Κάννες 2016: Το «American Honey» της Άντρεα Αρνολντ είναι μια αλήτικη και φαντασμαγορική ταινία δρόμου
2016-05-20 17:58:50
Το αμερικανικό ντεμπούτο της εξαιρετικής Βρετανίδας σκηνοθέτη στην οποία χρωστάμε το «Red Road» και το «Fish Tank» είναι ό,τι πιο ορμητικό, παρακινδυνευμένο και ασυμβίβαστο θα περίμενε κανείς από μια δημιουργό η οποία αδιαφορεί να εξασφαλίσει το καλλιτεχνικό πέρασμά της στην άλλη μεριά του Ατλαντικού με κάτι πιο προσιτό και φιλικά προσαρμοσμένο στο ευρύ κοινό. Και πολύ καλά κάνει!
Με την σχεδόν τρίωρη διάρκειά του, μια προσχηματική πλοκή που μοιάζει με εκτενής αυτοσχεδιασμός και μια σκηνοθεσία-καμικάζι η οποία αδειάζει στην οθόνη ένα χείμαρρο εικόνων και ήχων, το «American Honey» μοιάζει με γοητευτικό ρίσκο, λες και η δημιουργός του οδηγεί ξένοιαστα το φιλμικό της όχημα σε άγνωστους αυτοκινητοδρόμους, με αυξημένη ταχύτητα, ραδιόφωνο στη διαπασών και σπασμένα τα φρένα.
Αν το «American Honey» είχε γυριστεί τη δεκαετία του '60, η Άρνολντ θα είχε πιθανόν αφήσει να την παρασύρουν οι μυθικές χίπικες διαδρομές στις αχανείς λεωφόρους των Ηνωμένων Πολιτειών, θα κινηματογραφούσε τα πάντα σε σινεμασκόπ προκειμένου να συλλάβει κάτι από τη μαγεία των ανοιχτών οριζόντων και στο σάουντρακ θα φιλοξενούσε τραγούδια των Byrds και των Steppenwolf-ύμνους στην ελευθερία και την τυχοδιωκτική διάθεση.
Επειδή βρισκόμαστε, ωστόσο, στο 2016, το σινεμασκόπ έχει παραχωρήσει τη θέση του σε ένα ασφυκτικό, τετράγωνο κάδρο, το σάουντρακ είναι πλημμυρισμένο από χιπ χοπ ρίμες, επιθετικά μπιτ και ποπ τσιχλόφουσκες, το ταξίδι δεν γίνεται για εξερευνητικούς, αλλά για εμπορικούς λόγους και τα εγγόνια των αλλοτινών χίπηδων και των sixties νεολαίων μοιάζουν πλήρως ενταγμένα στην καπιταλιστική μηχανή και σαφώς απενοχοποιημένα ως προς τον εφήμερο τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τα πάντα.
Το «American Honey» είναι στην ουσία η ιστορία ενός 19χρονου κοριτσιού (η πρωτοεμφανιζόμενη Σάσα Λέιν) που δεν έχει τίποτα να χάσει από την ανιαρή και δυσλειτουργική της καθημερινότητα όταν αποφασίσει να το σκάσει από το σπίτι της και να ακολουθήσει μια ομάδα πλανόδιων πωλητών νεαρής ηλικίας οι οποίοι ταξιδεύουν από πολιτεία σε πολιτειά και πηγαίνουν από πόρτα σε πόρτα, πουλώντας συνδρομές σε περιοδικά.
Η ενθουσιώδης παρέα των νεαρών αυτών ηδονιστών καλωσορίζει την ηρωίδα σε μια κοινοβιακής αντίληψης ζωή και της ανοίγει την πόρτα στις ανακαλύψεις και τις συγκινήσεις που μοιραία θα της αποφέρουν την αφύπνιση και την αυτογνωσία, όπως παρόμοια έχει συμβεί στο παρελθόν με όλες τις ηρωίδες των ταινιών της Αγγλίδας σκηνοθέτη.
Με τη βοήθεια του εκπληκτικού διευθυντή φωτογραφίας Ρόμπι Ράιαν, η Άρνολντ «ζωγραφίζει» με αεικίνητη κάμερα στο χέρι έναν ζωντανό ιμπρεσιονιστικό πίνακα από έντονα κοντράστ, ζωηρά χρώματα, παστέλ αποχρώσεις και φαντασμαγορικές μεταμορφώσεις μιας μεσοδυτικής Αμερικής της εργατικής τάξης και των κοινωνικών ανισοτήτων, των άχαρων επαρχιακών πόλεων και των ελάχιστα ελκυστικών συνθηκών ζωής.
Σε 142 αδιαπραγμάτευτα λεπτά ταινίας, το αποτέλεσμα που θέλει να αποτυπώσει στην οθόνη η Άρνολντ απλώνεται εντυπωσιακό και συνάμα ανοικονόμητο. Ελλείψει μιας πειθαρχημένης σεναριακής δουλειάς αρκετά σημεία του μοιάζουν να μακρηγορούν, οι περισσότεροι χαρακτήρες παραμένουν περιφερειακές φιγούρες για τις οποίες δεν θα μάθουμε τίποτα ουσιαστικό και το φινάλε προκύπτει μουδιασμένο και αναποφάσιστο. Το «American Honey» δεν είναι, παρ' όλα αυτά, μια κλασική ταινία σεναρίου, αλλά μια εμπειρία που επιχειρεί να φέρει τον θεατή πλησίον των βιωμάτων της ηρωίδας και των εντυπώσεών της από τη θέα ενός ολόκληρου νέου κόσμου που απλώνεται μπροστά της γεμάτος σαγήνες και κινδύνους.
Πολύ μακριά από τις μεταμφιεσμένες ηθικοπλασίες του Λάρι Κλαρκ, τους εφηβικούς πειραματισμούς του Χάρμονι Κορίν ή ακόμη και τους ηλιοκαμμένους κινηματογραφικούς προκατόχους της από το '60 (όπως είναι προφανώς ο «Ξένοιαστος Καβαλλάρης»), η δημιουργία της Άρνολντ λοξοδρομεί από την πορεία μιας ταινίας δρόμου και γίνεται η καρτ ποστάλ μιας χαμένης γενιάς που στέκει μετέωρη στο τέλος των ουτοπιών και των ρομαντισμών, αναπνέοντας την παράξενη ελευθερία που προσφέρει το να ζεις για τη στιγμή και χωρίς να αναλογίζεσαι τις συνέπειες.
Παρά τα μειονεκτήματά του και τις όποιες αντιρρήσεις, το «American Honey» είναι οπωσδήποτε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ταινίες που διαγωνίστηκαν φέτος για τον Χρυσό Φοίνικα και μια χειρονομία θάρρους και προσωπικού οράματος από πλευράς μιας αντισυμβατικής καλλιτέχνη, όπως είναι η Άντρεα Αρνολντ.