Κατ' Οίκον Περιορισμός - ταινιες || cinemagazine.gr

Κατ' Οίκον Περιορισμός

Delo

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

2021
    ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Ρωσία
    ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Αλεξέι Γκέρμαν Τζρ.
    ΣΕΝΑΡΙΟ: Αλεξέι Γκέρμαν Τζρ., Μαρία Ογκνέβα
    ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Μέραμπ Νινίτζε, Άννα Μιχάλκοβα, Σβετλάνα Χοντζενκόβα, Αλεξάντρ Παλ
    ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ιβάν Μπουρλάκοφ
    ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 106'
    ΔΙΑΝΟΜΗ: One from the Heart
    Κατ' Οίκον Περιορισμός

Ένας καθηγητής στην σημερινή Ρωσία καταγγέλλει σατιρικά την διαφθορά του Δημάρχου της πόλης και τίθεται σε εξαντλητικό κατ' οίκον περιορισμό κατηγορούμενος ο ίδιος για διασπάθιση δημοσίου χρήματος. Δράμα δωματίου απέραντων συνεπειών, που διαρθρώνεται μετρημένα από έναν μαχόμενο δημιουργό με βαρύ επώνυμο.

Από τον Ηλία Δημόπουλο

Η Αμερικανίδα συγγραφέας Έλλα Γουίλερ Γουίλκοξ είπε κάποτε, και παραφράζουμε, ότι η αμαρτία της σιωπής, την στιγμή που κάποιος πρέπει να εξεγείρεται, είναι δειλία. Και το ερώτημα που γεννιέται εν συνεχεία είναι αν αξίζει η δειλία αυτή, προκειμένου να περισωθεί ή προστατευθεί ένα κεκτημένο, ένας τρόπος ζωής, κάποια υπάρχοντα ή ακόμα και η ίδια μας η ζωή. Και το ερώτημα διευρύνεται στη συνέχεια βέβαια, όταν κάποιος ρωτήσει ποια είναι αυτά για τα οποία αξίζει κανείς να εγκαταλείψει τα κεκτημένα αυτά. Είναι το ατομικό δίκιο και η διαμαρτυρία για την απώλειά του; Είναι η ελευθερία της έκφρασης; Είναι, άραγε, ο αγώνας για τα καταργημένα δικαιώματα κάποιου συνανθρώπου ή ακόμα κι ενός ολόκληρου λαού; Τα ερωτήματα, πολύ σπουδαία ίσως ακόμα και για την δυσανάλογα απρόθυμη απαντητικά εποχή μας, οριοθετούν τον γιγάντιο θεματικό καμβά της ταινίας του Αλεξέι Γκέρμαν υιού. Που, ειρωνικά, διεξάγεται περίπου στην ολότητά της σε ένα διαμέρισμα.

Οι αναλογίες με την Ρωσία του Πούτιν είναι παραπάνω από ευκρινείς. Κρυμμένες ίσως πίσω από φαινομενικά πολύ μικρότερα αδικήματα, στην πραγματικότητα όμως επιτιθέμενες ακριβώς στην δομική λογική της εξουσίας

Ένας ακαδημαϊκός (Μέραμπ Νινίτζε, συχνός του σκηνοθέτη και γνωστός μας και από διεθνείς παραγωγές, σε ογκώδη σωματική ερμηνεία), καταδικάζεται σε κατ' οίκον περιορισμό αμέσως αφ' ότου τόλμησε να σατιρίσει με ένα σκίτσο την διαφθορά του Δημάρχου της πόλης. Στο σπίτι του δέχεται διαδοχικές επισκέψεις από την δικηγόρο του, τον αξιωματικό υπηρεσίας που περιφρουρεί την ποινή του, τη νοσοκόμα του (Σβετλάνα Χοντζενκόβα - γνωστή μας από το «Tinker Tailor Soldier Spy» και επίσης συστηματική του νεότερου Γκέρμαν), την πρώην σύζυγό του, που είναι σε σχέση με έναν δημοτικό εργολάβο ο οποίος όμως δεν βοηθά στην αποκάλυψη της αλήθειας, τη μάνα του, αλλά και τραμπούκους που τον σπάνε στο ξύλο και του απειλούν τη ζωή.

Μέσα από αυτές τις συναντήσεις σκιαγραφείται το αρχικό «δίλημμα» και κατοχυρώνεται απερίφραστα ο ηρωισμός αυτής της ανατροπής της καφκικότητας που περιγράφει ο Γκέρμαν: Ο ενεργητικός ήρωάς του κινδυνεύει να χάσει τα πάντα (ανθρώπους, σπίτι, δουλειά, υγεία) από μια αναμέτρηση αμφίβολης αποτελεσματικότητας που ο ίδιος επιδιώκει. Αυτό άλλωστε δεν ισχυρίζονται εκείνοι που παροτρύνουν σε μη διαμαρτυρία; «Τίποτε δεν θα αλλάξει για το σύστημα, όλα θα έχουν αλλάξει για σένα». Όμως αυτός επιμένει. Επιμένει γνωρίζοντας ότι με μια απλή παραδοχή της πράξης που του καταλογίζεται, παρότι αθώος, θα κερδίσει και πάλι την ελευθερία και τη δουλειά του. Επιμένει.

Πλεονέκτημα της δραματουργίας του Γκέρμαν είναι ότι επιμένει, ναι μεν έχοντας δίκιο, αλλά με έναν χαρακτήρα διόλου άγιο, όπως ίσως θα βλέπαμε στο ιδεαλιστικό σινεμά του Φρανκ Κάπρα. Είναι αυτοδίκαιος, είναι σνομπ σπουδαιοφανής, είναι κακομαθημένος, «ένα παιδί στο σώμα ενός σπουδαγμένου ενηλίκου», όπως λέγεται κάποια στιγμή. Είναι όμως ηρωικός, είπαμε, απερίφραστα. Ενώ η ζωή του καταρρέει, καθώς σιγά-σιγά χάνει μία-μία τις λαβές που ο ενήλικος αστός πιάνεται για να σωθεί στις δυσκολίες - και τούτος είναι αστός με τα όλα του, σε βαθμό ακόμα (σοβιετικά) προεπαναστατικό «αντιδραστικός», όπως βλέπουμε από την αγάπη του στους δίσκους του και στον Ρώσο ποιητή Μάντελσταμ - και μολονότι η υγεία του χάνεται ολοένα (από -συμβολικά- αδιευκρίνιστα αίτια), αυτός επιμένει με την θρησκευτική βεβαιότητα του ανθρωπομάρτυρα ενάντια στο Θηρίο που τον κατασπαράσσει.

Οι αναλογίες με την Ρωσία του Πούτιν, σε μια περίοδο προτού η Αρκούδα εισβάλλει κατακλυσμικά στην γείτονά της, είναι παραπάνω από ευκρινείς. Κρυμμένες ίσως πίσω από φαινομενικά πολύ μικρότερα αδικήματα (τι είναι μια ψωροδιαφθορά μπροστά σε αυτό που συμβαίνει στην Ουκρανία;), στην πραγματικότητα όμως επιτιθέμενες ακριβώς στην δομική λογική της εξουσίας όπως εξασκείται ιστορικά (και) στην ρημαγμένη από δεινά Ρωσία - και πρώην Σοβιετική Ένωση. Στο τέλος, ανάμεσα στην ρεαλιστική συνειδητοποίηση και την υπερβατικότητα, καθώς σιγά-σιγά μια διακριτική ομίχλη παρεισφρέει στην φροντισμένη εικόνα, η πραγματικότητα διαθλάται στην ποιητική της αναδίπλωση, το όνειρο -ενδέχεται να- κατακτά ευγενικά τον χώρο του. Έναν χώρο ίσως μακάβριο αλλά και μαζί σωτήριο, σε έναν κόσμο πια οριστικά μετατοπισμένο στη χώρα που δεν επέστρεψε ποτέ κανείς για να μας περιγράψει.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
  • Κατ' Οίκον Περιορισμός
  • Κατ' Οίκον Περιορισμός