Γάλα, βία και Μπετόβεν: Σαν σήμερα κυκλοφόρησε «Το Κουρδιστό Πορτοκάλι» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
10:20
19/12

Γάλα, βία και Μπετόβεν: Σαν σήμερα κυκλοφόρησε «Το Κουρδιστό Πορτοκάλι» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ

Σαν σήμερα το 1971 ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ έβγαλε για μία αξέχαστη βόλτα στη μεγάλη οθόνη τον Άλεξ και την παρέα του.

Από τον Μάρκο Φράγκο

Μία σπουδή πάνω στο καλό και το κακό, τη «μαγιά» της ανθρώπινης ψυχής απέναντι στην πρόκληση του οφέλους κάθε είδους και μια βαθύτατα πολιτική δήλωση για τη δύναμη της εξουσίας, το «Κουρδιστό Πορτοκάλι» ήταν η κινηματογραφική απόδοση του βιβλίου του Αντονι Μπάρτζες από τον φίλο του, Στάνλεϊ Κιούμπρικ. 

Ταινία που στη φιλμογραφία του σκηνοθέτη κατέχει το ρεκόρ της γρηγορότερης διαδικασίας παραγωγής, σε αντίθεση με τη φήμη του που τον ήθελε δυναστικά χρονοβόρο, το «Κουρδιστό Πορτοκάλι» προτάθηκε για τέσσερα Όσκαρ (σκηνοθεσία, μοντάζ, διασκευή σεναρίου και ταινία) το 1971 και έγινε δεκτό από το κοινό και τους κριτικούς με ενθουσιασμό για τη ριζοσπαστική, βαθύτατα φιλοσοφική ματιά του, επηρεάζοντας από τότε πολλές πτυχές της κινηματογραφικής, και όχι μόνο, κουλτούρας.

Ο συμβολισμός της πορείας του Αλεξ (του καταπληκτικού Μάλκολμ ΜακΝτάουελ), από τη νοσηρή ηδονοθηρία (κλασική μουσική, βιασμοί και ακραία βία οι αδυναμίες του) μέχρι το έγκλημα και από 'κει στην κατασταλτική αναμόρφωση μέχρι τη γεύση του κάρμα και της εκδίκησης λειτουργεί σαν μια παραβολή - σταθμός: η ανικανότητα να επιβληθεί πάνω στα πάθη του και σε αντιδιαστολή, αργότερα, να βρει τη δύναμη να ξεπεράσει την επίδραση της περίφημης τεχνικής «Ludovico» σε μια καθημερινότητα που τον έχει αφήσει ευνουχισμένο από κάθε προσωπική αντίδραση και άμυνα, είναι μια ανατριχιαστική απεικόνιση της επιρροής της εξουσίας πάνω στον άνθρωπο. 

Εντελώς απαισιόδοξη και ζοφερή η ματιά των Μπάρτζες και Κιούμπρικ πάνω στη σχέση των ανθρώπων με τις επιθυμίες τους αλλά και πάνω στη σχέση των τελευταίων με την κοινωνία, καταλήγουν σε μια αναγκαιότητα που όπως ήταν φυσικό σόκαρε στην εποχή της και έθεσε ερωτήματα που ακόμα δεν έχουν απαντηθεί - αντίθετα έχουν ενταθεί και χάσκουν ακόμα σαν μαύρες τρύπες στην κοινωνία. Κυρίως την αμερικανική.

Ο απόηχος του «Κουρδιστού Πορτοκαλιού» με τους Droogs του Αλεξ (την τρομοκρατική συμμορία), το μπαρ Κορόβα, τις αναφορές στους ναζί και την ενάτη συμφωνία τυ Μπετόβεν, το μουσικό σκορ του/της Γουόλτερ/Γουέντι Κάρλος και την τελική φαντασίωση της βικτοριανής σουρεαλιστικής σκηνής, έχει ποτίσει όλη την «σκεπτόμενη» καλλιτεχνική οικογένεια της Αμερικής που φιλοσοφεί άμεσα ή έμμεσα πάνω σε ζητήματα ηθικής, ψυχολογίας και φιλοσοφίας. 

Επιπλέον έχει θέσει ένα θεσμικό -σχεδόν- προηγούμενο στους τρόπους της κινηματογράφησης (χρήση ευρυγώνιου φακού, ρεαλιστική σκηνή της πτώσης από το παράθυρο με ρίψη κάμερας στο έδαφος κλπ.) για την απόδοση των ονειρικών στοιχείων της πλοκής.

«Ανακοινώνουμε την ολοκλήρωση της πρώτης ταινίας του Στάνλεϊ Κιούμπρικ μετά το "2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος" . Το «Κουρδιστό Πορτοκάλι" θα είναι, όπως όλες οι ταινίες του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, μοναδικό. Πιστεύουμε ότι θα είναι μια από τις πιο σημαντικές ταινίες του 1971». Αυτό έγραφε η πληρωμένη καταχώρηση της Warner Bros. σε μία σελίδα του Variety. Και είχε δίκιο.