10:43
22/3

Essential Cinema #43: «Ένα Τρελό Θηριοτροφείο» (1978) του Τζον Λάντις

Ο Τζον Λάντις ήταν ένας παλαβός κινηματογραφόφιλος Καναδός που πέρασε τις περισσότερες νύχτες της εφηβείας του βλέποντας ό,τι πιο δευτεροκλασάτο προγραμμάτιζαν εκείνη την ώρα τα τηλεοπτικά κανάλια. Μεγαλώνοντας αποφάσισε πως, αν επρόκειτο να καταπιαστεί με κάτι στη ζωή του, αυτό θα ήταν άμεσα συνυφασμένο με τον κινηματογράφο.

Έζησε μερικά χρόνια κάνοντας τον κασκαντέρ, τον κομπάρσο και τον βοηθό παραγωγής, προτού περάσει πίσω από την κάμερα με δυο παρωδίες βασισμένες σε δικά του σενάρια. Η πρώτη ονομαζόταν «Schlock» και ελάχιστοι αντιλήφθηκαν την ύπαρξή της. Η δεύτερη έμελλε, παρ’ όλα αυτά, να σημειώσει τέτοια επιτυχία, ώστε να κάνει αρκετούς υπεύθυνους των στούντιο να αναζητήσουν το νεαρό σκηνοθέτη.

Ήταν χάρη ακριβώς στο «Kentucky Fried Movie» που η εταιρία Universal πείστηκε να δώσει το πράσινο φως στο «Animal House», το χιουμοριστικό σενάριο που είχαν γράψει προ ετών δυο συντάκτες ενός δημοφιλούς σατιρικού περιοδικού ονόματι «National Lampoon», θέτοντας ωστόσο μερικούς βασικούς περιορισμούς: η ταινία δεν θα ξεπερνούσε τα 2,5 εκατομμύρια δολάρια σε κόστος και θα περιείχε έναν τουλάχιστον σταρ. Ο 27χρονος Καναδός τήρησε μόνο το πρώτο μέρος της συμφωνίας. Έσπρωξε σταδιακά τον προϋπολογισμό λίγο ψηλότερα, χρησιμοποίησε ως επί το πλείστον νέους ηθοποιούς και, όσο για τον υποχρεωτικό σταρ, δεν βρήκε αλλά δημιούργησε έναν.

Tο κοινό της πρώτης δοκιμαστικής προβολής χάνει τον έλεγχο με ακράτητα γέλια, χειροκροτήματα, ποδοβολητά και ιαχές ενθουσιασμού

Ο Τζον Μπελούσι είχε δοκιμάσει επιτυχώς τις ερμηνευτικές ικανότητές του στο πλευρό της χιουμοριστικής κολεκτίβας του τηλεοπτικού «Saturday Night Live» που τότε γνώριζε μεγάλες δόξες, εντούτοις, έψαχνε από καιρό τον δρόμο του για το σινεμά. Ο Λάντις έγινε φίλος του, καθώς διαπίστωσε ότι μοιράζονταν τις ίδιες δόσεις τρέλας, του ανέθεσε άφοβα τον πιο αβανταδόρικο ρόλο στην ταινία και τον άφησε ελεύθερο να αυτοσχεδιάσει. Ο Μπελούσι του χάρισε σε αντάλλαγμα την πιο ντελιριακή ερμηνεία της καριέρας του.

Το αληθινό προτέρημα του φιλμ, εντούτοις, ήταν η σοφή επιλογή όλων των ηθοποιών, για τους περισσότερους από δεκαπέντε ρόλους του. Ο Λάντις τους επέλεξε έναν-έναν κατόπιν πολύμηνων δοκιμαστικών. Επινόησε, μάλιστα, έναν άκρως αποτελεσματικό τρόπο για να τους βάλει από νωρίς στο πετσί των ηρώων τους. Μεταφέροντας όλους τους ηθοποιούς στην κωμόπολη Κότατζ Γκρόουβ του Όρεγκον, τους χώρισε στις δυο Αδελφότητες στις οποίες υποτίθεται ότι ανήκαν οι χαρακτήρες τους και τους έβαλε να συγκατοικήσουν στο ίδιο ξενοδοχείο. Οι κανόνες ήταν αυστηροί: τα μέλη της Αδελφότητας Δέλτα θα απέφευγαν ρητά τα αντίστοιχα της (εχθρικής) Αδελφότητας Ωμέγα.

Μέσα σ’ ένα κλίμα παρέας και ξεφαντώματος, ολονύχτιων πάρτι (διαβόητες έμειναν οι καταχρήσεις αλκοόλ και ναρκωτικών στα πλατό) και γενικότερης ευδαιμονίας, κύλησαν 35 μέρες γυρισμάτων. Οι ενδείξεις για το τελικό αποτέλεσμα ήταν, στο μεταξύ, εξαρχής ενθαρρυντικές. Με την πολιτική ορθότητα να έχει πάει περίπατο και τον Λάντις να κόβει και να ράβει μοναδικά ρυθμούς και αστεία, το τελικό αποτέλεσμα έμοιαζε, ακόμη και σε πρώιμο στάδιο, ως μια γνήσια αναρχική κωμωδία με δυνατότητες μαζικής απήχησης. Μοναδικό πρόβλημα; Το αρχικό μοντάζ άγγιζε τα 175 λεπτά και ήταν σχεδόν όλα τους ξεκαρδιστικά. Ο σκηνοθέτης κλείστηκε στο δωμάτιο του μοντάζ, όμως, και κατόρθωσε να περιορίσει την διάρκεια στις δύο ώρες παρά δέκα λεπτά.

Ένα american classic που ξέρει πώς να βγάζει διαχρονικά τη γλώσσα σε κάθε υποψία σοβαροφάνειας

Μερικούς μήνες αργότερα, το κοινό της πρώτης δοκιμαστικής προβολής χάνει τον έλεγχο ανταποκρινόμενο με ακράτητα γέλια, χειροκροτήματα, ποδοβολητά και ιαχές ενθουσιασμού. Οι υπεύθυνοι της εταιρείας Universal ορκίζονται ότι δεν έχουν ξανασυναντήσει παρόμοια υποδοχή και «ανοίγουν» το φιλμ σε περισσότερες των αρχικά προβλεπόμενων αιθουσών, τον Αύγουστο του 1978. Κανείς δεν θα μπορούσε να προβλέψει πως το «Animal House» (ή «Ένα Τρελό Θηριοτροφείο» κατά το ελληνικότερο) θα συγκέντρωνε 142 εκατομμύρια δολάρια στα αμερικανικά ταμεία ή πως έμελλε να κατακτήσει τον τίτλο της πιο πετυχημένης κωμωδίας στα χρονικά του κινηματογράφου, για εκείνη την εποχή.

Σαράντα χρόνια μετά η αξία του φιλμ ευτυχώς δεν επισκιάζεται από τις αναρίθμητες νεανικές σεξοκωμωδίες του κιλού που ενέπνευσε ερήμην του. Στην ταινία αυτή οφείλουμε, ανάμεσα σε άλλα, την γνωριμία μας με τους νεαρότατους τότε Κέβιν Μπέικον, Κάρεν Άλεν και Τομ Χαλτς (ο οποίος θα υποδυόταν χρόνια μετά τον Μότσαρτ στο «Amadeus»), με τον Χάρολντ Ράμις (μετέπειτα σκηνοθέτη του «Η Μέρα της Μαρμότας» και του «Ανάλυσέ το») και με τον ίδιο τον Λάντις, ο οποίος αργότερα θα υπέγραφε το «Ένας Λυκάνθρωπος στο Λονδίνο» και βέβαια τους «Ατσίδες με τα Μπλε».

Ίσως όλα τα παραπάνω να μην είχαν τόση σημασία, εντούτοις, αν η ξέφρενη δημιουργία του Τζον Λάντις δεν εξακολουθούσε να παραμένει ξεκαρδιστική και ξεσηκωτική: ένα american classic που ξέρει πώς να καταστρώνει τα καλύτερα πάρτι, να σκαρφίζεται τα πιο αποτελεσματικά «καμάκια», να βάζει μπροστάρη του γλεντιού και του χαβαλέ τον Τζον Μπελούσι και να βγάζει διαχρονικά τη γλώσσα σε κάθε υποψία σοβαροφάνειας.

NATIONAL LAMPOON’S ANIMAL HOUSE
ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ, 1978
Σκηνοθεσία: Τζον Λάντις Σενάριο: Χάρολντ Ράμις, Κρις Μίλερ, Ντάγκλας Κένεϊ Φωτογραφία: Τσαρλς Κόρελ Μουσική: Έλμερ Μπέρνσταϊν Πρωταγωνιστούν: Τζον Μπελούσι Τιμ Μάθεσον, Τζον Βέρνον, Τόμας Χαλτς, Βέρνα Μπλουμ, Κάρεν Άλεν, Ντόναλντ Σάδερλαντ Διάρκεια: 109΄