Η Χήρα

Μία παρατημένη τσάντα στο μετρό της Νέας Υόρκης φέρνει την καλοπροαίρετη Φράνσις (Κλόι Γκρέις Μόρετζ) στο κατώφλι του σπιτιού της Γκρέτα (Ιζαμπέλ Ιπέρ), μιας μοναχικής χήρας που δείχνει ασυνήθιστη διάθεση να προσφέρει στη νεαρή κοπέλα ένα υποκατάστατο της μητέρας που έχασε μόλις ένα χρόνο πριν. Τη στενή φιλία που γρήγορα χτίζεται μεταξύ τους πάντως δε βλέπει με καλό μάτι η Έρικα (Μάικα Μονρόε), κολλητή και συγκάτοικος της Φράνσις, η οποία επιμένει πως κάτι δεν πάει καθόλου καλά με την Γκρέτα.

Την εξάχρονη απόσταση από την τελευταία ταινία του Νιλ Τζόρνταν μετά το «Byzantium» έρχεται να γεμίσει η «Χήρα» («Greta»), ένα καθαρόαιμο ψυχολογικό θρίλερ που παίζει με τις έννοιες της παθολογικής προσκόλλησης και της εμμονής. Στην επιστροφή του βραβευμένου με Όσκαρ Ιρλανδού σκηνοθέτη βρίσκουμε την πληθωρική παρουσία της Ιζαμπέλ Ιπέρ να παίρνει τη μορφή μιας βαθιά διαταραγμένης γυναίκας-αράχνης η οποία ρίχνει δολώματα στην αμερικανική μητρόπολη. Και βέβαια τη Μόρετς, η οποία παίρνει με τη σειρά της τη μορφή του ιδανικού θύματος.

Πιστή στη λογική ενός είδους που ορίζει την απειλή ως μια κλειστοφοβική συνθήκη εφιάλτη που αρχικά απομονώνει από την ασφαλή πραγματικότητα τον πρωταγωνιστικό χαρακτήρα προτού επιχειρήσει να τον «πνίξει», η «Χήρα» ακολουθεί ένα λειτουργικά παλιομοδίτικο μοτίβο κλιμάκωσης. Σύμφωνα με αυτό, που εδώ θυμίζει σκοτεινό παραμύθι, το ευγενικό, εύθραυστο και χαρακτηριστικά εφηβικό παρουσιαστικό της Μόρετς αντιπαραβάλλεται με το κλινικά καθαρό και επιβλητικό φιζίκ της Ιπέρ, με φόντο μια καταθλιπτική Νέα Υόρκη στην οποία βασιλεύει η μοναξιά.

Η «Χήρα» ακολουθεί ένα λειτουργικά παλιομοδίτικο μοτίβο κλιμάκωσης που εδώ θυμίζει σκοτεινό παραμύθι

Ένα ζήτημα πάντως με τη «Χήρα» προκύπτει αν πάει κάποιος να την πάρει στα σοβαρά, καθώς τότε ελλοχεύει ο κίνδυνος να δει να αναδύεται από αυτή μια άκρως συντηρητική οπτική, πράγμα δυνάμει προβληματικό για τους περίεργους καιρούς που ζούμε. Χωρίς να παραβλέπουμε την ίδια την προϊστορία ενός κινηματογραφικού είδους που έχτισε κρίσιμο μέρος της δυναμικής του ακριβώς επάνω στη μυθολογία του φόβου απέναντι στο(ν) «άλλο», η αλήθεια είναι πως η «Χήρα» μοιάζει σε παρεξηγήσιμο βαθμό με ένα αφήγημα κατά το οποίο η καλή προαίρεση «τιμωρείται» με θανάσιμες παγίδες και η μεγάλη πόλη κρύβει επικίνδυνους παράφρονες, από τους οποίους μάλιστα οι φιλελεύθεροι νόμοι αδυνατούν να προστατεύσουν τον ήρωα από μια απειλή εμφανή, αν εκείνη δεν εκμεταλλευτεί το «δικαίωμά» της να εκφραστεί σε φουλ ταχύτητα.

Αν σε αυτό δει κανείς πιο «πονηρά» την ξένη καταγωγή της ψυχωτικής Γκρέτα (μιλάμε για μία μετανάστρια στη Νέα Υόρκη), μπορεί να μη βρεθεί τρομερά μακριά από το να υποθέσει πως η ταινία «χαϊδεύει» άθελά της τα πλέον αντιδραστικά αντανακλαστικά μιας Αμερικής που πριν δύο χρόνια ψήφισε Τραμπ. Με το «άθελά» της να μπαίνει στην εξίσωση από τη στιγμή αναφερόμαστε στη νέα ταινία του ανθρώπου που σκηνοθέτησε τα «Παιχνίδι των Λυγμών» και «Breakfast on Pluto».

Στον αντίποδα λοιπόν των παραπάνω προβληματισμών, ίσως κάποιος διαβάσει πίσω από τις εμφανείς εκφραστικές υπερβολές της Ιπέρ μία απόπειρα του Τζόρνταν να σπάσει την όποια σοβαροφάνεια της ταινίας του, στο θεματικό πυρήνα της οποίας φωλιάζουν - ας μην ξεχνάμε - το ανεπούλωτο τραύμα της απώλειας και η μοναξιά. Ωστόσο, η σημαντική κατά τα άλλα ηθοποιός του «Εκείνη» μοιάζει εδώ τόσο ασυντόνιστη με την συμπρωταγωνίστριά της που προοδευτικά τίθεται εκτός κλίματος.

Πάντως, ακόμα και αυτή η βασική αδυναμία της «Χήρας» θα μπορούσε να έχει παρακαμφθεί, αν το παθητικοεπιθετικό παιχνίδι που στήνει η Γκρέτα με θύμα την Φράνσις ξεδιπλωνόταν μονάχα από την πλευρά της νεαρής ηρωίδας. Στην περίπτωση αυτή, θα είχαμε αποφύγει περιττές επεξηγήσεις σχετικά με το παρελθόν της Γκρέτα, ενώ θα είχαμε γλιτώσει και κάποιες σεναριακές ασάφειες, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες για μία πραγματικά υποβλητική, αινιγματική συνθήκη αστικής απειλής.