Peterloo - ταινιες , παιζονται τωρα || cinemagazine.gr

Peterloo

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

2018
    ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Ην. Βασίλειο
    ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ:Μάικ Λι
    ΣΕΝΑΡΙΟ: Μάικ Λι
    ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Ρόρι Κινίαρ, Μαξίν Πικ, Ντέιβιντ Μουρστ, Πιρς Κίγκλι, Καρλ Τζόνσον
    ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ντικ Πόουπ
    ΜΟΥΣΙΚΗ: Γκάρι Γιέρσον
    ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 154'
    ΔΙΑΝΟΜΗ: Odeon
    Peterloo

Ο Μάικ Λι αποφασίζει να παίξει ανοιχτά στην έδρα του Κεν Λόουτς, παραδίδοντας ένα ατόφιο δείγμα ακέραιου ιδεολογικού σινεμά που όσο χαράζει παραλλήλους με το βρετανικό σήμερα άλλο τόσο αδιαφορεί για τις μοντέρνες παραμέτρους του εμπορικού σινεμά.

Από τον Ηλία Δημόπουλο

Αυτή είναι μια δύσκολη επιλογή, όσο ιδιότροπος κι αν φημολογείται πως είναι ο 75χρονος (και ακμαιότατος) σκηνοθέτης. Δημιουργίες σαν το «Peterloo», όπως και φωνές σαν του Λι, έρχονται από μια άλλη εποχή, όχι τόσο μακρινή χρονολογικά, μα πραγματικά άφαντη αν σφυγμομετρήσεις την φυσιολογία του σημερινού εμπορικού σινεμά.

Βέβαια τούτο δεν είναι εμπορικό σινεμά, όπως τρέχοντα εννοείται. Είναι σκληροπυρηνικό, μαχόμενο σινεμά ιδεολογίας που εκμεταλλεύεται το κύρος της υπογραφής του για να μπορέσει να χρηματοδοτηθεί – και η παραγωγή είναι εμφανώς εύπορη εδώ. Είναι σινεμά που άλλοτε ερχόταν κατά κύματα, σήμερα όμως η απαξιωτική αποπολιτικοποίηση έχει καταστήσει ασύμφορο λόγω της περιρρέουσας αδιαφορίας.

Τον Λι όμως δεν τον απασχολούν αυτά. Και άριστα κάνει. Διότι ανεξάρτητα από την πολιτική θέση του καθενός, ο κινηματογράφος είναι ένα θαυμάσιο πεδίο ανάπτυξης της πολιτικής σκέψης αλλά και της εξάπλωσής της σε ένα πλατύτερο κοινό. Δυστυχώς, το κοινό αυτό απουσιάζει πια, η αντίληψη του κινηματογράφου ως ανέφελη διασκέδαση έχει επικρατήσει περίπου ολοκληρωτικά.

Το μεγαλύτερο προτέρημα μιας ταινίας σαν το «Peterloo» είναι η αισθητική πληρότητα της κατασκευής που στηρίζει την ακεραιότητα των προθέσεών της. Ο Λι, θεωρώντας πως η ιστορία της σφαγής πολιτών από το καθεστώς (οι αριθμοί ποικίλουν ανάλογα με το που κάθεται ο καθένας, αλλά το γεγονός καθαυτό είναι τεκμηριωμένο) κατά την διάρκεια μιας συγκέντρωσης δεκάδων χιλιάδων πολιτών στο Πίτερλου του Μάντσεστερ με αίτημα την εκπροσώπηση όλων (των ανδρών) στην Βουλή των Κοινοτήτων, δεν διδάσκεται επαρκώς στα βρετανικά σχολεία, καταστρώνει ένα πολιτικό δοκίμιο διαλογικού σφυροκοπήματος βασισμένο στην εκ των έσω αντίληψη μιας παλλαϊκής αντίδρασης.

Το «Peterloo» θα μείνει πεισματικά εδώ, σαν τον ίδιο τον δημιουργό του, να θυμίζει μια καλύτερη εποχή φιλμοκατασκευής, όταν το πολιτικό ενδιαφέρον μπορούσε να μεταμορφωθεί σε απαιτητική δραματουργία με (ακόμα και) πολιτειακές φιλοδοξίες.

Η ακεραιότητα του Λι έγκειται στο ότι -αντίθετα με τον Σόντερμπεργκ του «Τσε» που είδαμε ξανά φέτος στις αίθουσες- «δικαιούται δια να ομιλεί». Είναι ένας αριστερός που έχει υπηρετήσει σθεναρά την πίστη του, γνωρίζει τα έγκατα των λόγων που κάποιος πολιτικοποιείται αναλόγως, νομιμοποιείται να εκπροσωπήσει μια βοώσα μερίδα λαού που αντιτίθεται και διεκδικεί. Αντίθετα με έναν αλεξιπτωτιστή που χρησιμοποιεί την «ηθική του πλεονεκτήματος» για να φτιάξει προφίλ, αυτός ξέρει από μέσα (και πιστεύει) τα γενεσιουργά αίτια μιας ρητορικής.

Και η ταινία είναι ως το λαιμό από δαύτην. Απαλλαγμένος από τις μαρξιστικές προτάσεις του Λοουτσικού «Γη κι Ελευθερία» (το απ’ ευθείας ανάλογο έργο, βέβαια), αφού ο Γερμανός ήταν μόλις γεννημένος την εποχή της Σφαγής του Πίτερλου, ο Λι ενδίδει πλήρως στην λαϊκή διαλεκτική του, εντοπίζει την γέννηση του επαναστατικού πολιτικού (και πολιτειακού) λόγου και αρθρώνει, σε μια ανελέητη (για τον απροετοίμαστο) παράθεση λόγων κι αντιλόγων, τα αίτια του λαϊκού ερείσματος της Αριστεράς.

Στην Αγγλία των αρχών του 19ου αιώνα, μια χώρα εξαντλημένη από τους Ναπολεόντειους πολέμους, το πέρασμα του περίφημου «νόμου για το καλαμπόκι», ελαχιστοποίησε τις εισαγωγές αυξάνοντας κατακόρυφα την αγορά βασικών ειδών διατροφής από την εργατική τάξη. Οι παράλληλοι με το σήμερα μιας Αγγλίας, που ενδεχόμενα κινδυνεύει να βρεθεί σ’ ένα αντίστοιχο καθεστώς προβληματικών εισαγωγών, είναι σαφής. Φυσικά ο Λι δεν παίζει σφοδρά αυτό το χαρτί - παραέχουν αλλάξει οι συνθήκες από το 1819.

Επικεντρώνεται στο ιστορικό του μάθημα που, φυσικά, μην περιμένεις να είναι τυπικά διαλεκτικό. Δεν ζητάς από κάποιον που έχει διασαφηνίσει την ιδεολογική του θέση και πρόθεση, να κάνει τον αντικειμενικό. Ο Λι ξέρει πως η Ιστορία είναι αφηγήσεις και είναι κρυστάλλινος στην πρόθεσή του να αφηγηθεί μια ιστορία από την μεριά των ηρώων του. Δεν χρειάζεται να συμφωνείς. Σημασία εδώ έχει η ματιά από την κλειδαρότρυπα σε μια συγκεκριμένη πολιτική διαδικασία εντός ενός, επίσης συγκεριμένου, χώρου.

Άλλωστε, στον μεγάλο κινηματογραφιστή, οι λεπτομέρειες, σκόπιμες κι ευθύβολες (κι επειδή Άγγλος, έξοχα ειρωνικές) είναι εκεί να τις ευχαριστηθείς. Ρήτορας από ρήτορα απέχουν, άλλος είναι ένας ειλικρινής μαχητής, άλλος ένας βλαμμένος χούλιγκαν, άλλος ένας έντιμος λαϊκός εκπρόσωπος κι άλλος ένας διπλωμάτης αστός που αποσκοπεί στην διατήρηση του προσωπικού του status - εξαιρετικός, όπως πάντα βέβαια, ο Ρόρι Κινίαρ στον ρόλο του επαγγελματία ατζιτάτορα Χαντ. Σε μια άλλη, καταπληκτική, σκηνή-υπόδειγμα mise en scene, θα βάλει τρεις άντρες να συνομιλούν, είναι όμως οι δύο γυναίκες (η σύζυγος και η απονευρωμένη υπηρέτρια) που σιωπώντας λένε μια άλλη, παράλληλη, επίκαιρη ιστορία. Διάστικτα, τα ιντερμέδια μια ειδυλλιακής αγγλικής φύσης θα παίζουν κόντρα τέμπο στην επίκτητα ταραχώδη ανθρώπινη εμφύλια φασαρία, ενώ η πρώτη και η τελευταία σκηνή περικλείουν την βαθιά ανθρωπιστική έγνοια του Άγγλου δημιουργού.

Το «Peterloo» θα αποτύχει με θόρυβο στα ταμεία και τους ανέτοιμους θεατές. Εν μέρει γιατί ακόμα και στην ευκαρία του «θεάματος», στην σκηνή της επίθεσης στο πλήθος, επιλέγει μια αντιδραματική, άμουση αισθητική, που τιμά το θέμα του. Ίσως και γιατί όντας τόσο ξεροκέφαλα προσηλωμένο, εκπίπτει στην επανάληψη ξεφεύγοντας υπερβολικά και στην διάρκειά του. Θα μείνει όμως πεισματικά εδώ, σαν τον ίδιο τον δημιουργό του, να θυμίζει μια καλύτερη εποχή φιλμοκατασκευής, όταν το πολιτικό ενδιαφέρον μπορούσε να μεταμορφωθεί σε απαιτητική δραματουργία με (ακόμα και) πολιτειακές φιλοδοξίες αντί να μασκαρεύεται πολιτικαντισμό και «άποψη» μόνο και μόνο για να αποκομίζει ίδιον περιστασιακό όφελος.

Εύγε κ. Λι, κι ας ερχόμασταν στα χέρια στις μπύρες μας στην παμπ.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
  • Peterloo
  • Peterloo