Οι Δύο Πάπες

Ο οποίος δεν είναι άλλος από την επίσημη παρουσίαση-εγκαίνιο του Καθολικισμού α λα Πάπας Φραγκίσκος. Πράγμα παράξενα καθυστερημένο χρονικά, κοντεύει εφτά χρόνια στο αξίωμα ο άνθρωπος, αλλά εξηγήσιμα τόσο από το επίκαιρο ενδιαφέρον του θεάματος («Young Pope» και «New Pope») όσο ασφαλώς και το προφίλ του παρόντος Ποντίφηκα. Καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου αναζητάς (επί ματαίω) έναν βαθύτερο λόγο ύπαρξης του έργου που να ξεπερνά την, σχεδόν άκριτη στην διάρκειά του, ιλιγγιώδη σημασία του να κάνεις ένα έργο με 1.3 δισεκατομμύρια πιστούς αποδέκτες...

Θα βρεις δύο υποκατάστατα: Το ένα σχετίζεται με την προσπάθεια του έργου να διερευνήσει με θρησκευτική νηφαλιότητα το σκοτεινό παρελθόν, κυρίως, του σημερινού Πάπα, αλλά και, με ορισμένες ωραίες (και κάπως διφορούμενες) πινελιές, του προκατόχου του, του Πάπα Βενέδικτου. Ειδικά στην περίπτωση του Πάπα Φραγκίσκου το ερώτημα του ρόλου του κατά την διάρκεια της αργεντίνικης δικτατορίας (1976-1983) τίθεται, κατά το δυνατόν από το σενάριο, διεξοδικά και αντιμετωπίζεται με όπλο την χριστιανική συγχώρεση, την συμπόνια, τον πρότερο και ύστερο έντιμο βίο και την διαρκούσα, κατά το έργο, ενοχή. Οι αριστεροί ιερείς της Αργεντινής έχουν άλλη γνώμη, ο μοντέρνος φανατισμός των ΜΚΔ δεν λογαριάζεται για σοβαρή γνώμη και αυτό που απομένει από το έργο είναι η (αναγκαία) συζητητική ηπιότητα και η εξίσου αναγκαία υποχώρηση του δικαστικού μαστιγίου μιας απαίδευτης «κοινής» γνώμης.

Η ερμηνευτική αναμέτρηση Χόπκινς-Πράις είναι ο μόνος λόγος ουσιώδους κινηματογραφικού ενδιαφέροντος

Το άλλο υποκατάστατο είναι η πραγμάτωση ενός κινηματογράφου διαλογικού, που οφείλει πολλά στον όλο και πιο ανερχόμενο σεναρίστα του, τον Άντονι ΜακΚάρτεν («Θεωρία των Πάντων», «Η Πιο Σκοτεινή ώρα», «Bohemian Rhapsody»), ήδη τρις οσκαρικό υποψήφιο, που στοιχειοθετεί έναν πλήρη κορμό έργου βασισμένο σε συζητήσεις δύο υψηλών προσώπων που αναλαμβάνουν τον συμβολικό ρόλο αναμέτρησης του Συντηρητισμού με την Πρόοδο και την προσπάθεια συγκερασμού κι εναρμόνισης.

Καλά και άγια (…) τα υποκατάστατα λοιπόν. Σ’ ένα άλλο έργο θα έλεγες είδα μια ενδεχομένως και μεγάλη ταινία.

Εδώ όμως δεν συμβαίνει αυτό. Με το σκέπαστρο του Καθολικισμού αχανές και βαρύ να αιωρείται προστατευτικά πάνω από το έργο, χρειάζεσαι ένα έργο που δεν θα αρκείται σε μια ένδοθεν συζήτηση θρησκευτικού ειρμού περί της Πίστης και της σημασίας της στάσης του ηγέτη της Δυτικής Εκκλησίας. Χρειάζεσαι και μια κουβέντα πάνω στις πραγματικά σκοτεινές πτυχές της «πανάκριβης» θρησκείας, του εμπορευματοποιημένου χαρακτήρα της, της κολοσσιαίας επιχειρηματικής μηχανής πίσω της. Αυτά είναι σα να μην υπάρχουν στο έργο. Όπως δεν υπάρχει και σχόλιο για σκάνδαλα και αθετήσεις «προοδευτικών» υποσχέσεων από την παρούσα Αρχή. Και για μια μερίδα θεατών τουλάχιστον η συζήτηση περί της ακεραιότητας του πονήματος παύει να υφίσταται εδώ.

Επί του καθαρά κινηματογραφικού ο υπογράφων να δηλώσει προσωπική απόσταση από το «στιλ Μεϊρέγιες» - που έχει υπονομεύσει κι άλλα ωραία έργα στο παρελθόν («Ο Επίμονος Κηπουρός», ας πούμε, που ευτυχώς σώθηκε βέβαια από τα έξοχά του παρελκόμενα). Η ψευδο - home movie μανιέρα, το ντοκιμαντερίστικο στιλ, οι κάμερες που τρέμουν, η εστίαση του φακού (που αγνοείται), τα βάναυσα ζουμαρίσματα (in και out), δεν είναι δυνατόν να γίνουν αποδεκτά, ιδίως όταν έχεις να κάνεις με μια διαλογική ταινία ακαδημαϊκά γνωστικών ηθοποιών που έτσι τους καις. Θα το έσωζε αν χρησιμοποιούσε έστω τα τρέμουλα στον ρηξικέλευθο και τον ακαδημαϊσμό στον συντηρητικό, αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα για τον σφοδρά υπερεκτιμημένο Βραζιλιάνο, που υπερσκηνοθετεί ακατάπαυστα «κλέβοντας» τις πραγματικές αρετές του έργου.

Οι οποίες με τη σειρά τους είναι η σαρωτική επιστροφή στη φόρμα του Άντονι Χόπκινς, ίσως της τελευταίας τόσο υποδηλωτικά προστακτικής παρουσίας του σινεμά μας και η κατάθεση του πάγια ενάρετου (…) Τζόναθαν Πράις, που με την φυσική του ομοιότητα με τον Πάπα Φραγκίσκο και την υπερφυσική του έναρθρη μειλιχιότητα γενικώς, πλάθει ένα εύγλωττο πορτρέτο φυσικής αλλά και ενοχικής καλοσύνης για τον χαρακτήρα του. Οι δυο τους είναι ο μόνος λόγος ουσιώδους κινηματογραφικού ενδιαφέροντος.