10:32
12/3

21ο ΦΝΘ: «Απολιθώματα», η αέναη μάχη του ανθρώπου με την ελπίδα

Το πρώτο μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ του φωτογράφου Πάνου Αρβανιτάκη θα μπορούσε να ειδωθεί υπό το πρίσμα μίας πολύ καλά κινηματογραφημένης εγκατάστασης, με πρωταγωνιστές τον άνθρωπο, τη γη και τη μηχανή.

Ανταπόκριση στη Θεσσαλονίκη: Άντυ Δημοπούλου

Ο Αρβανιτάκης χρησιμοποιεί ως καμβά του ντοκιμαντέρ του τα τοπία της Εορδαίας, στη Δυτική Μακεδονία, όπου οι δραστηριότητες της ΔΕΗ μεταλλάσσουν συνεχώς το τοπίο. Με πλάνα που μοιάζουν τοποθετημένα σε σεληνιακό περιβάλλον, το μοτίβο του πίνακα συνεχώς διαφέρει μετά το πέρασμα των μηχανών. Ο λιγνίτης δίνει στο φόντο μία αίσθηση πεδίου μάχης, ενώ οι μηχανές, σα να υπηρετούν μία πολύ καλά σκηνοθετημένη χορογραφία, κινούνται αρμονικά και ταυτόχρονα μαχητικά στο χώρο, ορθώνοντας το ανάστημά τους απέναντι στη Φύση και τον Άνθρωπο.

Μέσα από τη ματιά του σκηνοθέτη όμως, και με απόλυτο αρωγό τη μουσική υπόκρουση του Κανάρη Κεραμάρη, που μεταμορφώνεται παράλληλα με τις εικόνες και τους ήχους του περιβάλλοντος, το μέλλον που σχηματίζουν, δεν μοιάζει τόσο δυσοίωνο αλλά εξανθρωπίζεται. Μοιάζει να περικλείει μία ελπίδα διαφυγής, όπως ακριβώς εξηγείται εξαρχής, από τους λιγοστούς τίτλους που πέφτουν κατά τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ.

Παραλείποντας περιττές συζητήσεις, αφηγήσεις και διαλόγους, ο Αρβανιτάκης αφήνει τον ανθρώπινο μόχθο να μιλήσει μέσα από τα αφοσιωμένα πρόσωπα, τα μισοτελειωμένα τσιγάρα και το τραγούδι των εργατών, που ενώ μιλά για τον καημό των ανθρώπων σε ένα καπηλιό, καταφέρνει να μεταφέρει την ίδια αίσθηση κατάνυξης με τη λειτουργία της εκκλησίας.

Με ένα δυναμικό μοντάζ που χρησιμοποιεί διαλεκτικές αντιπαραθέσεις ακροβατώντας ανάμεσα στο προϊστορικό και το σημερινό, το απόκοσμο και το οικείο, το θείο και το ανθρώπινο, το δυστοπικό και το ελπιδοφόρο, το μηχανικό και το έμψυχο, το γαλήνιο και το βίαιο, το σινεμά του φανταστικού κι αυτό της τεκμηρίωσης, ο σκηνοθέτης καταφέρνει να χαρίσει ένα άρτιο και ισορροπημένο αποτέλεσμα, χάρις την ισόποση βαρύτητα ακριβώς αυτής της ευρύτερης αντινομίας. Και να φτάσει έτσι, σε ένα ανθρωποκεντρικό τέλος που δε φοβάται ούτε την απεραντοσύνη του τοπίου, ούτε το επιβλητικό μέγεθος της μηχανής.

Η ταινία «Απολιθώματα» κέρδισε το Βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη του Ελληνικού Προγράμματος στην Τελετή Απονομής των Βραβείων του 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Διαβάστε αναλυτικά τα βραβεία εδώ.