Γυμνός - ταινιες || cinemagazine.gr

Γυμνός

Naked

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ηνωμένο Βασίλειο, 1993
    ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ, ΣΕΝΑΡΙΟ: Μάικ Λι
    ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Ντέιβιντ Θιούλις, Λέσλι Σάρπ, Κάτριν Κάρτλιτζ
    ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ντικ Πόουπ
    ΜΟΥΣΙΚΗ: Άντριου Ντίκσον
    ΜΟΝΤΑΖ: Τζον Γκρέγκορι
    ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 126'
    ΔΙΑΝΟΜΗ: ΕΛΚΕ
    Γυμνός

Νεαρός «περιθωριακός» κόβει βόλτες σε ένα μουντό Λονδίνο, μετατρέποντας λέξεις και πράξεις σε αμφίρροπους στοχασμούς – α, ναι: και ένα φιλμ περιπλάνησης σε μάθημα υπαρξιακής φαινομενολογίας.

Από τον Γιάννη Δεληολάνη

Μήπως αυτό το τελευταίο ακούγεται λιγάκι βαρύ; Αν ναι, δε θα ‘πρεπε, γιατί είναι πιο εύκολο να χτίσεις μια ταυτότητα για ό,τι θα μπορούσε να περιγραφεί ως «υπαρξιακή φαινομενολογία», παρά για το σενάριο του «Γυμνού»: είναι από μόνο του μια περιπλάνηση, χωρίς φανερό προορισμό – γοητευτική, έντονη σε κάποια της βήματα, εγκεφαλική και επιτηδευμένη σε κάποια άλλα. Ο Μάικ Λι έχει αρκετό ταλέντο και καλλιέργεια για να φωτίζει τη θετική πλευρά του «Γυμνού» του, αλλά όχι αρκετή απόσταση από τον ταξικό διανοουμενισμό του για να εξολοθρεύσει τη δεύτερη.

Μήπως αυτά τα τελευταία ακούγονται σαν θάψιμο της ταινίας; Αν ναι – ξανά- δε θα ’πρεπε, γιατί είναι δύσκολο να φανταστείς τον Μάικ Λι να καταφέρνει ένα καλύτερο αποτέλεσμα με μια ιστορία που παραμένει «ανοιχτή» πρόκληση προς την ίδια τη δεκαετία του ’90. Ο Λι είναι έμπειρος, έχει γυρίσει έντεκα ταινίες (όχι άσχημη συγκομιδή), και η πλοκή του «Γυμνού» απλώνεται στα διαστήματα της πόλης, των ανθρώπων και των «νεκρών» τους χρόνων με τρόπο κάθε άλλο παρά τυχαίο.

Το ερώτημα που βαραίνει σ’ αυτόν το σύγχρονο αστικό μύθο ταυτίζεται με τον ίδιο τον κεντρικό του ήρωα. Ο Τζόνι (ένα όνομα – μίνιμουμ, με μηδενική καταγωγή και ανεξερεύνητο μέλλον), δείχνει περισσότερο σύμβολο παρά άνθρωπος: μηχανή παρατήρησης με το πάνω χέρι σε κάθε φάση – ακόμα κι όταν τον δέρνουν ή δεν έχει να φάει – de facto υπερτιμημένος επισκέπτης σ’ έναν κόσμο όπου οι συνομιλητές δεν είναι «ισάξιοί» του, αλλά το ντεκόρ της συλλογιστικής του. Ο Τζόνι προκαλεί και σαν άνθρωπος και σαν φιλμική κατασκευή.

Το σενάριο είναι από μόνο του μια περιπλάνηση χωρίς φανερό προορισμό – γοητευτική, έντονη σε κάποια της βήματα, εγκεφαλική και επιτηδευμένη σε κάποια άλλα

Μέσα στην πληθώρα των νηφάλιων, καλοσκηνοθετημένων, βλοσυρά φωτογραφημένων, ερεθιστικά γραμμένων σκηνών «αναμέτρησης» των χαμένων υποκατοίκων της μεγαλούπολης, περνάει μια μικρή ενόχληση που – με τον τρόπο της- δυναμιτίζει το ρεαλισμό της ταινίας. Το φιλμ φαντάζει λίγο παραπάνω «Μάικ Λι» απ' ότι θα έπρεπε για να μας παρασύρει σε μια άνευ όρων κινηματογραφική παράδοση. Με άλλα λόγια, αν δε μείνεις με ανοιχτό το στόμα από τον «καταραμένο» (σε χίπικη απόδοση) χαρακτήρα του ήρωα και της ιστορίας του, μπορεί και να σκεφτείς ότι ο Τζόνι είναι και κατά μέρος μια προβολή του σκηνοθέτη και των δικών του ερωτηματικών για το πιο κιτς υπαρξιακό ερώτημα: Πού βαδίζουμε, τέλος πάντων;

Στην περίπτωση του Τζόνι, μοιάζουμε να βαδίζουμε προς το τέλος των πάντων. Δεν το αποκλείουμε, και ο ωραίος ηθοποιός Ντέιβιντ Θιούλις έχει ακριβώς το σωστό στιλ για να μας πείσει. Η μικρή μας ένσταση έχει να κάνει με τις ηλικίες: ο «Γυμνός» αδυνατεί να κρύψει ότι πρόκειται για ένα φιλμ που μιλάει –εκτός των άλλων- για τους νέους, και όχι για ένα νεανικό έργο. Η «ώριμη» ματιά του Λι δεν κρίνει μόνο αλλά και πατρονάρει, έτσι μπορεί να γοητεύει, αλλά προτιμούμε και να μην την παίρνουμε εντελώς στα σοβαρά.

Το χιούμορ σώζει τον «Γυμνό» και ο Μάικ Λι το ξέρει. Το φιλμ ζητάει να είναι μικρό, για να βρει την ταυτότητά του, να ελαφρύνει, να αφορά κάποιον άλλο εκτός από το δημιουργό του. Τότε βελτιώνεται στο ανώτατο όριό του και, τότε, δικαιώνεται.

Η κριτική της ταινίας δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο τεύχος 51 του περιοδικού ΣΙΝΕΜΑ, το Νοέμβριο του 1994.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
  • Γυμνός
  • Γυμνός