Essential Cinema #42: «Ο Δολοφόνος του Τόκιο» (1963) του Ακίρα Κουροσάβα

Το τηλέφωνο χτυπά και μια φωνή από την άλλη γραμμή ενημερώνει έναν ζάμπλουτο οικογενειάρχη - ο οποίος ετοιμάζεται να κλείσει την πιο ριψοκίνδυνη οικονομική συμφωνία της καριέρας του - ότι ο μικρός του γιος έχει μόλις απαχθεί και πως απαιτείται ένα εξωφρενικά υψηλό ποσό ως λύτρα για την ασφαλή επιστροφή του στο σπίτι. Λίγα λεπτά αργότερα διαπιστώνεται ότι ο απαγωγέας έχει κατά λάθος στα χέρια του τον γιο του σοφέρ, ζητώντας όμως το ίδιο ακριβώς πόσο για την ζωή του.

Ο βιομήχανος ήρωας καλείται μέσα σε ελάχιστες ώρες να αποφασίσει αν είναι διατεθειμένος να παραχωρήσει τα χρήματα για να σώσει την ζωή ενός παιδιού, καταστρέφοντας ταυτόχρονα ολοσχερώς την δική του ευημερία, ή αν προτίθεται να γυρίσει πλάτη στο δράμα του άμοιρου σοφέρ του και να συνεχίσει αμέριμνος την επέκταση των επαγγελματικών του επιχειρήσεων.

Ο Κουροσάβα δίνει διαστάσεις μεγαλεπήβολου δράματος σε μια φαινομενικά απλή ιστορία απαγωγής, οδηγώντας σε μια εκπληκτική ηθική παραβολή

Διασκευάζοντας ένα αστυνομικό μυθιστόρημα του Εντ Μακ Μπέιν, ο Ακίρα Κουροσάβα αντλεί τα μέγιστα από την προσεκτικά δομημένη πλοκή του, φροντίζοντας ωστόσο να αιφνιδιάζει στην πορεία αλλεπάλληλα το κοινό του. Χωρίζει την ταινία σε τρεις άτυπες πράξεις, καθεμιά από τις οποίες μετατοπίζει δεξιοτεχνικά την πλοκή από έναν χαρακτήρα σε κάποιον άλλο και από έναν δεδομένο χώρο δράσης σε κάποιον καινούριο, διαλέγει να αποκαλύψει αιφνίδια την ταυτότητα του δράστη μόλις στα μισά και βουτά γεωγραφικά το φιλμ από τα συμβολικά ύψη όπου δεσπόζει το πολυτελές οίκημα του ήρωα (αγναντεύοντας με κάποια υπεροψία τον κοινωνικά ανισομερή κόσμο που απλώνεται αχανής στα πόδια του) στα χαμηλά των ασφυκτικά πυκνοκατοικημένων εργατικών συνοικιών της Γιοκοχάμα και των εξαθλιωμένων στενών όπου έχουν βρει καταφύγιο οι πόρνες και οι ηρωινομανείς.

Προοδευτικά, και χωρίς να κάνει την οποιαδήποτε παραχώρηση σε ζητήματα έντασης και σασπένς, ο σκηνοθέτης αφήνει να υποχωρήσει το προσωπείο της περίτεχνης αστυνομικής ίντριγκας για να αποκαλύψει ένα θαυμάσιο σχόλιο πάνω στο αχανές ταξικό χάσμα που χωρίζει βίαια την μεταπολεμική και τάχιστα εκβιομηχανισμένη ιαπωνική κοινωνία σε προνομιούχους και μη έχοντες, στον Παράδεισο και την Κόλαση που επικαλείται ο πρωτότυπος τίτλος του φιλμ. Μπολιάζοντας την κοινωνική κριτική του σε μια σφιχτοδεμένη αφήγηση, ο Κουροσάβα δίνει διαστάσεις μεγαλεπήβολου δράματος σε μια φαινομενικά απλή ιστορία απαγωγής, οδηγώντας με τη σιδερένια σκηνοθεσία του ένα θρίλερ μυστηρίου σε μια εκπληκτική ηθική παραβολή.

HIGH AND LOW / TENGOKU TO JIGOKU
ΙΑΠΩΝΙΑ, 1963
Σκηνοθεσία: Ακίρα Κουροσάβα Σενάριο: Χίντεο Ογκούνι, Ριούζο Κουκίσιμα, Ακίρα Κουροσάβα Φωτογραφία: Ασακάζου Νακάι, Τακάο Σάιτο Μουσική: Μασάρου Σάτο Πρωταγωνιστούν: Τοσίρο Μιφούνε, Τατσούγια Νάκανταϊ, Κιόκο Καγκάουα, Τατσούγια Μιχάσαϊ Διάρκεια: 143΄