Κάννες 2019: Το «Little Joe» είναι ένα διαρκές παιχνίδι μυαλού και αισθήσεων (αρκεί να το μυρίσεις) - cinemagazine.gr
18:13
19/5

Κάννες 2019: Το «Little Joe» είναι ένα διαρκές παιχνίδι μυαλού και αισθήσεων (αρκεί να το μυρίσεις)

Το νέο πόνημα της Αυστριακής Τζέσικα Χάουσνερ διχάζει τις Κάννες, φέρνοντας τη ρετρό sci-fi απειλή τύπου «Invasion of the Body Snatchers» στα μέτρα μιας συναισθηματικά αποστειρωμένης κοινωνίας η οποία προσδοκά από ένα γενετικά τροποποιημένο λουλούδι να βρει την ευτυχία.

Αποστολή στις Κάννες: Νεκτάριος Σάκκας

Κάπου μεταξύ ρετρό επιστημονικής φαντασίας και μιας αλληγορικής φόρμας εσκεμμένα ανοιχτής ώστε ο κάθε θεατής να θέτει μέσα τη δική του ερμηνεία, η πρώτη αγγλόφωνη ταινία της Τζέσικα Χάουσνερ φέρνει μια απειλή που θυμίζει «Invasion of the Body Snatchers» στα μέτρα ενός σύγχρονου, κλινικά ψυχρού κόσμου ο οποίος προσδοκά από τη γενετική να του βρει τη γρηγορότερη διαδρομή για την ευτυχία. Ακούγεται - και είναι - ό,τι πιο φιλόδοξο επιχείρησε μέχρι σήμερα η Αυστριακή δημιουργός, οι πρώτες κριτικές είναι μοιρασμένες, η αλήθεια είναι πως έχει τα θεματάκια του, όμως από την άλλη το «Little Joe» έχει δυναμική, ισχυρή αισθητική ταυτότητα και ύφος υποβλητικό, αρκετά συγγενές με αυτό που χαρακτηρίζει τις συνεργασίες των Λάνθιμου και Φιλίππου.

Η υπόθεση θέλει την Άλις (Έμιλι Μπίτσαμ) και την επιστημονική της ομάδα να δουλεύουν πυρετωδώς πάνω στην ανάπτυξη ενός γενετικά τροποποιημένου φυτού το οποίο έχει τη θεραπευτική ιδιότητα να κάνει τον κάτοχό του χαρούμενο, αρκεί αυτός να το φροντίζει τακτικά. Ωστόσο γρήγορα εγείρονται ανησυχίες εξαιτίας επειδή η γύρη του φυτού φαίνεται να επηρεάζει τη διάθεση διαφορετικά από όπως σχεδιάστηκε, ενώ ένας από τους πρώτους που εκτίθενται σε αυτή είναι ο Τζο, ο πιτσιρικάς γιος της Άλις.

Έχοντας δει κάποιος το «Little Joe», μπορεί να ισχυριστεί πως η όλη φιλοσοφία πίσω από αυτό καταλήγει να μοιράζεται μια ενδιαφέρουσα συγγένεια με το ομώνυμο, μυστηριώδες λουλούδι της ταινίας. Το φιλμ της Χάουσνερ θέλει να είναι σαν κατασκευή το ίδιο «αφύσικα» όμορφο και προσεγμένο όπως το φυτό, είναι επίτηδες φτιαγμένο να μαγνητίζει τις αισθήσεις, ενώ κρύβει μια πονηριά στο αν και κατά πόσο τελικά αστοχεί ως προς τους αρχικούς σκοπούς του, κατ’ αναλογία με το Little Joe που η ομάδα καλλιεργεί στο εργαστήριο.

Για Χρύσο Φοίνικα μπορεί να μην πηγαίνει, πολλοί ίσως το δουν ως αποτυχία, όμως όπως η ίδια η ταινία πονηρά εξηγεί, η επιτυχία είναι μερικές φορές κάτι πολύ σχετικό

Μιλώντας για αστοχίες, ο τόνος των ερμηνειών και το ψυχρό κοινωνικό πλαίσιο που η ταινία ορίζει δεν υπηρετούν τη μετάβαση ανάμεσα στο πριν και το μετά της ανεπιθύμητης επίδρασης του φυτού, το οποίο φαίνεται να αποσυναισθηματικοποιεί όσους εκτίθενται στη γύρη του, προκαλώντας τους ταυτόχρονα μια εμμονική προσήλωση απέναντί του. Με αυτά τα δεδομένα, το διακύβευμα της όποιας παρενέργειας φαντάζει ασήμαντο, κάτι που δραματουργικά τουλάχιστον «κλωτσάει». Εκτός βέβαια και αν όλο αυτό το προσεγγίσουμε σαν την απέλπιδα προσπάθεια μιας κοινωνίας ζόμπι να αφυπνιστεί, ένα εγχείρημα που αναλαμβάνει ίσως όχι τυχαία η Άλις (που δεν τη λες ακριβώς ηρωίδα από τη στιγμή που στη δουλειά της έχει καταστρατηγήσει κάθε έννοια επιστημονικής δεοντολογίας) και η Μπέλα (την υποδύεται η Κέρι Φοξ), μια συνάδελφος με εύθραυστη ψυχική υγεία.

Έπειτα όμως είναι η ίδια η φύση της παρενέργειας που μπερδεύεται. Γιατί η αρχική εντύπωση είναι πως το φυτό (που έχει σχεδιαστεί να είναι στείρο) οδηγεί τους ανθρώπους να ζευγαρώσουν σε μία έμμεση προσπάθεια να αναπαραχθεί - κάτι που ως εύρημα πρέπει να πούμε πως είναι εξαιρετικά εύστοχο διαβάζοντάς το από τη σκοπιά της εξελικτικής βιολογίας. Όμως τόσο η ερωτική προσέγγιση του Κρις (στο ρόλο ο Μπεν Γουίσο) προς τη συνάδελφό του Άλις όσο η εγγύτητα που αναπτύσσει ο Τζο με μια συμμαθήτριά του εγκαταλείπονται δίχως εξηγήσεις από πλευράς Χάουσνερ και της σταθερής συνεργάτιδάς της στο σενάριο, Τζεραλντίν Μπαζάρντ. Πέραν αυτού, είναι κι εκείνες οι αχρείαστες επεξηγήσεις της πλοκής που οι χαρακτήρες ενίοτε προσφέρουν, όπως στην περίπτωση της ψυχοθεραπεύτριας της Άλις, την οποία βλέπουμε να μαγνητοφωνεί τις επισημάνσεις της μετά από συνεδρία τους.

Στον αντίποδα, η Αυστριακή σκηνοθέτις του «Προσκυνήματος στη Λούρδη» και της «Τρελής Αγάπης» χτίζει μία σειρά από ιδιαιτέρως ιντριγκαδόρικα επίπεδα ανάγνωσης του «Little Joe». Από το πρώτο που μιλά περί βιοηθικής και ευρύτερων προβληματισμών πάνω στην επιστημονική πρόοδο μέσα από μια αρχετυπική, δυστοπικού ύφους sci-fi αφήγηση, μέχρι τα αμέσως επόμενα που αποτελούν λίγο-πολύ προβληματισμούς πάνω στο «πρόσεχε τι εύχεσαι» αλλά και στο πώς ορίζονται η ευτυχία και η επιτυχία (οι ίδιοι οι εκτεθειμένοι στις ιδιότητες του φυτού επιμένουν πως αυτή τους η απρόσωπη ζεν διάθεση είναι πράγματι η ευτυχία που ζητούσαν), το «Little Joe» είναι ορθάνοιχτο στην υποκειμενική προσέγγιση του κάθε θεατή. Όπως εξίσου ανοιχτό είναι και σε αλληγορικό επίπεδο, κάτι που άλλωστε είναι σύμφυτο με την παράδοση της επιστημονικής φαντασίας. Εδώ μπορεί πραγματικά κανείς να «δει» τα πάντα, από ένα σχόλιο πάνω στην ψυχοπαθολογία μιας λειτουργικής και εκλογικευμένης καθημερινότητας ή στο τέρας της ομογενοποίησης ως την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη.  

Όμως θα είναι κρίμα να μη δοθεί η δέουσα προσοχή στην καταπληκτική δουλειά που έχει γίνει σε επίπεδο σκηνογραφίας, η οποία αναδεικνύεται από τον Μάρτιν Γκσλαχτ, μόνιμο διευθυντή φωτογραφίας της Χάουσνερ. Αρκεί να προσέξει κανείς π.χ. τη χρωματική παλέτα της ταινίας και πώς αυτή παίζει συνεχώς με απίθανες artificial αποχρώσεις του πράσινου (από τις ποδιές των επιστημόνων μέχρι διάσπαρτα αντικείμενα στο χώρο και το χρώμα στους τοίχους), σε μία προσπάθεια ενδεχομένως να προκύψει αντίστιξη ανάμεσα στην «πειραγμένη» φύση εντός του εργαστηρίου και το κατεξοχήν χρώμα της φυσικής χλωρίδας. Ή να παρατηρήσει τους φωτισμούς που αγκαλιάζουν το φυτό, εξίσου χτυπητούς με τη εμφατική μουσική επένδυση.

Τελικά, για Χρύσο Φοίνικα μπορεί να μην πηγαίνει, πολλοί ίσως το δουν ως απογοήτευση ή αποτυχία, όμως όπως και η ίδια η ταινία πονηρά εξηγεί, η επιτυχία και το αντίθετό της είναι μερικές φορές κάτι πολύ σχετικό.

Το 72ο Φεστιβάλ Καννών (14 - 26 Μαΐου) ξεκίνησε και το ΣΙΝΕΜΑ - cinemagazine.gr βρίσκεται στην Κρουαζέτ για να σας ενημερώνει καθημερινά με ανταποκρίσεις, αποκλειστικά θέματα και αφιερώματα!

Διαβάστε ακόμη:
Κάννες 2019: Τα φαντάσματα του ωκεανού επισκέπτονται το «Atlantique» της Ματί Ντιόπ

Κάννες 2019: Με «Πόνο και Δόξα» ο Πέδρο Αλμοδόβαρ υπογράφει την καλύτερη ταινία του εδώ και πολλά χρόνια
Κάννες 2019: Το «Rocketman» είναι το καινούργιο «Bohemian Rhapsody». Καλώς ή κακώς
Κάννες 2019: Το «Sorry We Missed You» είναι ένας διδακτικός και προβλέψιμος Λόουτς

Κάννες 2019: Το «Bacurau» σερβίρει συναρπαστικά ένα κινηματογραφικό κοκτέιλ μολότοφ
Κάννες 2019: Οι «Άθλιοι» προσπαθούν να «κάνουν το σωστό» σε ένα Παρίσι που βράζει
Κάννες 2019: Τα ζόμπι του Τζάρμους δαγκώνουν πολύ λιγότερο από τα βαμπίρ του

Κάννες 2019: Αυτές είναι οι ταινίες που ανυπομονούμε να δούμε στο φεστιβάλ
Αλμοδόβαρ, Νταρντέν, Μάλικ, Λόουτς και Ντολάν στο πρόγραμμα των φετινών Καννών
«Η Απόσταση Ανάμεσα στον Ουρανό κι Εμάς» του Βασίλη Κεκάτου στο διαγωνιστικό των Καννών
Once Upon a time in... Κάννες! Ταραντίνο, Κεσίς, Νοέ είναι οι φετινές προσθήκες των Καννών
Λάνθιμος, Παβλικόφσκι, Φάνινγκ και σία! Ο Ινιαρίτου θα έχει εκλεκτή συντροφιά στις Κάννες

Ο Πάνος Κούτρας συναντά την Κλερ Ντενί στην Κριτική Επιτροπή των φετινών Καννών
Τρέιλερ: Οι αδερφοί Νταρντέν επιστρέφουν στις Κάννες με το «Ahmed»
Ρόμπερτ Πάτινσον και Γουίλεμ Νταφόε ανάβουν τον «Φάρο» των Καννών
Η Ανιές Βαρντά εμπνέει το επίσημο πόστερ του 72ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών
«Rocketman»: Η κινηματογραφική βιογραφία του Έλτον Τζον θα κάνει πρεμιέρα στις Κάννες
Το «The Dead Don’t Die» του Τζιμ Τζάρμους θα ανοίξει το φετινό Φεστιβάλ Καννών!