13:28
29/5

«Διδάσκοντας Οπτική Εθνογραφία στη Μητρόπολη»: Το Ethnofest στους Αρχαιολογικούς Διαλόγους 2018

Η τέταρτη συνάντηση των Αρχαιολογικών Διαλόγων, με θέμα «Πόλεις / Αστικό Τοπίο», περιλαμβάνει περίπου 30 συνεδρίες και στρογγυλά τραπέζια, εργαστήρια, αστικές δράσεις και περιπάτους, καθώς και in situ καλλιτεχνικά έργα. Το Ethnofest συμμετέχει στη φετινή συνάντηση με την επιμέλεια μιας ενότητας προβολών εθνογραφικών ταινιών μικρού μήκους, που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια των Summer School «Visual Ethnographies of Cityscapes» των προηγούμενων ετών, σε συνεργασία με το Ολλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών. Θα ακολουθήσει μια ανοιχτή συζήτηση με θέμα «Διδάσκοντας Οπτική Εθνογραφία στη Μητρόπολη».

Το θέμα της Πόλης και του Αστικού Τοπίου έχει αποτελέσει τον πυρήνα γύρω από τον οποίο πραγματοποιείται το Θερινό Σχολείο Visual Ethnographies of Cityspapes, που συνδιοργανώνουν το Ethnofest, το Ολλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών και το Πανεπιστήμιο VU του Άμστερνταμ, σε συνεργασία με διδάσκοντες κι από άλλα πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα. Τα τελευταία τρία χρόνια, φοιτητές από όλον τον κόσμο έχουν δημιουργήσει δεκάδες εθνογραφικές ταινίες στο και για το αστικό τοπίο της Αθήνας, στο πλαίσιο του θερινού σχολείου. Η διεξαγωγή εθνογραφικής έρευνας με οπτικοακουστικά μέσα στην διαρκώς μεταβαλλόμενη Αθήνα των τελευταίων ετών εγείρει θεωρητικά και επιστημολογικά ζητήματα, σχετικά με την αναπαράσταση ορατών και λιγότερο ορατών πτυχών της ζωής στην πόλη, δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος για κριτικό αναστοχασμό και διάλογο σχετικά με την έννοια της «κληρονομιάς» και την προβληματική της αναπαράστασής της. Η εμπειρία των τελευταίων τριών ετών και οι προκλήσεις του εγχειρήματος για το μέλλον θα συζητηθούν από τους διοργανωτές και διδάσκοντες στο θερινό σχολείο.

Ομιλητές:
Κώστας Αϊβαλιώτης – Συνιδρυτής του Ethnofest / Διευθυντής Προώθησης Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου
Χρήστος Βαρβαντάκης – Υπεύθυνος προγράμματος στο Ethnofest / Ερευνητής, Goldsmiths College, University of London.
Τρύφωνας Μπαμπίλης – Υπεύθυνος προγραμμάτων πολιτικών και κοινωνικών επιστημών στο Ολλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών
Παυσανίας Καραθανάσης – Υπεύθυνος παράλληλων δράσεων στο Ethnofest
Σίλας Μιχάλακας – Υπεύθυνος ανάπτυξης & εκπαιδευτικών δράσεων στο Ethnofest

Θα προβληθούν οι ταινίες:

My name is Prosfygika, 2015, 11 ́
Σκην.: Daiana Tzvetkova, Jiahui Zeng, Nickolaos Papadimitriou

Η ιστορία ακολουθεί την 79χρονη Χρυσούλα, η οποία έχει περάσει όλη της την ζωή στα Προσφυγικά της Αθήνας. Μέσα από τις αναμνήσεις, τα όνειρα και τις ελπίδες της, κάνουμε ένα ταξίδι στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, εγείροντας ερωτήματα για τις ανθρώπινες σχέσεις, την σύγχρονη κοινωνία και το μέλλον της. Ως μάρτυρας του ελληνικού Εμφυλίου στην δεκαετία του ’40 και την 10ετή μάχη της γειτονιάς ενάντια στην επιθυμία της κυβέρνησης να γκρεμίσει την περιοχή, η Χρυσούλα αποκαλύπτει τον αντίκτυπο των ιστορικών γεγονότων στην προσωπική της ζωή και αναμνήσεις, και μας δείχνει την εξέλιξη της πραγματικότητας σε ένα συγκεκριμένο μέρος στο χρόνο.

Votsalakia, 2015, 14 ́
Σκην.: Elodie Heiniger, Chloe Odent, Marion Fert, Hara Kaminara

«Ερχόμαστε εδώ για να μην είμαστε κανείς. Μπορεί να γνωριζόμαστε αλλά επίτηδες και προσωρινά το ξεχνάμε, όταν ερχόμαστε στην ακροθαλασσιά». – Κύριος Δημήτρης, ντόπιος, κολυμβητής Ιούλιος 2015, μερικές μέρες μετά το δημοψήφισμα της χώρας. Τα Βοτσαλάκια, μία παραλία με βότσαλα που βρίσκεται στον Πειραιά και θεωρείται μία από τις πιο μολυσμένες παραλίες στην Αττική, μοιάζει με ανοιχτό ρήγμα στην αστική φύση της Αθήνας. Ένα μέρος όπου από τις 6 πμ ως τις 9πμ αδέσποτα σκυλιά, επιβάτες και ντόπιοι προσωρινά συνυπάρχουν. Ένας μέρος όπου οι πρωινοί κολυμβητές κάνουν δικό τους μέσα από μια σειρά τελετουργικών συμπεριφορών. Ένα μέρος το οποίο μέσα στο χώρο και το χρόνο του, επιτρέπει στα άτομα αυτά να κερδίσουν δύναμη για να «αντιμετωπίσουν την ερχόμενη μέρα».

The children of Kypseli square, 2015, 11 ́
Σκην.: Baharan Andishmand, Sonia Vlachou

Αυτή η μικρού μήκους ταινία αποτελεί μία σύνθεση αυθόρμητων στιγμών που σκιαγραφούν το πώς τα παιδιά χρησιμοποιούν τον αστικό χώρο γύρω από την πλατεία Κανάρη στην Κυψέλη. Οι κινηματογραφιστές οδηγήθηκαν σε μία συνηθισμένη, ανοικτή, μητροπολιτική τοποθεσία, η οποία παρόλ’αυτά είναι ένα από τα βασικότερα σημεία συνάντησης, καθώς και μία συναρπαστική διέξοδος για τα παιδιά της περιοχής όσον αφορά τη φαντασία και την κοινωνικότητά τους. Στην περίοδο κρίσης, σε μία από τις πιο πολυπολιτισμικές, εργατικές συνοικίες της κεντρικής Αθήνας, η οποία γίνεται σιγά-σιγά η «γειτονιά της ανεργίας», η εύθυμη ενέργεια των παιδιών καταδεικνύει την σημασία τού να διατηρείς ελεύθερη την πρόσβαση σε όλους τους δημόσιους χώρους, και μας θυμίζει τον καταπληκτικό πλούτο που περιέχει η ύπαρξή τους.

The Ethos of City Plaza, 2016, 9 ́
Σκην.: Konstantinos Tsaras, Yagmur Kocak, Leopold Helbich

Στις 22 Μαΐου του 2016, ακτιβιστές και πρόσφυγες κατέλαβαν το εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο City Plaza στο κέντρο της Αθήνας. Σαν αντίδραση ενάντια στην συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας, που πέρασε ακριβώς ένα μήνα πριν, εγκαθίδρυσαν μια κοινότητα στην οποία οι πρόσφυγες μπορούν να οργανωθούν μόνοι τους. Το City Plaza τώρα είναι το σπίτι πάνω από 400 ατόμων, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι εγκλωβισμένοι σε μια πολιτική ενδιάμεση κατάσταση εξαιτίας της συμφωνίας του Δουβλίνου και της Ε.Ε. με την Τουρκία. Το City Plaza δεν συνεργάζεται με το κράτος ή τις ΜΚΟ. Ο στόχος της κοινότητας είναι να δώσει ένα παράδειγμα στις αρχές για το πώς μια βασική δημοκρατική οργάνωση μπορεί να λειτουργήσει σε ένα μη-ιεραρχικό επίπεδο.

Varvakeios, the stomach of Athens, 2016, 9 ́
Σκην.: Neoklis Mantas, Maaike Van Nus, Sergio Romo-Herrero

Από το 1886, η Βαρβάκειος αγορά είναι η κεντρική αγορά της Αθήνας, ανάμεσα στην Ομόνοια και το Μοναστηράκι. Θεωρείται το Στομάχι της Αθήνας, ικανή να απεικονίσει την ποιότητα ζωής των κατοίκων της. Η ταινία επικεντρώνεται στην ανθρωπολογία των αισθήσεων και τις διαδράσεις που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της Αγοράς το καλοκαίρι. Η ταινία είναι επίσης μια απόπειρα να οπτικοποιηθεί η αισθητηριακή εμπειρία των ανθρώπων που δουλεύουν, ψωνίζουν και τρώνε στη Βαρβάκειο τον Ιούλιο του 2016, όταν ο καύσωνας και η κρίση μπορούν να υπαινιχθούν.

Panellinion, 2017, 11 ́
Σκην.: Ioanna Papadatou, Cécile Flipo, Nikki Geelen, Sophie Cowling

Με την πρώτη ματιά, πιθανώς να φαίνεται σαν άλλο ένα παραδοσιακό καφενείο στην Αθήνα. Ωστόσο, αν κοιτάξεις προσεκτικά μέσα από τη γυάλινη πόρτα, θα παρατηρήσεις ότι οι πελάτες είναι βαθιά απορροφημένοι παίζοντας σκάκι. Το Πανελλήνιον είναι ένα μέρος με μεγάλη ιστορία και νοσταλγία σε κάθε γωνιά. Εδώ, διαφορετικοί άνθρωποι με διαφορετικό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο συγκεντρώνονται για να χαλαρώσουν μετά τη δουλειά, να κοινωνικοποιηθούν και, κυρίως, να εξασκήσουν το πάθος τους, το σκάκι. Ένας θαμώνας, ο Ηλίας, υποστηρίζει ότι όταν παίζεις σκάκι το μυαλό σου αδειάζει και υπάρχεις μόνο για το παιχνίδι. Σε αυτό το σύντομο ανθρωπολογικό ντοκιμαντέρ, η επιτελεστικότητα αποκαλύπτει ένα διάλογο ανάμεσα σε έννοιες όπως ο χρόνος και ο χώρος, η δύναμη, το φύλο, η παράδοση και η ένταση ανάμεσα στη συντροφικότητα και τη μοναχικότητα.

Η συζήτηση «Διδάσκοντας Οπτική Εθνογραφία στη Μητρόπολη» και οι προβολές θα πραγματοποιηθούν το Σάββατο, 2 Ιουνίου, από τις 21:00 μέχρι τις 23:00, στον Κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ερμού 134-136, Θησείο), με ελεύθερη είσοδο.

Διαβάστε περισσότερα για την τέταρτη συνάντηση των Αρχαιολογικών Διαλόγων και το πρόγραμμα εδώ.