Η Φωλιά - ταινιες || cinemagazine.gr

Η Φωλιά

The Nest

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

2020
    ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Μ. Βρετανία/Καναδάς
    ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Σον Ντέρκιν
    ΣΕΝΑΡΙΟ: Σον Ντέρκιν
    ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Τζουντ Λο, Κάρι Κουν, Ούνα Ρος, Τσάρλι Σότγουελ
    ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ματίας Έρντιλι
    ΜΟΥΣΙΚΗ: Ρίτσαρντ Ριντ Πάρι
    ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 107'
    ΔΙΑΝΟΜΗ: Spentzos Film
    Η Φωλιά

Τζουντ Λο και Κάρι Κουν («The Leftovers») δίνουν ερμηνείες αξιώσεων στο πολυαναμενόμενο σκοτεινό δράμα του Σον Ντάρκιν («Martha, Marcy, May, Marlene») για μια εύπορη οικογένεια η καθημερινότητα της οποίας αρχίζει να κλονίζεται αφ’ ης στιγμής μετακομίζει από τη Νέα Υόρκη στο Λονδίνο.

Από τον Νεκτάριο Σάκκα

Η νέα ταινία του Σον Ντάρκιν, του ανθρώπου που μας είχε αφήσει άφωνους στο ντεμπούτο του («Martha Marcy May Marlene»), ρίχνει φρέσκιες ματιές πάνω στην οικογένεια (εξού και ο τίτλος) και τα έμφυλα δυναμικά εντός αυτής. Κι ας εκτυλίσσεται στα 80s, μια εποχή αρκετά διαφορετική από τη σημερινή την οποία συνήθως η βιομηχανία του θεάματος σε μικρή και μεγάλη οθόνη τείνει να αντιμετωπίζει με μια ρετρολαγνεία.

«Η Φωλιά» προς την οποία κοιτάμε εδώ είναι αυτή του Άγγλου επιχειρηματία Ρόρι Ο’Χάρα (Τζουντ Λο), της Αμερικανίδας συζύγου του Άλισον (Κάρι Κουν) και των δύο παιδιών τους, του 12χρονου Μπεν (Τσάρλι Σότγουελ) και της έφηβης Σαμ (Ούνα Ρος) που είναι κόρη της Άλισον από προηγούμενο γάμο. Ο Ρόρι ψήνει τη γυναίκα του να αφήσουν τη στεγνή από επιχειρηματικές προοπτικές Νέα Υόρκη για ένα Λονδίνο των μεγάλων νέων ευκαιριών. Αυτή θα είναι η τέταρτη μετακόμισή τους μέσα σε δέκα χρόνια, αλλά οι ενστάσεις της Άλισον προς «ακόμα μία νέα αρχή» που για την ίδια σημαίνει ότι θα αφήσει δουλειά (εκπαιδεύτρια ιππασίας) και οικείους για μια χώρα που ο άντρας της δεν έχει καμία επαφή με τη δική του οικογένεια εκεί, κάμπτονται σχετικά γρήγορα.

Μαζί με την Άλισον ο Ρόρι κοντεύει να πείσει και εμάς αρχικά, μέσα σε έναν βομβαρδισμό από μεγάλα λόγια και ακόμα μεγαλύτερα έργα. Για σπίτι τους εξασφαλίζει μια έπαυλη του 18ου αιώνα. Βάζει τα παιδιά στα καλύτερα σχολεία. Υπόσχεται στη γυναίκα του να της φτιάξει στάβλο ώστε να ανοίξει τη δική της σχολή ιππασίας. Όμως όταν το επιχειρηματικό πλάνο στο οποίο στηρίζονται όλα αυτά τα μεγαλεπήβολα δεν πάει όπως αναμενόταν, η οικογένεια Ο’Χάρα κλονίζεται καθώς χάνει το πατριαρχικό περίβλημα προστασίας και όσα αυτό συνεπάγεται.

Στο πρώτο του φιλμ ο Ντάρκιν μας είχε φέρει μοναδικά σε επαφή με τις γκρίζες ζώνες του ανοίκειου και της αίσθησης απειλής, αντικειμενικής ή φανταστικής, εξωγενούς ή ενδογενούς. Το στοιχείο του ανοίκειου υπάρχει και εδώ, ξεμακραίνοντας ωστόσο από τα χωρικά ύδατα του θρίλερ για να προσεγγίσει αυτά του δράματος, καθώς το διακύβευμα εδώ είναι η οικογενειακή συνοχή και το συμβόλαιο εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της. Στον ριζικό επαναπροσδιορισμό που έρχεται τον πρώτο λόγο έχουν οι δύο γονείς, τον επόμενο σε σημαντικότητα η έφηβη κόρη που κάνει και το μεγαλύτερο acting out και τον πιο περιφερειακό (ή κινηματογραφικά ανεκμετάλλευτο αν προτιμάτε) ο μικρός Μπεν.

Ένα φιλμ για τη διαπραγμάτευση ανάμεσα στο οικείο και το ξένο που ενυπάρχει ακόμα και στις στενότερες ανθρώπινες σχέσεις

Ο Τζουντ Λο υποδύεται έναν άνθρωπο σε κατάσταση μονομανίας ως προς το ζητούμενο της επιτυχίας και της κοινωνικής ανέλιξης, ο οποίος καταποντίζεται μέσα στα ψέματα και το μύθο που επιμελώς χτίζει για τον εαυτό του. Όμως η Κάρι Κουν είναι εκείνη που διαγράφει το πιο αθόρυβο και εντυπωσιακό τόξο χαρακτήρα στην ταινία, ξεκινώντας από μία γυναίκα που παραμένει στη σκιά του συζύγου - με τις ανάλογες νουθεσίες της μητέρας της - πριν φτάσει να αποδομεί τόσο τον ίδιο όσο και το αρχικά ακλόνητο πατριαρχικό βάθρο. Οι ερμηνείες και των δυο παραμένουν θαυμάσια συντονισμένες ως προς το ευμετάβλητο μεταξύ τους δυναμικό, ενώ το πολιτισμικό χάσμα μεταξύ ευρωπαϊκής και αμερικανικής κουλτούρας - νευραλγικό στοιχείο προερχόμενο από προσωπικά βιώματα του Ντάρκιν που τον ώθησαν να γράψει τη «Φωλιά» - παίζει σημαντικό ρόλο στο κενό που ανοίγεται μεταξύ τους. Αλλά το ερώτημα είναι ποια τα στοιχεία εκείνα που βοηθούν τον Καναδό σκηνοθέτη να τα δείξει όλα αυτά.

Η απάντηση θα μπορούσε να εστιάσει σε τρία σημεία. Ξεκινώντας από την ολοένα εντεινόμενη χρήση κοντινών πλάνων στα πρόσωπα των πρωταγωνιστών, τα οποία απομονώνουν εντέχνως τον ένα από τον άλλο. Όπως π.χ. συμβαίνει τη στιγμή που η Άλισον αντιλαμβάνεται το φαινομενικά μικρό ψέμα του συζύγου της αναφορικά με το πώς προέκυψε η νέα επαγγελματική ευκαιρία του τελευταίου. Κι εδώ κάπου οφείλουμε να σημειώσουμε την καταλυτικής σημασίας δουλειά του Ματίας Ερντέλι, του Ούγγρου διευθυντή φωτογραφίας από τον σαρωτικό «Γιο του Σαούλ», η οποία προσδίδει στη «Φωλιά» μια αίσθηση κλάσης αλλά και υπόγειας υπονόμευσης μιας πλοκής κατά την οποία τα πρόσωπα μέσα σε κλειστούς χώρους έχουν τον πρώτο λόγο.

Δεύτερον, στους τζαζ τόνους της μουσικής που υπογράφει ο Ρίτσαρντ Ριντ Πάρι των Arcade Fire. Μια σειρά υποδειγματικών συνθέσεων που τονίζουν με λιτή σαφήνεια την σταθερά ενισχυόμενη συνθήκη αβεβαιότητας και αποδιοργάνωσης που περιβάλλει τη ζωή του Ρόρι, της Αλ και των παιδιών τους. Και τέλος, στο αρκετά αινιγματικό στη διαχείρισή του συμβολικό κομμάτι, στο οποίο βασικό ρόλο αποκτά αφενός ο ανολοκλήρωτος στάβλος, αφετέρου το άλογο της Άλισον, η τύχη του οποίου καταλήγει συνυφασμένη με τη σταδιακή κατάρρευση της «Φωλιάς» των Ο΄Χάρα. Ακόμα, στο ίδιο μήκος κύματος και σε αντίστιξη των κοντινών που μοιάζουν να δίνουν τον τόνο, δύο γενικά πλάνα είναι εκείνα που αναλαμβάνουν να καταδείξουν σημειολογικά το πριν και μετά της οικογένειας: εκείνο του πρώτου τους δείπνου στο νέο τους σπίτι και αυτό του πρωινού με το οποίο κλείνει η ταινία.

Εν ολίγοις, «Η Φωλιά» είναι ένα σκοτεινό δράμα για την οικογένεια και το γενικευμένο βραχυκύκλωμα που προκαλεί η προσήλωση στις επιταγές της πατριαρχίας. Ένα φιλμ για τη διαπραγμάτευση ανάμεσα στο οικείο και το ξένο που ενυπάρχει ακόμα και στις στενότερες ανθρώπινες σχέσεις. Έχει τη δύναμη και την έκταση να γραπώσει τον θεατή της, βοηθώντας τον να παρακάμψει ακόμα τα σημεία όπου θα τον αφήσει με εύλογες απορίες. Όπως π.χ. οι σκηνές με το άλογο στο τέλος.

Στη σύγκριση με το αριστουργηματικό προηγούμενο φιλμ του Ντάρκιν, «Η Φωλιά» ενδεχομένως και να μοιάζει λιγάκι αδικημένη, ίσως όχι πάντα το ίδιο καίρια στην αμφισημία της ή εξίσου ανεπτυγμένη σε όλα τα επιμέρους σημεία. Όμως εξακολουθεί να είναι ένα φιλμ συμπαγούς ατμοσφαιρικής αφήγησης, προικισμένο με δύο δυνατές ερμηνείες και έναν δημιουργό που γνωρίζει άριστα πώς να στρέψει το βλέμμα μας επίμονα και εξερευνητικά κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων και βαθιά στον ψυχισμό των χαρακτήρων.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
  • Η Φωλιά
  • Η Φωλιά