Συγγραφέας, σύμβολο, ενζενί, λιμπερτίνα: H ιστορία της πραγματικής Κολέτ - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
11:32
10/10

Συγγραφέας, σύμβολο, ενζενί, λιμπερτίνα: H ιστορία της πραγματικής Κολέτ

Η συγγραφέας που υποδύεται η Κίρα Νάιτλι στην ομώνυμη ταινία που προβάλλεται ήδη στις αίθουσες, υπήρξε μια λιμπερτίνα, στην εποχή που έδωσε νόημα στη λέξη, πολυγραφότατη συγγραφέας και σύμβολο γυναικείας χειραφέτησης.

Από τον Ηλία Δημόπουλο

Προερχόμενη από ένα χωριουδάκι της Βουργουνδίας, το οποίο φιγουράρει ως έμπνευση και φόντο σε κάμποσα από τα βιβλία της, η Κολέτ γεννήθηκε το 1873 και παντρεύτηκε είκοσι χρόνια αργότερα τον Ανρί-Γκωτιέ Βιγιάρ (γνωστότερο ως «Γουίλι»), έναν μεγαλοεκδότη, συγγραφέα και μουσικοκριτικό, που την εισήγαγε στα παριζιάνικα σαλόνια του γυρίσματος του αιώνα αλλά την οδήγησε και στο γράψιμο. Οι απόψεις διίστανται για το αν ο Γουίλι αποσκοπούσε ιδιοτελώς στο γρήγορα σαφές συγγραφικό της τάλαντο ή έπαιξε ρόλο η αγάπη του γι’αυτήν – η ταινία, μια φορά, είναι βέβαιη πως είναι το πρώτο.

Εκείνο που είναι ιστορικά τεκμηριωμένο είναι πως τα πρώτα τέσσερα βιβλία της Κολέτ, που εισάγουν τον άμεσα κοσμαγάπητο χαρακτήρα της Κλοντίν, έφεραν την υπογραφή του Γουίλι ενώ και μετά τον χωρισμό τους το 1910, εκείνος κράτησε, φυσιολογικά για την εποχή, τα πνευματικά δικαιώματα. Ωστόσο σήμερα δεν υπάρχουν αμφιβολίες πως παρά την συντακτική συμβολή του Γουίλι, τα τέσσερα πρώτα βιβλία είναι προϊόν της εργασίας της Κολέτ.

Εντούτοις η μπελ επόκ οργίαζε, η τέχνη, η λογοτεχνία, οι παραστάσεις, τα music halls όπως και η (συγκρατημένα διατυπώνω) ελευθεριάζουσα ερωτική συμπεριφορά της εποχής κούμπωσαν αμέσως στον άνευ ιδιαίτερων αναστολών χαρακτήρα της Κολέτ, ιδίως όταν διαπίστωσε πως ο Γουίλι ήταν από τους εξαλλότερους λιμπερτίνους της κοινωνίας των διανοουμένων. Σύντομα οι δικές της ερωτικές δραστηριότητες επεκτάθηκαν στο γυναικείο φύλο, υπό την ενθάρρυνση μάλιστα του Γουίλι, για να έρθει η γνωριμία της με την Μαρκησία ντε Μπαλμπέφ, μια ζάμπλουτη λεσβία γαλαζοαίματης προελεύσεως (αίμα του Βοναπάρτη και υποτιθέμενα παράνομο παιδί του Τσάρου Νικολάου της Ρωσσίας) που ντυνόταν με ανδρικά ρούχα και σόκαρε (ελαφρώς, μη φανταστείτε τίποτα φασαρίες) την κοινωνία της εποχής.

Μαζί, στα δύσκολα χρόνια μετά το διαζύγιό της από τον Γουίλι, δούλεψαν στο music hall, σ‘ έναν δεσμό που διήρκεσε ως τον δεύτερο γάμο της Κολέτ που, αναμενόμενα, αψηφούσε τα προτάγματα της Καθολικής εκκλησίας. Κατά την διάρκεια του γάμου αυτού, η Κολέτ αποπλάνησε και τον 16χρονο γιο, από προηγούμενο γάμο, του συζύγου της. Έμειναν τέσσερα χρόνια μαζί...

Η Κολέτ διατήρησε μια εξαιρετική, ευάριθμη λογοτεχνική παραγωγή, άλλοτε με την Κλοντίν (που είχε υποδυθεί και σε παραστάσεις) κι άλλοτε ανεξάρτητα από την διάσημη ηρωίδα της. Βιβλία της μνημονεύουν και τις τεράστιες οικονομικές δυσκολίες ανάμεσα στους γάμους της, περιπέτειες από τα παρασκήνια των βαριετέ, αλλά και ιστορίες από την υψηλή κοινωνία της εποχής. Το γράψιμό της, εντυπωσιακά λεπτομερές κι αισθησιακό στην περιγραφή άϋλων καθοριστικών, αποτελεί μια νευραλγική τομή τόσο στα γράμματα της εποχής (να θυμίσω πως είναι βίος παράλληλος με συγγραφείς όπως οι Προυστ, Μίλερ, Λόρενς, Ζιντ, Κοκτώ, Ζίντ, όχι κακός «ανταγωνισμός») όσο και στην εκ των έσω περιγραφή του πνεύματος της μπελ επόκ, της τελευταίας παιγνιώδους, καλλιτεχνικής αναλαμπής πριν ο εικοστός αιώνας βυθιστεί στο σκότος των δύο παγκοσμίων πολέμων του.

Η Κολέτ έζησε και τους δύο πολέμους (μάλιστα ο τρίτος σύζυγός της συνελήφθη από την Γκεστάπο και παρότι απελευθερώθηκε άμεσα, άπλωσε την σκιά της απειλής πάνω από την γηράσκουσα συγγραφέα), δεν έπαψε να γράφει (εν μέσω πολέμου έγραψε και την περίφημη «Ζιζί», διαλέγοντας μάλιστα την άσημη τότε Όντρεϊ Χέπμπερν για την θεατρική παράσταση του 1951! – αργότερα, ως γνωστόν η ταινία του Μινέλι με την Λεσλί Καρόν τιμήθηκε με μια αρμαθιά Όσκαρ..), έλαβε αναγνώριση και τίτλους παντελώς ασυνήθιστους για γυναίκα (μέλος της βελγικής Βασιλικής Ακαδημίας, μέλος της γαλλικής Ακαδημίας και Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής!), έζησε για να αναγνωριστεί σαν πρωτοπόρος της γυναικείας φωνής στη λογοτεχνία, άρθρωσε βαρυσήμαντο λόγο που ξέφυγε από τα όρια του ελευθεριάζοντος πανηδονισμού για να γίνει κεντρική πολιτική σημασία στο κίνημα της χειραφέτησης της γυναίκας, τιμήθηκε από τους σύγχρονούς της αλλά και από την κουλτούρα που την διαδέχθηκε.

Πέθανε το 1954, αρθριτιδική, στο διαμέρισμά της στην Παλαί Ρουαγιάλ, τριγυρισμένη από της γάτες της, χωρίς θρησκευτικές τιμές (λόγω των γάμων της) αλλά ούσα η πρώτη γυναίκα των γραμμάτων που ετάφη με τιμές αρχηγού κράτους επί προεδρίας Κοτί, με 80 έργα στο ενεργητικό της και τον θρύλο να είναι ήδη χαραγμένος γύρω από την εικόνα της.

Η Κίρα Νάιτλι υποδύεται την «Collette» στην ομώνυμη ταινία