Corpus Christi

Δεν υπάρχει εντούτοις τίποτα περιοριστικό λόγω της γεωγραφίας στην θεματική του έργου. Αντίθετα, σε λαούς βαθιάς θρησκευτικής παράδοσης, που υφίστανται την γενικευμένη επίθεση της παγκοσμιοποίησης και του βίαιου εκσυγχρονισμού χωρίς ιδιαίτερες κλίσεις στον ανθρωπισμό, η ταινία μοιάζει να ταιριάζει γάντι.

Η ιστορία παρακολουθεί τον νεαρό Ντάνιελ (όχι τυχαίο το όνομα αν μελετήσει κανείς την Βίβλο του σε συμπλήρωμα του έργου) που από το αναμορφωτήριο (λόγω φόνου) καταφθάνει με αναστολή σ’ ένα μακρινό χωριό της Πολωνίας και από σύμπτωση γίνεται ο αναπληρωτής παππάς της ενορίας. Όμως το χωριό βασανίζεται από ένα πρόσφατο πολύνεκρο αυτοκινητιστικό δυστύχημα που το έχει διαιρέσει σε αθώους κι ενόχους. Και το παρελθόν του Ντάνιελ βρίσκει κι αυτό τον τρόπο να τον ακολουθήσει και στο μικρό χωριό…

Από την αρχή ο Κόμασα παίζει με την αντιπαραβολή του θεσμοθετημένου και του φυσικού, της εκκλησιαστικής πίστης και του αμιγούς αισθήματός της. Καθώς εν συνεχεία η ιστορία παραλλάσσει το δημώδες των ράσων που κάνουν τον παππά, η κριτική βαθαίνει. Υπάρχει απάντηση στον μεταφυσικό πέλεκυ του δόγματος; Μπορεί το ενστικτώδες αίσθημα της πίστης να αντικαταστήσει την ευγλωττία και τις έτοιμες απαντήσεις της Εκκλησίας; Ακόμα περισσότερο, είναι άραγε δυνατόν τα ουσιώδη ανθρώπινα ερωτήματα/αιτήματα της συγχώρεσης και της αποδοχής του συνανθρώπου να επιτευχθούν μέσω της κατάργησης του ξύλινου λόγου ενός δόγματος; Ποιό είναι εν τέλει το Σώμα του Χριστού, της Πίστης;

Η πίστη και η συγχώρεση θέλουν δουλειά πολλή και για την ώρα η θηριώδης μας όψη κερδίζει κατά κράτος τις καλύτερες μας προθέσεις

Η ιστορία θέτει ερωτήματα χωρίς να απέχει από την περιγραφή ενός περιγύρου που ολοένα σφίγγει και πιέζει για ικανοποίηση του θυμικού, όχι όμως απαραίτητα και του ανθρώπινα ευκταίου. Με μια αφήγηση σκηνοθετικά στρωτή, ο Κόμασα επιτρέπει στο πρωτεύον σενάριο να εκτυλιχθεί διαπνέοντας το έργο με μια διαρκή αίσθηση αναπόφευκτου, έναν ντετερμινιστικό τρόμο πως το παρελθόν θα εισβάλλει στο παρόν, πως η συγχώρεση για την οποία πάσχει και πασχίζει και ο κεντρικός ήρωας μπορεί να επιτευχθεί για τον περίγυρο αλλά κανένας μεταφυσικός Θεός δεν θα μπορέσει να σώσει τον ίδιο για το πηγαίο καλό που κατορθώνει.

Κι αυτό είναι προς όφελος του έργου. Το ένα πόδι στην γνήσια ανατολικοευρωπαϊκή αίσθηση του χριστιανικού, το άλλο στην παγκοσμιοποιημένη μιας κοινωνίας αγριότητας, αναλαμβάνουν το έργο σε διαλεκτικά σεναριακά ύψη που η σκηνοθεσία εξυπηρετεί γνωστικά. Ταυτόχρονα θα πάρεις μια εικόνα αιωνόβια αναγνωρίσιμης επαρχίας, με την σαρωτική μικροπρέπεια της απαιδεψιάς και την βαθιά ανθρώπινη συμπόρευση (η…φορντική σκηνή της κηδείας) του ανεπιτήδευτου.

Στο τέλος θα υπάρξει η κοινωνιολογικά αναπόφευκτη αίσθηση του καταλύτη, του ανθρώπου που θα μπορέσει να πραγματοποιήσει την χημική αντίδραση που θα βελτιώσει τον περίγυρο, όχι όμως αρκετά για να σωθεί και ο ίδιος, να μην χαθεί στα προϊόντα της αντίδρασης αυτής. Οι μπάρες του παρελθόντος είναι ασήκωτες, οι άνθρωποι δεν συγχωρούν και τόσο εύκολα τελικά, η ανθρώπινη φύση δεν κατατρόπωσε τις βαρβαρικές της καταβολές. Η πίστη και η συγχώρεση θέλουν δουλειά πολλή και για την ώρα η θηριώδης μας όψη κερδίζει κατά κράτος τις καλύτερες μας προθέσεις. Αν τις έχουμε πια κι αυτές.