10:27
12/4

«Ο πόλεμος είναι υπόθεση γνήσιου τρόμου, όχι συναρπαστική διαδρομή»: Άλεξ Γκάρλαντ και Κίρστεν Ντανστ μιλούν για τον «Εμφύλιο Πόλεμο»

Ένας δημοσιογράφος και μία φωτογράφος εμπόλεμης ζώνης από διαφορετικές γενιές παρακολουθούν τη χώρα τους να καταρρέει. Αυτή είναι η εικόνα που έπλασε στο μυαλό του ο Άλεξ Γκάρλαντ («Από Μηχανής», «Αφανισμός»), όταν άρχισε να αναλογίζεται την πιθανότητα μιας βίαιης διαμάχης σε μία χώρα που δεν το είχε προβλέψει.

Με την ελπίδα να πάρει μία τελευταία συνέντευξη από τον Πρόεδρο (Νικ Όφερμαν), η Λι (Κίρστεν Ντανστ), μία σκληραγωγημένη φωτογράφος εμπόλεμης ζώνης, που έχει απαθανατίσει με τον φακό της θηριωδίες σε όλο τον πλανήτη, οδεύει προς τον Λευκό Οίκο με μία μικρή ομάδα δημοσιογράφων, συμπεριλαμβανομένης μιας νεαρής, επίδοξης φωτογράφου της Τζέσι (Κέιλι Σπέινι), της οποίας χωρίς να το θέλει, γίνεται μέντορας. Καθώς διασχίζουν τη χώρα, η ταινία - ανάμεσα σε road movie και πολεμική ταινία - παρουσιάζει μία εναλλακτική πραγματικότητα που στέλνει ένα προειδοποιητικό μήνυμα.

«Αυτή η ταινία μοιάζει με μία προειδοποιητική ιστορία για το τι συμβαίνει όταν οι άνθρωποι δεν επικοινωνούν μεταξύ τους» λέει η Κίρστεν Ντανστ. «Όταν κανείς δεν ακούει τον άλλον, όταν υποχρεώνεις τους δημοσιογράφους στη σιωπή, όταν χάνουμε την κοινή αλήθεια». Η ταινία του Γκάρλαντ φαντάζεται τι συνεπάγεται το να χαθεί η κοινή ιδέα ενός έθνους. Σε αυτή την Αμερική, όπου η κοινωνία έχει διαλυθεί, υπάρχει μόνο το άτομο που προσπαθεί να επιβιώσει.

«Οι άνθρωποι μιλάνε για τις παράπλευρες απώλειες εν καιρώ πολέμου, όταν ο πόλεμος γίνεται σε κατοικημένη περιοχή, τότε σκοτώνονται άμαχοι» λέει ο Γκάρλαντ. «Ακούς συχνά τους στρατηγούς να μιλάνε με αυτούς του όρους χωρίς συναίσθημα. Γίνονται θηριωδίες».

Στην ταινία οι ευφημισμοί του σύγχρονου πολέμου λαμβάνουν χώρα σε αμερικανικό έδαφος. Οικείες εικόνες από τους δρόμους της Νέας Υόρκης μέχρι την πρωτεύουσα του έθνους, αποκτούν νέο νόημα μέσα από την καταιγιστική δράση που εκτυλίσσεται εκεί. Το αμερικάνικο τοπίο μοιάζει σουρεαλιστικό και πολύ αληθινό την ίδια στιγμή. «Η περίφημη φράση ότι αν ξεχάσεις την ιστορία, τότε εκείνη θα επαναληφθεί. Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι κανείς δεν βγαίνει αλώβητος. Καμία χώρα δεν είναι ανεπηρέαστη. Γιατί δεν έχει να κάνει με χώρες, αλλά με ανθρώπους» εξηγεί ο σκηνοθέτης.

«Όταν διάβαζα το σενάριο, οι εικόνες που έχω συνηθίσει να βλέπω στην τηλεόραση από μέρη μακρινά, διαδραματίζονταν στις ΗΠΑ, ήταν τρελό, ήταν τρομαχτικό» σχολιάζει ο Βάγκνερ Μόρα, που υποδύεται τον Τζόελ, έναν ρεπόρτερ, συνάδελφο της Λι.

Οι αιτίες του εμφυλίου πολέμου δεν αναφέρονται, αλλά είναι στο χέρι του θεατή να τις ερμηνεύσει. «Συμπληρώνεις μόνος σου τα κομμάτια» λέει η Σπέινι. «Δεν νομίζω ότι αυτοί οι κίνδυνοι είναι αφηρημένοι. Είναι αληθινοί.», σχολιάζει ο Γκάρλαντ. «Επίσης πιστεύω ότι αυτοί οι κίνδυνοι εκδηλώνονται πολύ πριν το ξέσπασμα του εμφυλίου. Δεν χρειάζεται να πας μακριά για να εντοπίσεις τα προβλήματα. Σε μερικές περιοχές συμβαίνει ήδη».

Ο κίνδυνος του κατακερματισμού

Η Λι, λέει η Κίρστεν Ντανστ, είναι το είδος του ανθρώπου που δεν χαίρεται τίποτα. «Τα έχει δει όλα» λέει η ηθοποιός. «Την έχει επηρεάσει που νιώθει κάπως νεκρή μέσα της». Έχει να κάνει με το είδος της φωτογράφου που είναι. «Το θέμα με τους φωτογράφους πολέμου είναι ότι πρέπει να βρεθούν εκεί που συμβαίνει κάτι, αλλιώς δεν μπορούν να βγάλουν τη φωτογραφία» λέει ο Γκάρλαντ. «Αυτό απαιτεί κουράγιο και ευαισθησία».

Στην ταινία, οι φωτογράφοι - οι μάρτυρες και καταγραφείς της ωμής αλήθειας - είναι οι ήρωες. Πρόκειται για έναν φόρο τιμής, καθώς ο Γκάρλαντ ως γιος ενός πολιτικού γελοιογράφου, μεγάλωσε κοντά σε δημοσιογράφους. «Η Λι είναι κουρασμένη» λέει ο Γκάρλαντ. «Νιώθει ότι έχει περάσει τη ζωή της ρισκάροντας για να προειδοποιήσει τους ανθρώπους, που τελικά την αγνόησαν. Αυτό τη διαλύει».

Οι προειδοποιήσεις της δεν βρήκαν ανταπόκριση και, παρ’ όλα αυτά, η δουλειά της «είναι το μόνο που έχει» λέει η Ντανστ. «Δεν έχει τίποτα άλλο. Δεν έχει σύντροφο. Είναι μία περιπλανώμενη. Έχει ίσως μία τσάντα που παίρνει στις αποστολές της. Αυτή είναι η ζωή της. Δεν έχει τίποτα άλλο».

Όσο η χώρα κατακερματίζεται, το ίδιο ισχύει και για τους συναδέλφους της. «Ό,τι κι αν έχουν μέσα τους που τους κάνει να αναλάβουν μία τέτοια δουλειά, που μπορεί να γίνει εθισμός, όποιο σκοτάδι και να τους ωθεί, μοιράζονται μία ανομολόγητη κατανόηση ανάμεσα τους» λέει η Σπέινι για τους τέσσερις δημοσιογράφους -τη Λι, τον Τζόελ, την Τζέσι και τον Σάμι (Στίβεν ΜακΚίνλεϊ Χέντερσον). «Ήθελα τρεις γενιές, την παλιότερη, τη μεσαία και τη νεαρότερη γενιά», επισημαίνει ο Γκάρλαντ. Η Τζέσι, μία νεαρή φωτογράφος που χώνεται στην ομάδα των δημοσιογράφων, ενοχλεί τη Λι, ίσως γιατί βλέπει μία εκδοχή του εαυτού της στην Τζέσι. «Η Λι γίνεται προστατευτική γιατί ξέρει ότι κάποιος μπορεί να εθιστεί σε αυτή τη δουλειά, να νιώθει την ανάγκη να βρίσκεται στις χειρότερες καταστάσεις για να μεταδώσει την αλήθεια. Θέλει να την προειδοποιήσει να μη γίνει σαν εκείνη. Να μη σκληρύνει. Να μη χάσει τη ζωή της» λέει η Ντανστ.

«Διακρίνει τη φιλοδοξία της» λέει ο Γκάρλαντ. «Η Τζέσι είναι ένας καθρέφτης που της δείχνει ότι έχει διαλυθεί. Η φιλοδοξία, η ελπίδα έχουν αποτύχει. Αν είχε επιτύχει, τότε η χώρα δεν θα βρισκόταν σε αυτή την κατάσταση. Έχει να κάνει με την αίσθηση της αποτυχίας».

Στον Εμφύλιο Πόλεμο του Γκάρλαντ, η συμμαχία ανάμεσα στο Τέξας και την Καλιφόρνια σχηματίζει τις Δυτικές Δυνάμεις. Αυτό το φαινομενικά απίθανο ενδεχόμενο, θα μπορούσε πράγματι να διαλύσει τη χώρα.

«Ο σύγχρονος εμφύλιος αφορά σε μία κατακερματισμένη κατάρρευση γενικής εμβέλειας» λέει ο Γκάρλαντ. «Δεν είναι μία επανάληψη του προηγούμενου Εμφυλίου. Δεν πιστεύω ότι η Αμερική ή ο υπόλοιπος κόσμος κινδυνεύει από τις καθαρές οριοθετήσεις ενός προηγούμενου εμφυλίου. Είμαστε αντιμέτωποι με έναν κίνδυνο κατακερματισμού».

«Τι είδος Αμερικανού είσαι;» ρωτάει ένας ανώνυμος στρατιώτης, τον οποίο υποδύεται ο Τζέσι Πλέμονς, σε μία από τις πιο αξιομνημόνευτες σκηνές της ταινίας. Είναι μία ερώτηση που στέκεται απέναντι στα πιο διχαστικά μας ένστικτα και μία ερώτηση που δεν χωράει απάντηση.

Σύγχρονος πόλεμος

Είναι εξαιρετικά δύσκολο, λέει ο Γκάρλαντ, να κάνεις μία πολεμική ταινία που να είναι στην πραγματικότητα κατά του πολέμου. «Οι πολεμικές ταινίες δυσκολεύονται να μην δραματοποιήσουν τη βία» λέει ο σκηνοθέτης. «Οι περισσότερες αντιπολεμικές ταινίες δεν είναι πραγματικά αντιπολεμικές. Ασχολούνται πολύ με τη συναδελφικότητα των στρατιωτών και το θάρρος τους. Δεν είναι ότι προσπαθούν να είναι ιδεαλιστικές, αλλά τελικά γίνονται ιδεαλιστικές. Δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς γιατί το θάρρος είναι ιδεαλιστικό, όπως και η τραγωδία με έναν τρόπο είναι ιδεαλιστική».

Ο Γκάρλαντ ήθελε ο Εμφύλιος Πόλεμος να είναι μία ξεκάθαρα αντιπολεμική ταινία, όπου η δράση προκαλεί αγωνία, αλλά είναι τελικά μία υπόθεση γνήσιου τρόμου και όχι μία συναρπαστική διαδρομή.

«Προσέγγισα την ταινία νατουραλιστικά» εξηγεί. «Για παράδειγμα όταν οι άνθρωποι δέχονται πυρά, δεν έχουμε τεράστια σιντριβάνια με αίμα. Απλώς πέφτουν κάτω. Αφού πέσουν, το αίμα ρέει στο έδαφος, αν παραμείνουν στο έδαφος για αρκετή ώρα».

Ο Γκάρλαντ ήθελε να ενσωματώσει τη δράση μέσα «από το συντακτικό των εικόνων που οι άνθρωποι μπορεί να έχουν δει από τις ειδήσεις. Αυτός ο τρόπος είναι λιγότερο σινεμά και περισσότερο ντοκιμαντέρ και έτσι η βία είναι λιγότερο ωμή. Δεν υπάρχει κάτι το ένδοξο σε έναν μαζικό τάφο. Δεν έχει τίποτα ιδεαλιστικό». «Χρησιμοποιήσαμε πολύ μικρές κάμερες χειρός που μπορούν να σταθεροποιούνται αυτόματα» εξηγεί ο σκηνοθέτης για την προσέγγιση του στα κάδρα. «Αυτή η αίσθηση της κάμερας στο χέρι ταιριάζει στις σκηνές μάχης» λέει ο Ρέι Μεντόζα, ο στρατιωτικός σύμβουλος που συνεργάστηκε με τον Γκάρλαντ για την ταινία. «Όπου μπορούσα χρησιμοποιούσα άσφαιρα πυρά» λέει ο Γκάρλαντ. «Ο θόρυβος που προκαλούν είναι δυνατός και μερικά δημιουργούν κάτι σαν κενό στον αέρα σαν να σε χτυπάει κάποιος στο στήθος. Οι άνθρωποι γύρω τους μπορεί να τιναχτούν ή να αντιδράσουν ελαφρώς».

«Έπρεπε να φοράω ωτοασπίδες για να "αποσιωποιήσω" τον κρότο, γιατί το σώμα όταν ακούει ένα πυροβολισμό τινάζεται» λέει η Ντανστ. «Ειδικά όταν ήμασταν σε εσωτερικούς χώρους, ήταν πολύ δυνατό. Θυμάμαι να ετοιμάζουμε τα μαλλιά και το μακιγιάζ στο τροχόσπιτο, που ήταν πολύ μακριά, και όλο το τροχόσπιτο σειόταν από την έκρηξη».

Για την τελευταία σεκάνς της ταινίας, η παραγωγή κατασκεύασε μέρος του Καπιτωλίου στην Ατλάντα. «Σε κάποια φάση αποφασίσαμε ότι για διάφορους λόγους, και για λόγους ασφαλείας, έπρεπε να κατασκευάσουμε ένα οικοδομικό τετράγωνο» εξηγεί η σκηνογράφος Κέιτι Μάξι. «Χτίσαμε κτίριο σε μήκος 122 μέτρων και στις δύο πλευρές του δρόμου σε τρεισήμισι εβδομάδες».

Το καστ

«Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία του χαρακτήρα είναι ότι έχει περάσει πολλά στη ζωή της» σχολιάζει ο Γκάρλαντ για τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Λι, την οποία υποδύεται ο Κίρστεν Ντανστ. «Η Κίρστεν Ντανστ ήταν τέλεια για τον ρόλο της δημοσιογράφου που έχει ζήσει πολλά».

Σε όλη την καριέρα της, η Ντανστ δεν έχει συναντήσει ξανά κάτι παρόμοιο με τον Εμφύλιο Πόλεμο. «Η καρδιά μου χτύπαγε δυνατά όταν διάβαζα το σενάριο, γιατί ένιωσα ότι δεν έχω διαβάσει ξανά κάτι αντίστοιχο» λέει η πρωταγωνίστρια. «Ήμασταν μέρος κάτι πιο σημαντικού από εμάς. Ήταν σαν να ήμασταν μέρος ενός παράξενου road trip, που ήταν το "Αποκάλυψη Τώρα" του Άλεξ».

Για να προετοιμαστεί για τον ρόλο η Ντανστ συνεργάστηκε με έναν φωτογράφο για να εξοικειωθεί με το πώς είναι να είσαι πίσω από την κάμερα. Πριν το γύρισμα, το καστ συγκεντρώθηκε για πρόβες δύο εβδομάδων, διαβάζοντας το σενάριο και παρακολουθώντας ταινίες όπως το ντοκιμαντέρ από τη Συρία Under the Wire και το Come and See. «Παρακολουθήσαμε αυτές τις ταινίες, αναλύσαμε κάθε σκηνή μαζί στις πρόβες, αλλάξαμε λίγο τους διαλόγους εδώ κι εκεί και γνωριστήκαμε μεταξύ μας» λέει η Ντανστ.

Όσο για το δέσιμο που αναπτύχθηκε μεταξύ της Ντανστ και της Σπέινι, ήταν ο λόγος που η Ντάνστ πρότεινε στη σκηνοθέτιδα και φίλη της Σοφία Κόπολα τη Σπέινι για τον ρόλο της Πρισίλα, στην ομώνυμη ταινία. «Η Κέιλι μεταμορφώθηκε στην ταινία» λέει η Ντανστ για την ερμηνεία της Σπέινι στον Εμφύλιο Πόλεμο.

Η Σπέινι είχε ήδη καλλιεργήσει μία καλή χημεία με τον Στίβεν ΜακΚίνλεϊ Χέντερσον, με τον οποίο είχε συνεργαστεί ήδη στην τηλεοπτική σειρά Devs γου Γκάρλαντ. Τους δυο τους, ως δίδυμο, ο Γκάρλαντ τους είχε στο μυαλό του όταν έγραφε το σενάριο, για να δείξει ένα δεσμό ανάμεσα σε διαφορετικές γενιές: εκεί που η Λι τρέφει τις επιφυλάξεις της για τον θαυμασμό της Τζέσι προς το πρόσωπο της, ο Σάμι βλέπει αμέσως τα στοιχεία της Λι πάνω στη Τζέσι.

Για τον ρόλο του Τζόελ, ο Γκάρλαντ επέλεξε τον Βάγκνερ Μόρα. «Αναζητούσα κάποιον που ναι μεν κάνει ένα ακραίο επάγγελμα, αλλά έχει κάτι το ευαίσθητο πάνω του. Ο Βάγκνερ ήταν ο κατάλληλος».

Η γοητεία του Τζόελ είναι το αντίβαρο για τη σκληρότητα που επιδεικνύει η Λι, με την οποία έχει δεθεί μέσα από τα πυρά του πολέμου. «Είναι σαν αδέλφια. Έχουν μία υπέροχη σχέση. Λένε τα πάντα μεταξύ τους και δεν απολογούνται, γιατί γνωρίζονται καλά» σχολιάζει ο Μόρα.

Ο Τζέσι Πλέμονς κάνει μία σύντομη εμφάνιση στην ταινία, αλλά επιβάλλεται στη σκηνή ως ένας απειλητικός στρατιώτης που φοράει ένα ιδιαίτερο ζευγάρι κόκκινα γυαλιά ηλίου. «Ο Τζέσι πήγε και πήρε έξι ζευγάρια γυαλιά και τα δοκίμασε όλα και διάλεξε τα κόκκινα» εξηγεί ο Γκάρλαντ. Είναι μία καθηλωτική εμφάνιση που η Ντανστ, που είναι παντρεμένη με τον Πλέμονς, βοήθησε να συμβεί. «Πρότεινα στον Άλεξ ότι μπορεί να έχει τον Τζέσι αν τον θέλει. Βοηθάει αν ο σύζυγος σου είναι ένας εκπληκτικός ηθοποιός» λέει η Ντανστ γελώντας.

Ένα κατακερματισμένο έθνος

Ο Γκάρλαντ άρχισε να γράφει το σενάριο της ταινίας το 2020, μήνες μετά την έναρξη της πανδημίας. «Έγραψα το σενάριο μέσα από άγχος και θυμό» λέει ο Γκάρλαντ. «Όποια απόγνωση ένιωθα όταν έγραφα το σενάριο, δεν την απέτρεψα. Την άφησα να μεγαλώσει».

«Ο λόγος που ήθελα πολύ να κάνω την ταινία ήταν γιατί δεν πιστεύω ότι οι κίνδυνοι και οι φόβοι είναι παρανοϊκοί. Η παράνοια υπονοεί ότι φοβάσαι κάτι που δεν πρέπει να σε φοβίζει» λέει η Ντανστ. Παρ΄όλα αυτά, η πρωταγωνίστρια διακρίνει μία νότα ελπίδας στην ταινία. «Δεν πιστεύω ότι τα πράγματα θα πάνε τόσο στραβά, είμαι αισιόδοξη. Αυτά συμβαίνουν όταν οι άνθρωποι δεν θεωρούνται πια άνθρωποι».

Ο Γκάρλαντ ελπίζει ότι οι θεατές θα έχουν ανοιχτό μυαλό και ίσως θα αναλογιστούν την πολιτική κατάσταση. Η ταινία είναι ένα καθηλωτικό και τρομαχτικό όραμα που λειτουργεί αφυπνιστικά γύρω από έναν πόλεμο που μπορεί να μην θέλουμε να δούμε, αλλά προς το μέρος του οποίου υπνοβατούμε. «Μεγάλωσα στην post- hippie-punk εποχή και κομμάτι μου θέλει να κάνει κάτι ανατρεπτικό» λέει ο δημιουργός της ταινίας. «Δεν μπορώ να κάνω αλλιώς, είναι ένα ένστικτο».

INFO
Η ταινία «Εμφύλιος Πόλεμος» κυκλοφορεί στις ελληνικές αίθουσες την Πέμπτη 18 Απριλίου από την Tanweer.