Maria by Callas: Η Μαρία Κάλλας Εξομολογείται

Προϋποθέτει αναμφίβολα τόλμη από πλευράς ενός πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη το να κάνει ένα ντοκιμαντέρ σαν αυτό εδώ. Στο «Maria by Callas - Η Μαρία Κάλλας Εξομολογείται» ο Γάλλος Τομ Βολφ αποφασίζει να διαχειριστεί συνεντεύξεις και επιστολές της σπουδαίας ντίβας, συχνά σπάνιο ή και ανέκδοτο υλικό (όπως η συνέντευξη που είχε δώσει η Κάλλας στον Ντέιβιντ Φροστ), προκειμένου να δώσει το βήμα στην Κάλλας - και μόνο σε αυτή - να μας αποκαλυφθεί, μέσα από τα δικά της λόγια, τέσσερις δεκαετίες μετά το θάνατό της.

Σε μία λογική ανάλογη εκείνης που απολαύσαμε στο «Βγάλε τον Σκασμό: Ο Φρανκ Ζάπα με Δικά του Λόγια» προ διετίας στις Νύχτες Πρεμιέρας, επιδίωξε να φιλοτεχνήσει το πορτρέτο της Ελληνοαμερικανίδας σταρ αυστηρά μέσα από δικές της μαρτυρίες, σα να πρόκειται για μία μεταχρονολογημένη αυτοβιογραφία. Έτσι, ο Βολφ περιόρισε τη σχεδόν τετραετή έρευνά του αποκλειστικά σε πρόσωπα που την έζησαν από κοντά, προκειμένου εκείνα να τον κατευθύνουν ως προς το αρχειακό υλικό που όφειλε να αναζητήσει.

Επί της ουσίας, το «Maria by Callas» αποτελεί τη γεμάτη σεβασμό και περιέργεια ματιά ενός νέου ανθρώπου πάνω σε ένα αειθαλές ίνδαλμα του παγκόσμιου καλλιτεχνικού στερεώματος, για το οποίο μέχρι πρότινος γνώριζε ελάχιστα. Ως ύστερος θαυμαστής, προσεγγίζει με δέος τον μύθο της Κάλλας, τη διαδρομή της από τη Νέα Υόρκη και την Αθήνα ως τη Σκάλα του Μιλάνου και την καταξίωση, τον φλογερό έρωτα με τον Αριστοτέλη Ωνάση αλλά και την επαφή της με τον Παζολίνι στα γυρίσματα της «Μήδειας», με διάθεση να ανακαλύψει τη Μαρία, την πραγματική γυναίκα πίσω από την αστραφτερή ντίβα της όπερας.

Το θέμα είναι πως παρότι η καλλιτεχνική αξία της Κάλλας διαπερνά κοινωνικά στεγανά, η ζωή της - όπως παρουσιάζεται στο ντοκιμαντέρ αυτό τουλάχιστον - μοιάζει περισσότερο με το δράμα μιας σύγχρονης πριγκίπισσας, και μάλιστα ένα δράμα που δεν επιφυλάσσει πλέον τίποτε συγκλονιστικά μυστικά. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το πόσο υποκριτικό ηχεί στα αυτιά ενός σημερινού θεατή η επαναλαμβανόμενη αναφορά της Κάλλας στον «φίλο» Ωνάση και τη «μοναδική φιλία» που τους ένωνε.

Ενδεχομένως να αποτελεί περιορισμό από πλευράς διαθέσιμου υλικού που μπόρεσε να βρει ο Βολφ, όμως το «Maria by Callas», παρόλο που διατείνεται πως ρίχνει το παραπέτασμα της διασημότητας αποκαλύπτοντας την πραγματική Μαρία, εκείνο που αφήνει τελικά είναι μια δεύτερη ζώνη άμυνας, εξίσου ανθεκτική με την πρώτη, μέσα από την οποία η σπουδαία αυτή γυναίκα προσπάθησε να σταθεί όρθια από την αφόρητη πίεση των προσδοκιών και της δημοσιότητας, αλλά και πέρα από το βάρος των προσωπικών της δραμάτων. Με άλλα λόγια, η Κάλλας, όπως τουλάχιστον μας αποκαλύπτεται εδώ, εμφανίζεται με αμφίβολη διάθεση να παραμερίσει το προσωπείο του βαρύτατου ονόματος που έχτισε.

Τελικά, παρότι αρκετά ρυθμικό και οργανικά δεμένο, το εγχείρημα του Βολφ αφήνει αντί για την αίσθηση μιας εκ βαθέων αποκάλυψης, μια επίγευση μεγαλοαστικού θαμπώματος, τέτοιου που να μοιάζει σε ύφος με κοσμικό ρεπορτάζ πάνω στον ταραχώδη βίο και πολιτεία μιας οποιασδήποτε εξέχουσας προσωπικότητας του διεθνούς jet set.