Essential Cinema #65: «The Incredible Shrinking Man» (1957) του Τζακ Άρνολντ

Μερικές από τις καλύτερες ταινίες του Τζακ Άρνολντ στήριξαν την επιτυχία τους στην ιδέα μιας ανθρωπότητας ουσιαστικά αβοήθητης απέναντι σε μια σειρά από κινδύνους που ουδέποτε μπορούσε να φανταστεί ότι υπάρχουν. Ένα εξωγήινο σκάφος στο «It Came From Outer Space», μια τεράστια μεταλλαγμένη «Ταραντούλα» που τρέφεται με ανθρώπινη σάρκα, ένα αμφίβιο ον στον «Creature From the Black Lagoon» πυροδοτούσαν στις ταινίες του σκηνοθέτη τον συλλογικό τρόμο και ξεσκέπαζαν έναν άνθρωπο εξαιρετικά τρωτό κόντρα στις άγνωστες απειλές αυτού του κόσμου. 

Στον θαυμάσιο «Άνθρωπο που Ζάρωνε» (όπως είχε κυκλοφορήσει στη Ελλάδα η ταινία) ο τρόμος μετατοπίζεται από το συλλογικό στο ατομικό επίπεδο για να ταυτιστεί με την σταδιακή σμίκρυνση ενός άντρα που αρχίζει να χάνει τις ανθρώπινες διαστάσεις του και να περιορίζεται σε αυτές ενός μικρού παιχνιδιού, ύστερα από την έκθεσή του σε ραδιενεργό νέφος.

Ο λιλιπούτειος ήρωας επανεφευρίσκει μια καινούργια πραγματικότητα στο μικρόκοσμο κάτω από τις σόλες των παπουτσιών μας

Ορμώμενος από την αυξανόμενη ανησυχία της εποχής απέναντι στις ολέθριες συνέπειες της πυρηνικής ενέργειας, ο Άρνολντ βαφτίζει τον ήρωά του σε ένα από τα πρώτα κινηματογραφικά θύματα μιας τεχνολογίας εκτός ελέγχου. Η ταινία δομείται πάνω στην σταδιακή πτώση του από την κοινωνία των ανθρώπων σε αυτή των… εντόμων. Ο Άρνολντ συμπάσχει με τον πρωταγωνιστή του, αντιπαραβάλλει τα μικροσκοπικά του χαρακτηριστικά με τη γιγαντιαία απόγνωση και μοναξιά που βιώνει, μεγεθύνει τον αγώνα του για επιβίωση σε μια μελαγχολική και ενίοτε συγκινητική υπαρξιακή διαδρομή. Στο φινάλε, όμως, αντί να τον αφήσει να επιστρέψει στην αρχική του κατάσταση και στην ζωή που γνώριζε, βάζει τον λιλιπούτειο ήρωα να επανεφευρίσκει μια καινούργια πραγματικότητα στο μικρόκοσμο κάτω από τις σόλες των παπουτσιών μας.

Αυτή η ανορθόδοξη εκδοχή επιφοίτησης είναι και η μοναδική υποψία λύτρωσής του: η απώλεια του μεγέθους έρχεται να τον επανατοποθετήσει ως πλάσμα του Θεού στο αχανές σύμπαν αμέτρητων κινδύνων και πολλών θαυμάτων που αποκαλούμε κόσμο. Πιο θαυμαστό πλάσμα αυτού του κόσμου δεν είναι, για την ταινία, άλλο από τον άνθρωπο.  

THE INCREDIBLE SHRINKING MAN
Ηνωμένες Πολιτείες, 1957
Σκηνοθεσία: Τζακ Άρνολντ Σενάριο: Ρίτσαρντ Μάθεσον, Ρίτσαρντ Άλαν Σίμονς Φωτογραφία: Έλις Γ. Κάρτερ Πρωταγωνιστούν: Γκραντ Γουίλιαμς, Ράντι Στιούαρτ, Έιπριλ Κεντ, Πολ Λάνγκτον Διάρκεια: 81΄