Dogman

O δις βραβευμένος με το Μέγα Βραβείο της Επιτροπής του Φεστιβάλ Καννών για τα «Reality» (2012) και «Γόμορρα» (2008), Ματέο Γκαρόνε, επιστρέφει στη θεματική που ακριβώς μία δεκαετία πριν τον έκανε ευρέως γνωστό. Τότε με τα «Γόμορρα» η κλίμακα του εγχειρήματος ήταν σαφώς μεγαλύτερη, καθώς έχτιζε μια ανατριχιαστικά ρεαλιστική παλέτα της ιταλικής μαφίας που χαιρετήθηκε από κοινό και κριτική. Τώρα με τον «Dogman» στρέφει το ενδιαφέρον του σε ακόμα μία αληθινή ιστορία εγκλήματος, που παρότι δε συγκρίνεται με τα έργα και τις ημέρες της διαβόητης Καμόρα, είχε καταφέρει εν έτει 1988 να σοκάρει με την αγριότητά της την ιταλική κοινή γνώμη.

Ο τίτλος της ταινίας αναφέρεται στον Μαρτσέλο (Μαρτσέλο Φόντε), έναν κάπως κακομοίρη κακοποιό που διατηρεί κατάστημα φροντίδας σκύλων σε μια ξεχασμένη από θεό κι ανθρώπους γωνιά της Ρώμης. Παρά τις παρανομίες του, ο καχεκτικός Μαρτσέλο διατηρεί ψήγματα ανθρωπιάς, φροντίζει να τα έχει καλά με όλα τα μούτρα της πιάτσας και να περνά όσο γίνεται απαρατήρητος, έχοντας πάντα στο νου του και την μικρή του κόρη. Ωστόσο, βλέπει τη ζωή του να ασφυκτιά από την παρουσία του Σιμόνε (Εντοάρντο Πέσι), ενός πρώην πυγμάχου που τρομοκρατεί συστηματικά τον ίδιο και μαζί όλη τη γειτονιά.

Ο Γκαρόνε ανατέμνει τον ανθρωπάκο που καταφεύγει στη βία ως απόρροια της καθολικής του συντριβής σε έναν κόσμο ολόπλευρης επιθετικότητας

Ο 49χρονος Γκαρόνε βασίζει την (αμβλυμμένη σε σχέση με τα αληθινά γεγονότα) πλοκή της ταινίας του στο μπλούλινγκ που δέχεται ο Μαρτσέλο και την εξερεύνηση των ορίων του. Με τα κουκιά της ιστορίας αναφορικά με τον πρωταγωνιστή και τον ανταγωνιστή να είναι στην πραγματικότητα μετρημένα, το «Dogman» φροντίζει να κάνει την υπέρβαση σε όλα τα υπόλοιπα επίπεδα. Ξεκινώντας από το location, αφού το μέρος στο οποίο έχει γυριστεί η ταινία είναι πραγματικά απίστευτο και ζέχνει αστική παρακμή, θυμίζοντας κάτι από το «Atlantic City» του Λουί Μαλ.

Έπειτα είναι οι ταιριαστές ερμηνείες των Φόντε και Πέσι. Οι δύο ανταγωνιστές θα άξιζαν να πάρουν από κοινού το βραβείο ανδρικής ερμηνείας στις Κάννες, το οποίο έμελλε τελικά να καταλήξει μονάχα στον πρώτο. Όλη η ταινία είναι χτισμένη πάνω τους και ο Γκαρόνε πράττει τα δέοντα ώστε να βγάλουν τον καλύτερο εαυτό τους, με σφιχτά πλάνα που τους καδράρουν σαν ζωντανός κλοιός. Αντίστοιχα εκπληκτική δουλειά έχει γίνει στη φωτογραφία (Νικολάι Μπρούελ), η οποία μορφοποιεί ιδανικά το ύφος ενός δράματος που ψηλαφεί τα όρια της αξιοπρέπειας και εξετάζει την σπασμωδική απόπειρα ανάκτησης του όποιου εαυτού έχει απομείνει όταν κύματα βίας οδηγούν έναν άνθρωπο στην απελπισία.

Με το «Dogman» ο Γκαρόνε καταφέρνει έναν ταπεινό θρίαμβο, ανατέμνοντας τον ανθρωπάκο που καταφεύγει στη βία ως απόρροια της καθολικής του συντριβής σε έναν κόσμο ολόπλευρης επιθετικότητας. Μάλιστα, το φιλμ του αυτό αποδεικνύεται θεαματικά πιο μαζεμένο σε σύγκριση με το φιλόδοξο αλλά ανισοβαρές «Παραμύθι των Παραμυθιών» (2015), ενώ χαρακτηρίζεται από μία αξιοπρόσεκτη λιτότητα σε κάθε σεκάνς, με την απουσία επιτήδευσης να έρχεται να τονίσει την θλιμμένη ωριμότητα και την τραχύτητα με την οποία ο Ιταλός σκηνοθέτης προσεγγίζει το ζοφερό του σύμπαν.

Όμως πέρα από τα επιμέρους, αξίζει να παρατηρήσει κανείς δύο δομικές επιλογές του «Dogman». Αφενός, την πληρότητα που προσδίδει στον χαρακτήρα του Μαρτσέλο η στοργικότητα με την οποία περιβάλλει την κόρη του, καθώς επίσης ο κύκλος που σχηματίζουν η πρώτη σκηνή (στην οποία φροντίζει ένα εξαγριωμένο ροντβάιλερ) με την καθοριστική συνάντησή του με τον Σιμόνε λίγο πριν το φινάλε. Αφετέρου, στην καταληκτική σεκάνς που, με τις διάφορες κεκαλυμμένα παράδοξες λεπτομέρειες και την ονειρική της υφή, έρχεται να σηκώσει την ταινία πολύτιμους πόντους πάνω από το γήινο επίπεδο μιας πολύ απλής πλοκής.

Γιατί αυτό το κλείσιμο που επιλέγει ο Γκαρόνε είναι τόσο διακριτικά καθοριστικό και επισκοπικό, που αφήνει την κατάλληλη χαραμάδα ώστε να επικοινωνήσει στον θεατή την έκταση της πλήρους απομόνωσης του κεντρικού ήρωα, ο οποίος είναι δέσμιος ενός γκετοποιημένου προαστιακού τοπίου που έχει ξύσει προ πολλού τον πάτο του βαρελιού.