10:19
12/6

«Το Μωρό της Ρόζμαρι»: Ή πως ένα (διαχρονικό) αριστούργημα επιτέμνει την εποχή του

Το ασύλληπτο αμερικανικό 1968. Της χρονιάς των δολοφονιών δύο ηγετών (του Μπόμπι Κένεντι και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ), της χρονιάς που το Βιετνάμ, ο Μάνσον και ο αγώνας για τα ανθρώπινα δικαιώματα μαίνονται, ο Νίξον εκλέγεται πρόεδρος, ο Ζόντιακ χτυπά για πρώτη φορά και οι Rolling Stones βγάζουν το Sympathy for the Devil. Της χρονιάς που η αρχή του τέλους του ονείρου του ‘60, του ονείρου «της ειρήνης και των λουλουδιών» - με καύσιμο τα ναρκωτικά και την πολιτική αφέλεια – μπορείς να διακινδυνεύσεις πως έλαβε χώρα.

Το σινεμά εκείνης της χρονιάς είναι ενδεικτικό, ίσως από σύμπτωση αλλά μάλλον από αναγκαιότητα. «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος», «Η Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών», «Ντροπή» και «Ώρα του Λύκου» ο Μπέργκμαν, «Θεώρημα» ο Παζολίνι, «Εάν…» ο Λίντσεϊ Άντερσον, «Πρόσωπα» ο Κασαβέτης… Ακόμα και τις διασκεδάσεις της χρονιάς να δεις από το «Κάποτε στη Δύση» του Λεόνε στο «Πάρτυ» του Μπλέικ Έντουαρντς (ειρωνικά, την ίδια μέρα που δολοφονείται ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ…) κι από τον «Πλανήτη των Πιθήκων», στην «Υπόθεση Τόμας Κράουν» (και πιστέψτε με παρέλειψα πολλά), το 1968 είναι μια «αγγιγμένη» χρονιά. Και το «Μωρό της Ρόζμαρι» περιέχει τόση ατμόσφαιρα και τέτοια σημειολογία που να μπορεί να περικλείσει μια ολόκληρη εποχή.

Βλέπεις η μεταφορά του μπεστ σέλερ του Άιρα Λέβιν, διαβάζεται με τόσους πολλούς τρόπους, ικανοποιεί τόσες πολλές προσεγγίσεις, που δίκαια και τρανά παίρνει τον χαρακτηρισμό της μεγάλης ταινίας. Άλλωστε τι άλλο είναι μια μεγάλη ταινία, παρά κάποια που ισορροπεί διαχρονικά, αντέχει στην κρίση ακόμα και του βιαστικού θεατή και διαβάζεται με τρόπους που να εκφράζουν απόψεις της πάνω σε ζητήματα που ορίσαμε ως σημαίνοντα.

«Το Μωρό της Ρόζμαρι», ισόποσα αποτελεσματικό θρίλερ και μαύρη κωμωδία, ψύχραιμη νύξη πάνω στη νεύρωση της μητρότητας αλλά και την ψύχωση του γιαπισμού και της πατριαρχίας, είναι και σπουδή στην υστερία (το όριο λογικής και παραφοράς είναι ένα αγαπημένο μοτίβο του σκηνοθέτη) και φεμινιστική μελέτη και ηθική σπόντα σ΄ έναν κόσμο «που δεν πάει καλά» («Ο Θεός Πέθανε» που φαίνεται και σε μια σκηνή στο εξώφυλλο του Time) και άσκηση κινηματογραφικού βλέμματος πάνω στην απόσταση -και υπόσταση- αλήθεια και πραγματικότητας! Και, και, και… «Το Μωρό της Ρόζμαρι» αντέχει με άνεση όλες τις αναγνώσεις.

Καθώς μια παρουσίαση δεν μπορεί να υπεισέλθει στην ανάλυση ενός κριτικού σημειώματος κρατάς ένα και προτρέπεις πάντα ενδιαφερόμενο σε πρώτη και επαναλαμβανόμενες προβολές. Ο Πολάνσκι, αυτός ο αιώνιος ξένος σε ξένη χώρα, τούτο εδώ είναι κι ένα δεύτερο μέρος μιας άτυπης τετραλογίας («Αποστροφή», «Ένοικος» και «Frantic» τα άλλα τρία μέρη), χρησιμοποιεί τα όνειρα και την παραμορφωτική αντίληψη της πραγματικότητας, την θρησκεία, τα φύλα, τον μοντέρνο τρόπο ζωής και την απομόνωση που επιτάσσει, για να διηγηθεί μια ιστορία σύγκρουσης με το πρωταρχικό, το πρωτόγονο (και το σημαίνον, βέβαια) που συνιστά η Μητρότητα.

Ψιλά γράμματα ή όχι, «Το Μωρό της Ρόζμαρι» ήταν μια τεράστια εμπορική επιτυχία σε μια ζηλευτή δεκάδα (δεν θες να ξέρεις το αντίστοιχο τοπ-10 του 2018), το νανούρισμα του Κόμεντα σφράγισε βέβαια τις σινεφίλ μνήμες, έκανε μόδα την Vidal Sassoon κόμμωση της Μία Φάροου (παντρεμένη τότε με τον 30 χρόνια μεγαλύτερό της Σινάτρα…), πάσχισε δημιουργικά με τους τσακωμούς Πολάνσκι-Κασαβέτης και, να μην μακρηγορούμε άλλο, αποτελεί (μαζί με το φιλμ του Ρομέρο) την στιγμή που το είδος του τρόμου «πέρασε απέναντι» εγκαθιδρυόμενο σαν κατεξοχήν πολιτικό και κοινωνικό είδος κινηματογράφου.