Η Μεγάλη Ουτοπία

Στην ταινία του βετεράνου κινηματογραφιστή Φώτου Λαμπρινού, γυρισμένη με αφορμή την 100 η επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης, σε καθηλώνει όχι απλά το απίθανο αρχειακό υλικό που συνελέγη για το ξετύλιγμα της πρώιμης πορείας (1917-1934) ενός οράματος για το πρώτο εργατικό κράτος στην ιστορία της ανθρωπότητας, αλλά κυρίως ο τρόπος που αυτό δουλεύεται: με τις εικόνες να αντιπαραβάλλονται διαλεκτικά, και την καθεμιά να απαντά «δυστοπικά», με γεγονότα, στην προηγούμενη (μεταφυσικά) ουτοπική.

Έτσι, σε τούτη την «ιδεολογική συρραφή», κάθε πρωτόγνωρη έκρηξη στους τομείς της κοινωνίας των σοβιέτ, σε παροχές, ελεύθερο εμπόριο, αγροτική παραγωγή, εκπαίδευση ή τέχνες, έχει και το βαρύτατο τίμημά της, από τον μεταοκτωβριανό εμφύλιο, τη σφαγή της Κρονστάνδης και την πολιτική αναστροφή του Λένιν μέχρι την αναβίωση του πολεμικού κομουνισμού, τις εξεγέρσεις των αγροτών κατά του κολεκτιβισμού, τις εξορίες στη Σιβηρία ή τον κομματικά επιβεβλημένο λιμό που εξόντωσε πάνω από 5 εκατομμύρια ανθρώπους στη Νότια Ρωσία στις αρχές της δεκαετίας του ’30 (το ανατριχιαστικότερο κομμάτι του φιλμ). Έστω και μέσα στην συζητήσιμη επιλεκτικότητά του (σχεδόν καμία αναφορά στο πρόσωπο και τον ρόλο του Στάλιν), ιδού ένα ντοκιμαντέρ που τιμά δεόντως τον ορισμό του είδους ως ταινίας τεκμηρίωσης.