Όταν είσαι στην κορυφή, όταν έχεις τραβήξει επάνω σου όλα τα φώτα της δημοσιότητας όταν «σαρώνεις» το ένα βραβείο μετά το άλλο, θεωρείσαι φαβορί στη διεκδίκηση των Όσκαρ, αποσπώντας τα θετικότερα σχόλια κοινού και κριτικών, όταν πάλι έχεις κερδίσει στα box office πολύ περισσότερα από τους απανταχού νικητές του «Εκατομμυριούχου» και όλων των τηλεπαιχνιδιών μαζί, ε, είναι φυσικό να σε χτυπούν. Ο λόγος για το Βρετανό Ντάνι Μπόιλ και ταινία Slumdog Milliοnaire που ασχολείται με τη φτώχεια και την εγκληματικότητα στις γειτονιές της Ινδίας, εξιστορώντας την περιπέτεια ενός φτωχού αγοριού που ζει στη Βομβάη και αποκτά ξαφνικά δόξα και χρήματα, όταν συμμετέχει (-αν και με εντελώς διαφορετικό κίνητρο!-) στο τηλεπαιχνίδι «Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος;».

Το πρώτο χτύπημα είχε σα στόχο τον τίτλο του φιλμ, ομολογουμένως όχι και τόσο κολακευτικό για τους Ινδούς των χαμηλών κοινωνικών τάξεων. Άνθρωποι από τις φτωχογειτονιές της Ινδίας έχουν βγει στους δρόμους, διαμαρτυρόμενοι ότι ο όρος Slumdog, είναι ρατσιστικός: Οι φτωχοί Ινδοί θεωρούν ότι ο τίτλος της ταινίας αναφέρεται σε αυτούς ως «σκυλιά», ένας χαρακτηρισμός που χρησιμοποιούσαν παλαιότερα οι Βρετανοί αποικιοκράτες για τους Ινδούς και που τώρα χρησιμοποιούν οι ίδιοι οι Ινδοί για τους ανθρώπους των υποβαθμισμένων συνοικιών. «Δεν είμαστε σκυλιά. Είμαστε άνθρωποι, όπως όλοι» υποστηρίζουν οι διαδηλωτές. (Δεν είναι βλέπεις και αμερικανική παραγωγή για να εξατμιστούν οι ρατσιστικές υποψίες με ένα πλάνο του Ομπάμα στο Λευκό Οίκο!)

Και δεν είναι μόνο αυτό. Ο Ντάνι Μπόιλ και ο παραγωγός της ταινίας Κρίστιαν Κόλσον δημοσίευσαν μια ανακοίνωση, ως απάντηση στην κατηγορία ότι εκμεταλλεύτηκαν δύο παιδιά-ηθοποιούς (πρόκειται για τους Ρουμπίνα Άλι και Αζαρουντίν Ισμαϊλ που εμφανίζονται στο φιλμ), ενώ και η Fox έσπευσε να υποστηρίξει το team του "Slumdog". Στην ανακοίνωση οι Μπόιλ και Κόλσον υπογραμμίζουν ότι οι μικροί Ινδοί για πρώτη φορά ενσωματώθηκαν σε σχολικό πρόγραμμα μετά τα γυρίσματα της ταινίας, ενώ ημ παραγωγή ανέλαβε να καλύψει τα έξοδα της σχολικής τους εκπαίδευσής, αλλά και των καθημερινών αναγκών τους (διαμονή, διατροφή και γενικά τα προς το ζην), ενώ με την ενηλικίωσή τους άλλο ένα αξιόλογο ποσό θα κατατεθεί στο λογαριασμό τους προοριζόμενο για την ακαδημαϊκή τους μόρφωση. (Μεταξύ μας πολλά παιδάκια θα ήθελαν να τα «εκμεταλλευτούν» κατ’ αυτόν τον τρόπο). Επιπλέον, όπως ισχυρίζονται σκηνοθέτης, παραγωγός και εταιρεία, τα παιδιά μπορεί να πρωταγωνίστησαν στην ταινία, αλλά δεν υπήρξε κανενός είδους μηχανισμός «έκθεσής» τους στα μέσα ενημέρωσης και στα φώτα της δημοσιότητας.

Ο ίδιος ο Μπόιλ βάλλεται προσωπικά από κάποια blogs που θεωρούν ότι δεν έδωσε στην Ινδή βοηθό του Λάβλιν Τάνταν, τα απαιτούμενα credits και το μερίδιο «δημοσιότητας» που της άξιζε για τη συμβολή της στη δημιουργία του φιλμ, «θάβοντας» την προσφορά της, κάτι που, ωστόσο, η ίδια αρνείται.

Στο παρελθόν κι άλλοι υποψήφιοι για Όσκαρ «χτυπήθηκαν» με παρόμοιο τρόπο, Το νικηφόρο τελικά Beautiful Mind του 2001 είχε δεχθεί επιθέσεις για την (φερόμενη ως) αντι-σημιτική μεταξύ άλλων συμπεριφορά του John Nash, του νομπελίστα μαθηματικού, επάνω στον οποίο βασίστηκε η ταινία, ενώ το 1999 η υποψηφιότητα του Ντένζελ Γουάσινγκτον , πρωταγωνιστή του Τυφώνα, αποδυναμώθηκε από τους ισχυρισμούς ότι η ταινία αντιμετώπισε τον Ρούμπιν-Hurricane-Κάρτερ με συμπάθεια.

Εντάξει. Όλοι έχουμε μια εικόνα για το τι εστί βιομηχανία θεάματος. Εκμεταλλεύεται ανθρώπους, αποκρύπτει στοιχεία, εξωραΐζει καταστάσεις, αλλοιώνει ιστορικά γεγονότα, παρουσιάζει αμφιλεγόμενες προσωπικότητες ως ήρωες και -ανάμεσα στα άλλα- αποκαλεί "slumdogs" αθώα φτωχαδάκια στο όνομα της δημοσιότητας και του κέρδους. Έχει δύναμη και την επιδεικνύει. Καθώς δεν έχουμε δει ακόμα την ταινία, απλώς διατυπώνουμε το προφανές: Ποιος θα ασχολείτο με όλα αυτά, αν δεν επρόκειτο για φιλμ πρώτης γραμμής σε καυτή προ-οσκαρική περίοδο; Συνομωσία; Ίσως όχι. Αλλά όταν η ανθρώπινη αξιοπρέπεια έχει χάσει την αξία της στην πραγματική ζωή είναι λίγο υποκριτικό να την αναζητάμε (μόνο) στο σινεμά. Βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος.


Ανθή Νταουσάνη