίαν ΜακΚέλεν, ο μιουζικαλο-λάτρης Τζέιμς Κόρντεν, ο Ίντρις Έλμπα στο ρόλο της άτακτης γάτας Μακάβιτι, η κωμική Ρέιτσελ Γουίλσον, η Τέιλορ Σουίφτ (υπογράφει και το συμπαθητικό νέο τραγούδι «Beautiful Ghosts») και η βραβευμένη με Όσκαρ για το «Dreamgirls» Τζένιφερ Χάντσον. Όλοι πατούν με ανήσυχο βηματισμό στα γατήσια-alter egos τους, σαν να μην αντιλαμβάνονται και οι ίδιοι την «εικόνα» που οφείλουν να παραδώσουν, και ειδικά η Χάντσον υπονομεύει με μόνιμη απόγνωση χωρίς ίχνος λυτρωτικής νοσταλγίας το πασίγνωστο «Memory». 

Μαχητικές, απαθείς, ανικανοποίητες, κοσμικές, φιλότεχνες, τεμπέλικες, άτακτες, επηρμένες, μεγαλομανείς, τρυφερές, λατρεμένες. Αυτές είναι κανονικά οι «Γάτες» του μιούζικαλ. Στην ταινία του Χούπερ δεν θα βρείτε την παραπάνω ποικιλία, δεν θα παρασυρθείτε από το χορό και το τραγούδι, δεν θα μάθετε «πώς να απευθύνεστε» σε μία γάτα. Το μόνο που θα σας παραδώσει είναι μία ψηφιακή τριχόμπαλα. Βγάλτε νύχια!