Μελ Μπρουκς: O μεγάλος παρωδός του Χόλιγουντ - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
9:39
28/6

Μελ Μπρουκς: O μεγάλος παρωδός του Χόλιγουντ

97 σήμερα ο Μελ Μπρουκς (πραγματικό όνομα Μέλβιν Καμίνσκι), ο άνθρωπος που διαδέχθηκε στην κωμωδία τον συνομήλικο Τζέρι Λιούις και αυτός που οι ΖΑΖ (Zucker-Abrahams-Zucker – της φήμης των «Top Secret», «Τρελλής, Απίθανης Πτήσης» και «Naked Gun») έχουν εικόνισμα στη σάλα και ανάβουν καντηλάκι καθημερινά.

Από τον Ηλία Δημόπουλο

Γεννημένος στο Μπρούκλιν, ο Μπρουκς ξεκίνησε από ντράμερ σε νυχτερινά κλαμπς για να βρεθεί γρήγορα στην τηλεόραση και στο περίφημο, για την ιστορία του μέσου, «Your Show of Shows» που δημιούργησε ο Σιντ Σίζαρ κι είχε στο παλμαρέ του κειμενογράφους όπως ο Νιλ Σάιμον και ο Καρλ Ράινερ. Με τον τελευταίο ο Μπρουκς απέκτησε στενή φιλική σχέση και γρήγορα άρχισαν να φτιάχνουν κωμικές, stand-up ρουτίνες που αξιοποιούσαν το αυτοσχεδιαστικό κωμικό ταλέντο του Μπρουκς. Για το μεγαλύτερο μέρος του '60 ο Μπρουκς θα δούλευε στην τηλεόραση, ευκαιριακά στο θέατρο και στις ρουτίνες αυτές.

Τα Φιλαράκια: Με τον ισόβιο συνοδοιπόρο Καρλ Ράινερ

Το 1967, ως απότοκο ενός διαρκούς φλερτ με την σεναριογραφή και την επιθυμία εμπλοκής με τον κινηματογράφο, καταφέρνει να βρει ανεξάρτητο διανομέα (τα majors ούτε να το αγγίξουν) για ένα σενάριο με θέμα δύο περίπου κατά λάθος παραγωγούς που ενώ στο χείλος της καταστροφής αποφασίζουν να ανεβάσουν μια σατιρική κωμωδία για τον Χίτλερ και την Εύα Μπράουν με σκοπό να είναι αποτυχία και να βγάλουν λογιστικό όφελος. «Οι Παραγωγοί» είναι θρυλική κωμωδία, η Ακαδημία δεν την περιφρόνησε (παρά τις διχασμένες πρώτες κριτικές – άλλη μια περίπτωση κριτικής μυωπίας οφειλόμενη εν πολλοίς σε συντηρητικές σκληρύνσεις) και της έδωσε Όσκαρ σεναρίου ενώ υποψήφιος ήταν και ο εξοντωτικά αστείος Τζιν Γουάιλντερ στο ρόλο του υστερικού λογιστή.

Στη συνέχεια, 3 χρόνια μετά, ήρθε το «12 Chairs», μια σάτιρα της Οκτωβριανής Επανάστασης, των τάξεων και της Εκκλησίας, που δεν είχε ωστόσο επιτυχία στα ταμεία και στην κριτική, είναι όμως ευθυγραμμισμένο με την «λογική Μπρουκς» που έμπαινε πια στην ωρίμανσή της. 

Το 1974 είναι μια λαμπρή διπλή χρονιά με την σάτιρα του γουέστερν (και τον αγαπημένο ελληνικό τίτλο) «Μπότες, Σπηρούνια και Καυτές Σέλες» και φυσικά το «Φρανκεστάιν Τζούνιορ». Τεράστιες επιτυχίες και τα δύο (Νο 1 και Νο 4 στο box-office της Αμερικής εκείνη τη χρονιά!), φωταγώγησαν την πορεία ενός κωμικού που έβρισκε το στοιχείο του στην -εντελώς μεταμοντέρνα- σάτιρα του ίδιου του σινεμά.

Το '76 ο Μπρουκς επιχειρεί ένα τολμηρό αισθητικά βήμα, να φτιάξει την πρώτη εντελώς βωβή κωμωδία σχεδόν μισό αιώνα μετά τον ερχομό του ομιλούντος. Το «Silent Movie» («Η Τελευταία Τρέλλα του Μελ Μπρουκς» - τρέχα-γύρευε), χωρίς να είναι τέλειο (αλλά και τι έγινε) αναπτύσσει γκανγκς που αναφέρονται στον Τσάπλιν, τον Κίτον, τον Μακ Σένετ και τα άλλα μεγάλα αστέρια του αμερικάνικου κινηματογραφικού άλλοτε, έχει λαμπρό ήχο, μια παρέλαση αστέρων (Νιούμαν, Κάαν, Μινέλι και, φημισμένα, τον Μαρσέλ Μαρσώ που προφέρει και την μοναδική λέξη του έργου!) και όσο αστειεύεται άλλο τόσο αγαπά το σινεμά.

Το '77 σειρά έχει ο Χίτσκοκ και το «Λίγο...πολύ...τρελούτσικος» (η αδιανόητη μετάφραση του «High Anxiety», επιτίθεται στην κωμικη΄πλευρά του σασπένς, παίρνει όχι τόσο καλές κριτικές αλλά και πάλι είναι επιτυχία στα ταμεία. Αν θέλει κάποιος να εντοπίσει την αρχή της παρακμής του Μπρουκς, είναι εδώ. Θα χρειαστούν τέσσερα χρόνια για το επόμενο βήμα, την φιλόδοξη, πανάκριβη και σε στιγμές εξευτελιστικά αστεία «Τρελλή Ιστορία του Κόσμου», μια σάτιρα της χλαμύδας και των επικών παραγωγών του Χόλιγουντ του '50. Οι κριτικές είναι ανάμικτες, το κακό γούστο δεν ξέρεις αν είναι μοτίβο ή πρόβλημα (είναι και τα δύο), η εμπορική επιτυχία μέτρια και ο Μπρουκς βρίσκεται πια στη δύση του.

Έξι χρόνια μετά έρχεται η σάτιρα στην διαστημική μανία του «Πολέμου των Άστρων» και των «Στενών Επαφών» με τα «Μπαλάκια Τρίτου Τύπου»  (η ελληνική τιτλοφόρηση σε παραλήρημα), εν συνεχεία το παλιομοδίτικο και όχι παρωδιακό «Life Stinks» (1991), «Οι Ήρωες με τα Κολάν» (1993) και ο «Δράκουλας: Νεκρός και Μ' Αρέσει» (1995) που είναι και η τελευταία ταινία του.

Παρά την φυσιολογική κάμψη και τον εκφυλισμό στο κακό γούστο – στο οποίο ενέδωσε εν συνεχεία μεγάλος μέρος της αμερικανικής κωμωδίας –  θα ήταν λάθος να παρακαμφθεί ο Μελ Μπρουκς. Στην αμερικανική κωμωδιογραφία υπήρξε πρωτοπόρος μιας παρέας επιδραστικών stand-up κωμικών/κωμωδιογράφων (εδώ είναι η παρέα των Μίλτον Μπερλ, Τζέρι Λιούϊς, Νιλ Σάιμον, Μελ Τόλκιν, Γούντι Άλεν), τρεις ταινίες του φιγουράρουν στη λίστα με τις 100 κωμωδίες του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου ενώ και το γεγονός πως είναι ένας από τους ελάχιστους που τιμήθηκαν με Γκράμι, Τόνι, Έμμι και Όσκαρ (Πρωτότυπου Σεναρίου για το «The Producers»), καταδεικνύει τη σημασία του στην ποπ κουλτούρα του 20ού υπερατλαντικού αιώνα.    

Η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου ανακοίνωσε πριν λίγες μέρες πως τον προσεχή Νοέμβριο θα τιμήσει τον Μελ Μπρουκς με ένα Όσκαρ συνολικής προσφοράς. Συνήθως οι περισσότεροι αποδέκτες αυτών των τιμητικών Όσκαρ, είναι καλλιτέχνες που δεν έχουν κερδίσει ποτέ το αντίστοιχο βραβείο. Ο Μπρουκς θα αποτελέσει (ξανά) την λαμπρή εξαίρεση.