12:02
11/2

Ο «άλλος» Μανκ: 8 ταινίες της απαράμιλλης φιλμογραφίας του Τζόζεφ Λ. Μάνκιεβιτς

«Όλα για την Εύα» (1950)

Εδώ είναι η κορυφή που λέγαμε, έργο-διασημότητα, έξι Όσκαρ (τα δύο στον Μάνκιεβιτς πάλι) από 14 υποψηφιότητες (μόνο «Τιτανικός» και «La La Land» ισοφαρίζουν), ρεκόρ γυναικείων υποψηφιοτήτων για το ίδιο έργο (4), διείσδυση στην καρδιά της διασημότητας, σαφής κριτική στο Χόλιγουντ, ρεσιτάλ ατάκας από Τζορτζ Σάντερς και Μπέτι Ντέιβις, σοφιστικέ αριστούργημα πάνω στην ηλικία, την γυναικεία ψυχοσύνθεση, τις δυνάμεις που κινούν τη γη. Δεν χορταίνεται, υπερφυσική σύμπτωση πως την ίδια χρονιά άλλη μια ταινία, διαφορετικού τόνου εντελώς, για το Χόλιγουντ έφτασε στο ίδιο ύψος («Η Λεωφόρος της Δύσεως» του Μπίλι Γουάιλντερ ) και οι διαφωνίες μεταξύ ημών και υμών υποστηρικτών καλά θα κρατούν. Απόλαυση.

«5 Fingers» (1952)

Θέλεις κατασκοπεία, ο Μάνκιεβιτς έχει για σένα. Μια από τις πέντε καλύτερες ταινίες στην ιστορία του είδους, βασισμένη στην αληθινή και τόσο πρόσφατη τότε ιστορία του υπηρέτη του Βρετανού πρέσβη στην Τουρκία που έστελνε πληροφορίες στους Γερμανούς κατά την διάρκεια του 2^ου Παγκοσμίου Πολέμου. Τζέιμς Μέισον (μπορούσα να σταματήσω κι εδώ), σκηνοθετική υποψηφιότητα για τον Μάνκιεβιτς στα Όσκαρ και την Ένωση Σκηνοθετών, μουσική Μπέρναρντ Χέρμαν, φωτογραφία-υπόδειγμα, η περιγραφή υπολείπεται.

«Ξαφνικά Πέρυσι το Καλοκαίρι» (1959)

Προκλητικά προσπερνώ «Ιούλιο Καίσαρα» με Μάρλον Μπράντο, «Ήσυχο Αμερικάνο» (βασισμένο σε Γκράχαμ Γκριν, άξιο ριμέικ πολλά χρόνια μετά με Μάικλ Κέιν του Φίλιπ Νόις), «Μάγκες και Κούκλες», μιούζικαλ με Μπράντο και Σινάτρα (δεν μίλαγαν μεταξύ τους), απόλυτο στυλ και χορογραφίες Μάικλ Κιντ και την «Ξυπόλυτη Κόμισσα», να και μια που ο υπογράφων εκτιμά ως ατόπημα αλλά έχει γοητείες άφθονες, για να καταφθάσω στο έργο του Τενεσί Γουίλιαμς. Ρεσιτάλ του διευθυντή ηθοποιών Μάνκιεβιτς, ρεσιτάλ ντεκόρ μπαροκισμού και λόγου (στην έξοχη διασκευή του Γκορ Βιντάλ!), λίγες θεατρικές διασκευές συγκριτικά αντέχουν στο σινεμά, αυτή είναι μια και είναι από τις απροσπέραστες.

«Σλουθ» (1972)

Τέσσερα χρόνια μετά το προηγούμενο ο Μάνκιεβιτς επέβη στο «τρένο της μεγάλης φυγής», γνωστό και ως «Κλεοπάτρα» (1963), το έργο που βύθισε την Φοξ του Σπύρου Σκούρα (Φοξ που θα ανέκαμπτε δύο χρόνια μετά με την «Μελωδία της Ευτυχίας»). Έχει κάνει ωραία ενέσιμα ο Μάνκιεβιτς στο έργο, αλλά είναι ολοφάνερα έξω από το στοιχείο και τον έλεγχό του η παραγωγή. Για τα επόμενα χρόνια θα κάνει ενδιαφέροντα πράγματα, είναι άλλωστε νεότατος, όμως θα είναι η κατάληξη του 1972 που θα ξαναθυμίσει τι διαμέτρημα θα έχανε το σινεμά που άλλαζε. Το «Σλουθ», περίφημο στους θεατρόφιλους έργο του Άντονι Σάφερ, με Λόρενς Ολίβιε και Μάικλ Κέιν σε αναμέτρηση ερμηνειών και …ανδρισμού, ήταν ένα μπαρόκ διακόσμου παιχνίδι πάνω στην επιφάνεια και την ουσία, τους ρόλους και την αλήθεια, μια φοβερά ορεξάτη ταινία δωματίου που έδειχνε έναν σκηνοθέτη ξανά σε πλήρη έλεγχο της δουλειάς του. (Περισσότερα στο essential cinema εδώ)

Δυστυχώς ο Μάνκιεβιτς με αυτό θα έγραφε τον επίλογό του, δεν ασχολήθηκε ξανά με το σινεμά, παρότι υγιέστατος. Έφυγε το 1993 από την καρδιά του, λίγες μέρες πριν τα 84^α γενέθλια του, παραμένοντας ο μοναδικός σκηνοθέτης ως σήμερα που πήρε διαδοχικά ταινία-σκηνοθεσία στα Όσκαρ και, ακόμα περισσότερο, ένας ανεπανάληπτος γραφιάς-στυλίστας ειδών και συναρπαστικού σινεμά που δεν μπορεί να λησμονιέται.