Κινηματογράφος με θέα τον άνθρωπο! Οι διοργανωτές του Ethnofest μιλούν στο ΣΙΝΕΜΑ - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
12:42
22/11

Κινηματογράφος με θέα τον άνθρωπο! Οι διοργανωτές του Ethnofest μιλούν στο ΣΙΝΕΜΑ

Το 8ο Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας ξεκινά και θα πραγματοποιηθεί από τις 22 έως τις 26 Νοεμβρίου στον κινηματογράφο Άστορ.

Συνέντευξη στον Πάνο Γκένα

Με μία παράδοση χρόνων, που φέτος συναντά το κοινό για 8η φορά, το Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας έχει εκπαιδεύσει τους θεατές του σε έναν δημιουργικό διάλογο. Έναν διάλογο που κάθε Νοέμβρη ξεφεύγει από μία αλληλουχία φεστιβαλικών προβολών και γίνεται ζωντανή συζήτηση κοινωνικού ενδιαφέροντος και κινηματογραφικού παρόντος. Κάνοντας το «ειδικό» κάτι που αφορά το σύνολο «γενικά», το Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας, όλα αυτά τα χρόνια, ανέδειξε με επιμονή και καλλιτεχνικό όραμα την προοπτική του φιλμικού αυτού «είδους».

Φέτος το Ethnofest και η εξαιρετική ομάδα πίσω από την οργάνωσή του, προτείνουν συναρπαστικούς τίτλους από όλο τον κόσμο, «κινηματογραφικές ματιές» που ισορροπούν την καλλιτεχνική πρόταση, την κινηματογραφική ψυχαγωγία και το επιστημονικό υπόβαθρο. Μέσα από το πρόγραμμά του, το 8ο Ethnofest ανοίγει ξανά ένα θεματικό παράθυρο που ξεπερνά το κινηματογραφικό κάδρο και γίνεται σινεμά με θέα τον κόσμο.

Το ΣΙΝΕΜΑ μίλησε με τον Χρήστο Βαρβαντάκη (Επικεφαλής Προγράμματος) και τον Σίλα Μιχάλακα (Υπεύθυνος Ανάπτυξης και Εκπαιδευτικών Δράσεων) για τις νέες δράσεις του Φεστιβάλ, το ενδιαφέρον τους στην εθνογραφική παραγωγή της Ελλάδας και τις προτάσεις τους για τα «άχαστα» του φετινού προγράμματος. Από τις 22 έως και τις 26 Νοεμβρίου, ο κινηματογράφος Άστορ (Είσοδος από στοά Κοραή | ΜΕΤΡΟ Πανεπιστήμιο), θα προβάλει ένα συναρπαστικό πανόραμα ταινιών που έχει θέμα τον άνθρωπο και στόχο το κοινό.

Από σήμερα πάμε Ethnofest!

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την επίσημη ιστοσελίδα του φεστιβάλ www.ethnofest.gr

Κατεβάστε το ωρολόγιο πρόγραμμα του 8ου Ethnofest και ενημερωθείτε αναλυτικά εδώ.

Πως έχει εξελιχθεί με το χρόνια το φεστιβάλ και ποιες είναι οι αλλαγές, οι νέες δράσεις που φέρει φέτος;

Σ.Μ: Το φεστιβάλ αναμφισβήτητα ωριμάζει και εδραιώνεται ως ένα από τα σημαντικότερα φεστιβάλ εθνογραφικού κινηματογράφου παγκοσμίως. Απόδειξη αποτελούν οι υποβολές ταινιών από όλους τους αναγνωρισμένους δημιουργούς του χώρου και τους όλο και περισσότερους νέους που παράγουν ταινίες σε αυτό το πλαίσιο. Αξίζει να τονίσουμε την υποβολή σημαντικών ντοκιμαντέρ που ταυτόχρονα με την πορεία τους στα μεγαλύτερα φεστιβάλ ντοκιμαντέρ ανά τον κόσμο, οι δημιουργοί τους επιθυμούν να συμπεριληφθούν και στο δικό μας πρόγραμμα, δείχνοντας τη σημασία που πλέον αποδίδεται στη λεγόμενη «ανθρωπολογική προσέγγιση» από μεγάλες παραγωγές που ξεφεύγουν από τα αυστηρά ερευνητικά πλαίσια.

Η επιλογή της δημιουργίας ανεξάρτητης ενότητας υπό τον τίτλο «Εθνογραφίες της Ελλάδας» έρχεται φέτος να εδραιώσει ένα πλαίσιο στο οποίο Έλληνες και ξένοι δημιουργοί που καταπιάνονται με θέματα του ελλαδικού χώρου θα μπορούν να προβάλλουν τις ταινίες τους, προσελκύοντας και το αντίστοιχο κοινό.

X.B: Το Φεστιβάλ έχει πραγματικά μεγαλώσει μέσα στα τελευταία χρόνια. Ιδιαίτερα από πέρσι, θεωρούμε ότι είναι πολύ κοντά σε αυτό που οραματιζόμαστε, δηλαδή ένα σύγχρονο και πρωτοποριακό φεστιβάλ, σε διάλογο με την επιστήμη, το κοινό του και την κοινωνία.

Θα επισημάνω εδώ την έμφαση που δίνουμε στις εκπαιδευτικές δράσεις του Φεστιβάλ, οι οποίες αποτελούν ένα τομέα στον οποίο έχουμε επενδύσει πολύ από την ενέργεια μας και για τον οποίο είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι! Πρώτα απ' όλα οι πρωινές προβολές για τα σχολεία. Ακολουθώντας την τεράστια επιτυχία της περσινής δοκιμαστικής διοργάνωσης αντίστοιχων προβολών, συνεχίζουμε φέτος με περισσότερες προβολές, με τη συνδρομή του εξαιρετικού συντονιστή εκπαιδευτικών δράσεων, Σίλα, και έχοντας μάθει αρκετά απ την περσινή χρονιά, έχοντας πετύχει (σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Νεώτερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού) να φέρουμε τον εθνογραφικό κινηματογράφο στα σχολεία) και έχοντας δει τις πρώτες εθνογραφικές ταινίες που δημιούργησαν μαθητές οι οποίοι παρακολούθησαν τις περσινές προβολές και masterclass!

Μπορείς να μας πεις περισσότερα γι' αυτό, καθώς και για τις φετινές ανοιχτές συζητήσεις με το κοινό;

X.B: Φυσικά συνεχίζουμε το θεσμό των masterclass, αυτή τη φορά με θέμα «Το Μοντάζ στο Ντοκιμαντέρ» από την πολυβραβευμένη μοντέρ και σκηνοθέτη Ιζαμπέλ Ινγκόλντ και τη συνεργάτη της Βιβιάν Περελμούτερ. Ακόμα θα διοργανωθούν δύο  ανοικτά για το κοινό πάνελ. Το πρώτο, στο πλαίσιο της θεματικής ενότητας «Κινηματογραφόντας την Εργασία και την Επισφάλεια», στο οποίο οι επιμελητές της ενότητας Δήμητρα Κόφτη και Μάο Μολόνα παρουσιάζουν και συζητούν με το κοινό ερωτήματα και ζητήματα της θεματικής ενότητας και καλούν τους σκηνοθέτες Γιασμίνα Μετουάλι (Out on the street) και Απόστολο Καρακάση (Next stop: Utopia), για μια συζήτηση με αφορμή το έργο τους, το Σάββατο 25/11 στις 11.00.

Στο δεύτερο, Κυριακή 26/11 13.00, οι επιμελητές της ενότητας «Άνθρωπος και Περιβάλλον”, Αλέξης Κατσαρός και Καλλιόπη Στάρα καλούν σε μια ανοιχτή συζήτηση σχετικά με τα σύνθετα ζητήματα που συνδυάζουν το περιβάλλον και τις αλλαγές στις αγροτικές και ορεινές κοινότητες της Ελλάδας.

Γενικότερα, όσον αφορά τις θεματικές ενότητες, τις οποίες πειραματικά εισάγαμε το 2014 και στις οποίες καλούμε εξωτερικούς συνεργάτες από το χώρο των κοινωνικών επιστημών να επιμεληθούν μια ενότητα γύρω από κάποιο θέμα που θεωρούμε ότι είναι καίριο για την αθηναϊκή κοινωνία σήμερα, θεωρούμε ότι έχει πια «ωριμάσει» ως πρωτοβουλία, με τη συνδρομή ασφαλώς και του νέου συνεργάτη Παυσανία Καραθανάση (συντονιστή παράλληλων επιστημονικών δράσεων), και αποτελούν πλέον μια εξαιρετική πλατφόρμα για τη διάδοση της γνώσης των κοινωνικών επιστημών άλλα και διαλόγου σχετικά με τη γνώση αυτή με ένα ευρύ κοινό.

2. Μιας και φέτος εγκαινιάζετε μία έξτρα ενότητα για τον ελλαδικό χώρο, ποια κοινωνική ομάδα ή τόπος στην Ελλάδα πιστεύετε πως θα μπορούσε να δώσει έμπνευση για μία ενδιαφέρουσα εθνογραφική ταινία;

Σ.Μ: Το «προνόμιο» της εθνογραφίας, ως μεθοδολογίας και ακόμα περισσότερο ως κινηματογραφικής προσέγγισης, είναι η επαναπροσέγγιση του «άλλου» και του «οικείου» με έναν τρόπο που πολλές φορές αλλάζει την οπτική μας για τα πράγματα. Οι αγαπημένες μου ταινίες είναι αυτές που το τετριμμένο, κάτι το οποίο προσπερνάμε χωρίς δεύτερη σκέψη, γίνεται κεντρικό θέμα και ανακαλύπτουμε νέες όψεις του, αλλά και αυτές που καταφέρνουν να προκαλέσουν παγιωμένα στερεότυπα.

Δεδομένου ότι η μεγάλη εικόνα των «πολιτισμών» που μελετά η ανθρωπολογία συντίθεται από όλα τα επιμέρους πρόσωπα και ομάδες μέσα στις καταστάσεις και στους τόπους που ζουν, ο ελλαδικός χώρος είναι γεμάτος από αναρίθμητες πηγές έμπνευσης για ενδιαφέρουσες εθνογραφικές ταινίες.  Μεγάλη πρόκληση θεωρώ τη δημιουργία ταινιών που πραγματεύονται τις πολλαπλές ταυτότητες που κουβαλάμε ο καθένας στη χώρα μας, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.

Χ.Β: Εδώ συμφωνούμε απόλυτα με τον Σίλα. Η κινηματογραφική και επιστημονική αξία - σίγουρα και ένα μέρος της γοητείας του είδους, συνίσταται στο ότι μπορεί να θέσει τις έννοιες του άλλου και του οικείου σε διαφορετικές βάσεις, πέρα από το στερεοτυπικό ή το «αυτονόητο», προσφέροντας μας συχνά την ευκαιρία να αναστοχαστούμε και εμείς σαν θεατές τη σχέση μας με αυτά. Συνεπώς, δυνάμει οποιοσδήποτε τόπος ή κοινωνική ομάδα μπορεί να προσφέρει πολύ καλό πρωτογενές εθνογραφικό υλικό.

Παρόλα αυτά, συχνά τα «καυτά» ζητήματα της επικαιρότητας, για λόγους που είναι ασφαλώς κατανοητοί, τραβάνε και το ενδιαφέρον κοινωνικών επιστημόνων/ κινηματογραφιστών Η έμφαση μπορεί να μην είναι ανάλογη όσον αφορά ταινίες που επικεντρώνονται σε ζητήματα αθέατα, ανεπίκαιρα ή «καθημερινά», και προσωπικά θα με ενδιέφερε να δω περισσότερες τέτοιες ταινίες να γυρίζονται στην Ελλάδα, όπως και αλλού ασφαλώς. 

Για να αναφέρω ένα παράδειγμα, το οποίο προσωπικά θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό, πιστεύω ότι θα είχε πολύ ενδιαφέρον να δούμε περισσότερες ταινίες που να αφορούν τη ζωή στα αστικά κέντρα της ελληνικής περιφέρειας. Η ζωή στις πόλεις της ελληνικής περιφέρειας συχνά προσλαμβάνεται μέσα από το πρίσμα της ιδιαίτερα προβεβλημένης μητροπολιτικής αστικής πραγματικότητας, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψιν τις εκάστοτε πολιτιστικές, κοινωνικές και οικονομικές, ιστορικές και γεωγραφικές ιδιαιτερότητες Σε κάθε περίπτωση λοιπόν, θα με ενδιέφερε ιδιαίτερα να δω εθνογραφικά ντοκιμαντέρ που να απευθύνουν βιωμένες αστικές πραγματικότητες της ελληνικής περιφέρειας.

Ποιες ταινίες ξεχωρίζετε από το φετινό πρόγραμμα;

Σ.Μ: Ιδιαίτερη μνεία θέλω να κάνω στις φοιτητικές ταινίες και ειδικά σε αυτές που έχουν παραχθεί στο πλαίσιο του Summer School, του θερινού σχολείου «οπτικής εθνογραφίας» που συνδιοργανώνει το Ethnofest μαζί με το Ολλανδικό Ινστιτούτο της Αθήνας. Πρόκειται για ταινίες μικρού μήκους που έχουν παραχθεί σε διάστημα τριων εβδομάδων από φοιτητές από όλο τον κόσμο που έρχονται κάθε Ιούλιο στην Αθήνα για να εκπαιδευτούν στη χρήση οπτικοακουστικών μέσων  στην έρευνα των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Έχοντας επιβλέψει τη δημιουργία τους, τις θεωρώ εξαιρετικά δείγματα προσπάθειας και συνεργασίας των φοιτητών, ειδικά όταν οι περισσότεροι από αυτούς χρησιμοποιούσαν κάμερα για πρώτη φορά.

Συνεχίζοντας, θα αναφερθώ στην ταινία Άλιμα, μία παραγωγή του Ethnofest σε συνεργασία με το MedINA που έχει ως θέμα την αλιεία σε ένα ιβάρι της λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου. Οι δημιουργοί της, Λουκάς Κουμπούρης και Νικόλας Παπαδημητρίου, είναι νέοι ανθρωπολόγοι που ως φοιτητές είχαν παρακολουθήσει το Summer School to 2015 και, ως συνεργάτες μας πλέον, δημιούργησαν μία ταινία υπόδειγμα για τον τρόπο που ο εθνογραφικός κινηματογράφος απευθύνεται σε όλους.

Χ.Β: Το φετινό πρόγραμμα, το πιο μεγάλο ως τώρα, θεωρώ ότι είναι οπωσδήποτε ένα από τα καλύτερα στην ιστορία του φεστιβάλ μας. Μαζί με τον διευθυντή Κώστα Αιβαλιώτη και φυσικά με τη συνδρομή του συντονιστή προγράμματος Κωνσταντίνου Διαμαντή, έχουμε φτιάξει ένα πραγματικά πλούσιο και πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα. Δύσκολο λοιπόν πραγματικά το να επιλέξει κανείς μια ή έστω και μερικές ταινίες. 

Πέρα απο τις πιο εμβληματικές ταινίες του φετινού προγράμματος, όπως πχ. τα: «Κάθε Μέρα», «Η Πιθανότητα των Πνευμάτων», «Άμα-Σαν», «Σταθμός Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών», «Οι Κυνηγοί», «Που είσαι Σινγκάλ;», προσωπικά με ενδιαφέρει πολύ η ανταπόκριση και οι αντιδράσεις του κοινού σε κάποιες πιο πειραματικές ταινίες που όπως κάθε χρόνο συμπεριλαμβάνουμε στο πρόγραμμα, προκειμένου να διευρύνουμε τον διάλογο για το ντοκιμαντέρ.

Αναφέρομαι σε προβολές της ενότητας «Άνθρωπος και περιβάλλον» το βράδυ της Παρασκευής (23.15), και συγκεκριμένα των ταινιών «Περίπατος», «Σκουριά» και η «Άλλη Φωτιά», όπως και στην ειδική διαδραστική προβολή του συμμετοχικού ντοκιμαντέρ «Οι Εξεγέρσεις του Μάριμπορ», την Παρασκευή (14.00), στο οποίο το κοινό θα κληθεί να αποφασίσει συλλογικά για την έκβαση της ταινίας.

Παράλληλα, θεωρώ ότι οι δύο φετινές θεματικές ενότητες, «Κινηματογραφώντας την Εργασία και την Επισφάλεια» και «Άνθρωπος και Περιβάλλον» είναι εξαιρετικά επιμελημένες, και αξίζει οπωσδήποτε να τις παρακολουθήσει κανείς ως σύνολα ταινιών, καθώς έχουν επιλεγεί έτσι ώστε να «συνομιλούν» μεταξύ τους προκειμένου να απευθύνουν τελικά την πολυπλοκότητα των φαινομένων με τα οποία οι δύο ενότητες καταπιάνονται.

8o Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας 
22 έως 26 Νοεμβρίου
Κινηματογράφος Άστορ, Σταδίου 28 (είσοδος εντός στοάς Κοραή) (ΜΕΤΡΟ Πανεπιστήμιο)

Τιμές εισιτηρίων:
2 ευρώ ανά προβολή | 5 ευρώ ημερήσιο εισιτήριο
10 ευρώ περιορισμένος αριθμός καρτών διαρκείας για 10 προβολές
Η είσοδος στις προβολές του αφιερώματος «Άνθρωπος και Περιβάλλον» είναι δωρεάν
Είσοδος ελεύθερη για ανέργους και φοιτητές.

Για περισσότερες πληροφορίες και το αναλυτικό πρόγραμμα: www.ethnofest.gr