Ο Προδότης

Συγγενές στη λογική του «Καλημέρα, Νύχτα» όπου και είχε καταπιαστεί με την υπόθεση απαγωγής και δολοφονίας του Άλντο Μόρο από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, ο Μάρκο Μπελόκιο επιστρέφει με ένα μεγάλων επιδιώξεων πολιτικό δράμα που αναφέρεται σε ακόμα μία ταραχώδη σελίδα της πρόσφατης Ιστορίας της Ιταλίας. Ο «Προδότης» ακολουθεί πιστά την υπόθεση του Τομάσο Μπουσκέτα (Πιερφραντσέσκο Φαβίνο), του μεγαλομαφιόζου που έσπασε την ιερή ομερτά και συνεργάστηκε με τις ιταλικές αρχές, οδηγώντας με ένα μπαράζ αποκαλύψεων τη μισή Κόζα Νόστρα στο εδώλιο και εν τέλει στη φυλακή.

Ήταν η περίφημη Δίκη Μάξι που διήρκησε από ‘86 ως το ‘92, την οποία ο Μπελόκιο θέτει στο επίκεντρο μιας αφήγησης σαφώς προσανατολισμένης στη ρεαλιστική αποτύπωση των πραγματικών γεγονότων. Ό,τι προηγείται της δίκης μας εξηγεί τον εμφύλιο στους κόλπους της Σικελικής Μαφίας για τον έλεγχο του εμπορίου ηρωίνης, με την κόντρα να μαίνεται μεταξύ της παλιάς φρουράς (εξέχων μέλος της οποίας ήταν ο Μπουσκέτα) και της φατρίας των Κορλεόνε, στην κεφαλή της οποίας βρισκόταν ο Τότο Ρίινα (Κάλι Νίκολα). Η απόσυρση του Μπουσκέτα στο Ρίο της Βραζιλίας έδωσε την ευκαιρία στους Κορλεόνε να «θερίσουν» τον ανταγωνισμό. Αφενός ο βαρύτατος φόρος αίματος που πλήρωσε η οικογένεια του μεγαλομαφιόζου αφετέρου η έκδοσή του στην Ιταλία, τον οδήγησε στην εντελώς ξένη προς τα μαφιόζικα ήθη απόφαση να «κελαηδήσει» στον δικαστή Τζιοβάνι Φαλκόνε για τα εγκλήματα της Κόζα Νόστρα.

Δείγμα στιβαρού σινεμά παλιάς κοπής που φέρει εμφανή σκηνοθετική υπογραφή

Ανάμεσα στα πάμπολλα φιλμ με θέμα τη Μαφία, η νέα ταινία του βετεράνου Ιταλού σκηνοθέτη που διεκδίκησε για έβδομη φορά στην καριέρα του Χρυσό Φοίνικα διατηρεί μεγαλύτερη συγγένεια με το τραχύ ύφος του Ματέο Γκαρόνε («Γόμορρα») παρά με τον λυρισμό των «Νονών» ή την ριζοσπαστική ανατρεπτικότητα του βιογραφικού «Il Divo». Ο όποιος επικός χαρακτήρας του «Προδότη» αφορά στο μέγεθος μιας παραγωγής που ταξίδεψε από την Ιταλία και τη Βραζιλία μέχρι τις ΗΠΑ (εκεί κατέφυγε ο Μπουσκέτα και η οικογένειά του ως προστατευόμενοι μάρτυρες), στις λιγοστές αλλά αξέχαστες σκηνές βίας (μία εξ αυτών η ενέδρα στον Φαλκόνε που είναι απλά συγκλονιστική), καθώς επίσης στην έκταση της αφήγησης που περιλαμβάνει πάνω από μία ντουζίνα δευτερευόντων χαρακτήρων, όλοι τους απαραίτητοι ωστόσο προκειμένου να αποδοθεί στην ολότητά της η κλίμακα μιας υπόθεσης που συγκλόνισε τη γειτονική χώρα.

Στον αντίποδα βέβαια, «επικός» θέλει να είναι και ο τρόπος με τον οποίο ο Μπελόκιο επιλέγει να αναβιώσει τη μακροχρόνια δίκη. Μόνο που όσο κι αν βρίσκεται σε απόλυτη ταύτιση με τα πραγματικά γεγονότα και ιδίως τις γραφικότατες αντιδράσεις των κατηγορουμένων μαφιόζων κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων, το κεφάλαιο αυτό μοιάζει να «κρεμάει» τόσο από άποψη ενδιαφέροντος όσο και υφολογικά, βγάζοντας ενίοτε μια γκροτέσκα αισθητική που κλωτσάει σε σχέση με την υπόλοιπη ταινία.

Το βέβαιο είναι πως το «Προδότης» είναι ένα δείγμα στιβαρού σινεμά παλιάς κοπής που φέρει εμφανή σκηνοθετική υπογραφή και που δηλώνει διατεθειμένο να θυσιάσει τον όποιο ρυθμό για χάρη της λεπτομερούς αληθοφάνειας. Έχει την τύχη να διαθέτει έναν πρωταγωνιστή της δυναμικής του Φαβίνο («Παγκόσμιος Πόλεμος Ζ», «Angels & Demons») που σηκώνει επιτυχώς το βάρος ενός αμφιλεγόμενου ήρωα σε κρίση ταυτότητας, μοιρασμένου ανάμεσα στην προδοσία και την αυτοθυσία, τον όρκο τιμής, το δίκαιο και την υστεροβουλία της σωτηρίας.

Ακόμη, εκμεταλλεύεται την εμπειρία ενός διευθυντή φωτογραφίας (Βλάνταν Ράντοβιτς) που έχει δοκιμαστεί επιτυχώς στο παρελθόν στο είδος του μαφιόζικου δράματος με το «Black Souls» (2014). Όλα αυτά ωστόσο απέχουν αρκετά από το να κομίσουν κάτι το καινούργιο.