Κινηματογραφικές βιογραφίες: Μυστικά και ψέματα του «Λόρενς της Αραβίας» - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
10:07
10/4

Κινηματογραφικές βιογραφίες: Μυστικά και ψέματα του «Λόρενς της Αραβίας»

Οι ταινίες που σημάδεψαν την ιστορία του παγκόσμιου σινεμά, είναι συχνά γεμάτες ιστορικές ανακρίβειες. Από το «Μπόνι και Κλάιντ» μέχρι το «Γκάντι», το βιογραφικό φιλμικό είδος μοιάζει να επηρεάστηκε σημαντικά από τις καλλιτεχνικές ελευθερίες των δημιουργών του. Σήμερα εξετάζουμε το ανυπέρβλητο «Λόρενς της Αραβίας».

Από τον Πάνο Αχτσιόγλου

Λόρενς της Αραβίας (1962) του Ντέιβιντ Λιν

Η έρημος δεν θα είναι ποτέ πια τόσο σαγηνευτική, αντανακλώντας τα ολόλευκα ρούχα του «ανέφικτα» όμορφου Πίτερ Ο’ Τουλ στην ταινία- οπτικοακουστικό αριστούργημα του 1962. Η ριζοσπαστική σκηνοθετική γραμμή του Ντέιβιντ Λιν συναντά την ονειρική φωτογραφία του Φρέντι Γιάνγκ και ο νεαρός και πρωτοεμφανιζόμενος ξανθός Άγγλος, απλά μένει στην ιστορία ως ένας ηθοποιός που έζησε το ρόλο του όπως κανένας άλλος.

Ο Λιν δημιουργεί ένα μοναδικό στο είδος του φιλμ, βασισμένος στο κυριότερο έργο του αντισυνταγματάρχη Τόμας Έντουαρντ Λόρενς, με τίτλο «Οι Επτά Στύλοι της Σοφίας» εξιστορώντας τη ζωή του Βρετανού αρχαιολόγου, στρατιωτικού και συγγραφέα που κατάφερε να ενώσει σχεδόν όλες τις διαιρεμένες αραβικές εθνότητες στον ένοπλο αγώνα τους ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Χτίζοντας το ιδιοσυγκρασιακό πορτρέτο της αινιγματικής προσωπικότητας, ο δημιουργός πήρε την άδεια να παραποιήσει ελαφρώς τα ιστορικά γεγονότα προκειμένου να κατορθώσει να ανασύρει στο φως όλες τις πτυχές ενός μπερδεμένου, εγωμανή και σωματικά σχεδόν μαζοχιστικού χαρακτήρα που συσπείρωσε τις φατρίες τις ερήμου γύρω από ένα -ίσως και προσωπικό- όραμα.

Οι δραματικές «άδειες» του σκηνοθέτη εντοπίζονται κυρίως σε ότι έχει να κάνει με τους θαυμάσιους υποστηρικτικούς ρόλους, με ένα καστ που όμοιό του δύσκολα θα ξαναβρεθεί. Ο υπέροχος και πρόσφατα αδικοχαμένος Ομάρ Σαρίφ, υποδύεται έναν χαρακτήρα (τον στρατηγό Σερίφ Αλί) που απλούστατα δεν υπήρξε ποτέ στην πραγματικότητα, αλλά συντέθηκε βασισμένος σε -ιστορικά και μη- στοιχεία άλλων Αράβων ηγετών. Ο έντονος ανταγωνισμός και η «αντρίκια» αλληλοσυμπληρούμενη ένταση ανάμεσά τους, σε συνδυασμό βέβαια με τις ασαφείς σεξουαλικές προτιμήσεις της ιστορικής προσωπικότητας, οδήγησαν πολλούς φαν στο εσφαλμένο συμπέρασμα ότι η αφιέρωση του ερωτικού γράμματος σε κάποιον “S.A.” στην αρχή της βιογραφίας του, απευθυνόταν στον Σερίφ Αλί, πράγμα προφανώς αδύνατο.

Η μεγαλύτερη αστοχία όμως, παρατηρείται στη σκιαγράφηση του Άουντα Άμπου Τάγι (ερμηνευμένος από έναν μεγαλειώδη Άντονι Κουίν), Σεϊχη μιας φυλής Βεδουίνων, ο οποίος παρουσιάζεται ως ένας ασυμμόρφωτος άγριος με έφεση στη βία, ενώ οι ιστορικές πήγες αποδεικνύουν το αντίθετο. Εκτός αυτού, σε αυτόν πιστώνεται η ιστορική κατάληψη του φρουρίου της Άκαμπα (μοναδικού λιμανιού της σημερινής Ιορδανίας), με την οικογένεια του Άραβα στρατηγού να προσπαθεί να μηνύσει για χρόνια τους παραγωγούς της ταινίας, νιώθοντας βαθιά ηθικά προσβεβλημένη.

Παραλείποντας τις άλλες ιστορικές ανακρίβειες (για παράδειγμα ότι η επίσημη συμμέτοχη της Αμερικής στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο συνέβη πριν την κυρίευση της Άκαμπα) ή τις σκόπιμες ασάφειες γύρω από συγκεκριμένα γεγονότα της ζωής του Λόρενς (όπως τον περιβόητο βιασμό του από Τούρκους αξιωματικούς ή την αποκήρυξη της «αραβικής» ιδιότητάς του μετά τον πόλεμο) αυτό που τελικά μένει στην κινηματογραφική ιστορία είναι τόσο η εικαστική πανδαισία αποχρώσεων (που δεν μπορούσες να φανταστείς ότι υπάρχουν)και παλλόμενων εικόνων ενός φιλμ που κερδίζει πόντους όσο μεγαλύτερη είναι η οθόνη στην οποία προβάλλεται - όντας πρωτοποριακά γυρισμένο σε φιλμ 72 χιλιοστών- όσο και η θαυμάσια σκηνοθετική προσέγγιση μιας σπουδαίας άλλα ταυτόχρονα ελαττωματικής προσωπικότητας, αδύναμα γαντζωμένης τόσο από την πραγματικότητα όσο και από τη λογική.

Οι διθυραμβικές κριτικές και τα επτά βραβεία Όσκαρ άπλα επιβεβαίωσαν το θρίαμβο μιας δημιουργίας που έμελλε να μείνει στο κινηματογραφικό πάνθεον ως η ταινία που ανακάλυψε τον όρο του επικού κινηματογράφου.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
  • Κινηματογραφικές βιογραφίες: Μυστικά και ψέματα του «Λόρενς της Αραβίας»
  • Κινηματογραφικές βιογραφίες: Μυστικά και ψέματα του «Λόρενς της Αραβίας»
  • Κινηματογραφικές βιογραφίες: Μυστικά και ψέματα του «Λόρενς της Αραβίας»