10:56
19/5

Το σωτήριο έτος 2018 οι Κάννες παθαίνουν παροξυσμό, ανακαλύπτοντας τη φτώχεια στο «Καπερναούμ»

Πρόκειται για την ταινία που η Gaumont έσκασε 1,2 εκατομμύρια ευρώ για να εξασφαλίσει δικαιώματα διανομής στη Γαλλία, ενώ αντίστοιχη κίνηση έκανε στις αρχές του Φεστιβάλ και η Sony για την αγορά της Βόρειας και Νότιας Αμερικής. Αν δεν μας λέει κάτι αυτό, αλλά ούτε και το πιασάρικο θέμα της που οι πληροφορίες θέλουν να συγκίνησε μερίδα της κριτικής επιτροπής και πολλούς κριτικούς, τότε ίσως μας πείσουν τα πρόωρα προγνωστικά για το επόμενο ξενόγλωσσο Όσκαρ, προκειμένου να καταλάβουμε πως το «Capernaum» παίζει δυνατά για τον Χρυσό Φοίνικα. Ή μάλλον να το χωνέψουμε, γιατί στην πραγματικότητα πρόκειται για μια συναισθηματικά εκβιαστική ταινία για την (απόλυτη) φτώχεια, που συν τοις άλλοις σε κάνει να αναρωτιέσαι πώς ακριβώς κολλάει με ένα φεστιβάλ που έχει κάνει το γκλάμουρ σημαία.

Από τη μία αυτή η αντίφαση δεν παρατηρείται πρώτη φορά στις Κάννες και εν γένει στα μεγάλα φεστιβάλ, από την άλλη ίσως να είναι ένα περιοδικά επανερχόμενο σημείο των καιρών αυτού του τύπου η δομημένη ενσυναίσθηση και το πατ-πατ στην πλάτη που η Δύση προσφέρει με διάφορες αφορμές στους απόκληρους αυτού του κόσμου. Επιστρέφοντας όμως στο θέμα μας, η αφορμή για τις παραπάνω σκέψεις είναι το γεγονός πως η «Καπερναούμ» της Λιβανέζας Ναντίν Λαμπακί είναι ένα poverty porn που σου τρίβει κατάμουτρα την ανθρώπινη εξαθλίωση, συνοδεία εγχόρδων που δε σιγούν ποτέ, απαιτώντας τη συγκίνηση. Τώρα, από πότε αυτή η πρακτική βρέθηκε ξαφνικά να αντιμετωπίζεται από σεβαστή μερίδα της διεθνούς κριτικής ως κάτι άξιο λόγου, ας μας το εξηγήσουν καλύτερα όσοι μετά την «Καπερναούμ» ξυπνούν στο 2018 ανακαλύπτοντας ότι υπάρχει άγρια φτώχεια εκεί έξω.

Εδώ που τα λέμε πάντως, η συγκίνηση δεν είναι απίθανο να σε πιάσει όταν τρεις από τους βασικούς πρωταγωνιστές είναι αξιαγάπητα παιδάκια που υπομένουν τα πάνδεινα σε μια πόλη σωστή θηλιά, με το όλο αυτό το αποπνικτικό σκηνικό της πλέον εξαθλιωμένης μεριάς της Βηρυτού να κάνει τον ιταλικό νεορεαλισμό να μοιάζει με λούνα παρκ. Το ένα απ’ τα παιδιά είναι ο 12χρονος Ζαΐν, που στην αρχή της σπονδυλωτής αφήγησης τον βλέπουμε να σέρνεται στο δικαστήριο για κάποιο έγκλημα που για την ώρα αγνοούμε. Στο ίδιο δικαστήριο πάντως, ζητά να μηνύσει τους γονείς του «επειδή τον έφεραν στη ζωή», ενώ ήταν πάμφτωχοι και άρα ανίκανοι να ζήσουν αυτόν και τα άλλα δύο αδέρφια του.

Η Λαμπακί ντύνει την αφήγησή της με έναν παντελώς αχρείαστο μελοδραματισμό, προδίδοντας έτσι μια ακατανόητη έλλειψη εμπιστοσύνης από μεριάς της απέναντι στην αναντίρρητη δύναμη της ιστορίας της.

Καθώς η Λαμπακί γυρίζει το χρόνο πίσω προκειμένου να μας αφηγηθεί το πώς έφτασε μια οικογένεια στο δικαστήριο, θα διαπιστώσουμε τα τρις χειρότερα που περνά η 11χρονη αδερφή του Ζαΐντ, την οποία οι δικοί της προσφέρουν για γάμο σε έναν ενήλικα, προκειμένου να απαλλαγούν από την ευθύνη της ανατροφής της. Έπειτα, όταν η «Καπερναούμ» αλλάζει εκ νέου - και πολύ στρωτά η αλήθεια είναι - το αφηγηματικό κέντρο βάρους περνώντας στους υπόλοιπους πρωταγωνιστές, θα γνωρίσουμε και τη Ραχίλ, μία νεαρή μετανάστρια από την Αιθιοπία που έχει μπει χωρίς χαρτιά στο Λίβανο. Κάποια στιγμή, ο Ζαΐντ θα ξεμείνει να φροντίζει το μωρό της Ραχίλ, με μόνο εφόδιο την καπατσοσύνη του, μιας και είναι από μικρός στους δρόμους, μην πηγαίνοντας σχολείο ώστε να συνδράμει στο πενιχρό οικογενειακό εισόδημα.

Παραδόξως, αυτό το σημείο της ταινίας με τον Ζαΐντ και το μωρό είναι και το πλέον ενδιαφέρον, με τη σκηνοθέτιδα του «Όταν Θέλουν οι Γυναίκες» (2011) να επιτυγχάνει μια πρόσκαιρη ισορροπία ανάμεσα στο σκληρό δράμα και την αποσυμφορητική παιδική ροπή προς την ανεμελιά. Ως προς αυτό βοηθάει πολύ ο Ζαΐν Αλ Ραφία που παίζει με περίσσιο τσαγανό τον 12χρονο βιοπαλαιστή, ένα χαμίνι που ως χαρακτήρας είναι αρκετά προσεγμένος και πυκνός. Όμως μετά από αυτή την ισορροπημένη παρένθεση, παίρνουν εκ νέου τη σκυτάλη η απροκάλυπτη επίκληση στο συναίσθημα και τα εναέρια πλάνα που κοιτούν από ψηλά με θεϊκή απάθεια την πόλη.

Στην «Καπερναούμ» μπορεί να βρει κανείς συνάφεια με το «Slumdog Millionaire», στο πολύ πιο δραματικό του. Θέμα της είναι η ακραία φτώχεια και το αλληλένδετο ζήτημα του μεταναστευτικού, ενώ θεωρητικός στόχος της Λαμπακί είναι η επίτευξη του βαθύτερου δυνατού επιπέδου ενσυναίσθησης με τα όσα συμβαίνουν στο πανί. Την ίδια στιγμή βέβαια, το φιλμ φέρνει σε κοινωνικό μήνυμα υπέρ της γονεϊκής ευθύνης, ή ακόμα και της αντισύλληψης. Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως είναι ότι η Λαμπακί ντύνει την αφήγησή της με έναν παντελώς αχρείαστο, πρώτου επιπέδου μελοδραματισμό, προδίδοντας έτσι μια ακατανόητη έλλειψη εμπιστοσύνης από μεριάς της απέναντι στην αναντίρρητη δύναμη της ιστορίας της.

Διαβάστε ακόμη:
O «Άνθρωπος που Σκότωσε τον Δον Κιχώτη» ήταν τελικά ο Τέρι Γκίλιαμ
Το καλτ «Border», ένα διαφορετικό «Girl» και ο νέος Λοζνίτσα στα βραβεία του «Un Certain Regard»
Το κορεάτικο «Burning» αξίζει (και οφείλει) να είναι ο φετινός Χρυσός Φοίνικας
Σλάσερ, γκέι πορνό, Ντε Πάλμα & M83! Καλώς ήλθατε στο «Knife + Heart»
Ο Ματέο Γκαρόνε επιστρέφει στον κόσμο του εγκλήματος με έναν ταπεινό θρίαμβο
Το «Under the Silver Lake» είναι μια υπέροχη αποτυχία, βγαλμένη από τα πιο νουάρ όνειρα της Πόλης των Αγγέλων
Ο Τρίερ βυθίζεται στον ωκεανό της αλαζονείας του με το «The House That Jack Built»
«Solo: A Star Wars Story»: Ο Ρον Χάουαρντ ταξιδεύει με σχετική επιτυχία σε έναν γαλαξία πολύ, πολύ μακρυά
Βραβείο Καλύτερης Ταινίας μικρού μήκους για την Ζακλίν Λέντζου στην Εβδομάδα Κριτικής των Καννών!
Με το «BlacKkKlansman» ο Σπάικ Λι κάνει (ξανά) το σωστό!
Η «Σταχτή είναι το Καθαρότερο Λευκό» αλλά για να το δεις πρέπει πρώτα η φλόγα να σβήσει μόνη της
Για το «Shoplifters» του Κόρε Έντα, σημασία έχει να αγαπάς
Το «Happy as Lazzaro» θέτει σοβαρή υποψηφιότητα για κάποιο από τα μεγάλα βραβεία του φετινού φεστιβάλ
«Τρία Πρόσωπα»: Καινούρια ταινία απ’ τον Παναχί, κακά μαντάτα για την πατριαρχία
Χορός μέχρι θανάτου και ομαδικά freak out στο «Climax» του Γκασπάρ Νοέ
Ο Γιώργος Ζώης μας προσκαλεί σε στενές επαφές «Tρίτου Eίδους»
Το καθηλωτικό «Girl» είναι η ταινία-έκπληξη του φετινού φεστιβάλ
Ο Γκοντάρ επιμένει, επανάσταση τώρα!
Ο Μαντς Μίκελσεν δίνει αγώνα ζωής στην «Αρκτική»
Σοκ στις Κάννες: 10 αμφιλεγόμενες ταινίες στην ιστορία του Φεστιβάλ [photos]
Με το «Sorry Angel» ο Κριστόφ Ονορέ υπογράφει την πιο αυτοβιογραφική- και καλύτερη- ταινία του
Ο «Ψυχρός Πόλεμος» του Παβλικόφσκι είναι ένα αθεράπευτα ρομαντικό οδοιπορικό στα χαρακώματα του έρωτα
Ο Σερεμπρένικοφ με το γλυκόπικρο «Leto» μας υπενθυμίζει ότι κάθε καλοκαίρι κάποια στιγμή τελειώνει
Το «Birds of Passage» είναι η πιο ασυνήθιστη γκανγκστερική ταινία που έγινε ποτέ
«Wildlife» και Κάρεϊ Μάλιγκαν δικαιώνουν απόλυτα το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Πολ Ντέινο 
Λευτεριά στον Κίριλ Σερεμπρένικοφ
Το «Everybody Knows» είναι ένας διεκπεραιωτικός Φαρχαντί που λειτουργεί με άνεση στο ρελαντί
Κάννες 2018: Κέιτ, Πενέλοπε και Τζούλιαν στο λαμπερό κόκκινο χαλί της πρεμιέρας
Κάννες 2018: Αυτές είναι οι ταινίες που ανυπομονούμε να δούμε στο φεστιβάλ