10:11
16/7

Κάννες 2021: Ταινία από άλλο πλανήτη, το μυσταγωγικό «Memoria» του Απιτσατπόνγκ Βιρασετακούν αξίζει τον φετινό Χρυσό Φοίνικα

Ορισμένοι σκηνοθέτες εκπέμπουν από διαφορετικές, μακρινές και σχεδόν απόκοσμες συχνότητες. Η πραγματικότητα, όπως την αντιλαμβάνονται, είναι ένας συμβολικός τόπος συνάντησης και μετάβασης ανάμεσα στους νεκρούς και τους ζωντανούς, το παρόν και το μέλλον, τα ορατά και τα αόρατα. Χρησιμοποιώντας εδώ και 20 χρόνια τις ταινίες του ως μαγική κεραία, ο πρωτοποριακός δημιουργός του «Memoria» συλλαμβάνει τα πιο μυστηριώδη και υπερφυσικά μηνύματα του τόπου αυτού και τα στέλνει σε όποιον παραλήπτη είναι διατεθειμένος να τα δεχτεί. 

Προκειμένου να γίνει αυτό, ο θεατής θα πρέπει προηγουμένως να παραδοθεί αμαχητί στο ναρκωτικό σινεμά του Ταϊλανδού σκηνοθέτη,  σε μια καταβύθιση όμοια με εκείνη που βιώνουμε στα σύνορα μεταξύ ύπνου και ξύπνιου, αφήνοντας τις αντιστάσεις του να υποχωρήσουν μπροστά σε ένα θέαμα που δεν θα κατανοεί απαραιτήτως με τη λογική, αλλά θα μπορεί να προσεγγίσει ενστικτωδώς.  

Ο θεατής θα πρέπει να παραδοθεί σε μια καταβύθιση όμοια με εκείνη που βιώνουμε στα σύνορα μεταξύ ύπνου και ξύπνιου

Για να φτάσει ως εκεί κάποιος, ωστόσο, θα πρέπει να ακολουθήσει το παράδοξο ταξίδι της Τίλντα Σουίντον από την πόλη Μεντεζίν στη Μπογκοτά κι από εκεί κατευθείαν στη ζούγκλα της Κολομβίας, στη συνάντησή της με έναν αινιγματικό άντρα στη μέση του πουθενά και στη σχεδόν εξωσωματική εμπειρία που θα ακολουθήσει. Και όλα αυτά θα ξεκινήσουν κάποιο βράδυ, απότομα, από έναν δυνατό κρότο που διακόπτει το νυχτερινό ύπνο της και σύντομα επαναλαμβάνεται ολοένα και συχνότερα, σε ανύποπτο χρόνο, προκαλώντας της αναστάτωση, φόβο και μαζί την περιέργεια να μάθει την προέλευση και τη φύση του. 

Η αναζήτησή της για την αποκρυπτογράφηση αυτής της ηχητικής έκρηξης αποκτά χαρακτήρα υπαρξιακό. Ο δε αλλόκοτος θόρυβος που τη στοιχειώνει δεν είναι παρά η χαραμάδα που θα της επιτρέψει να κοιτάξει φευγαλέα το Άγνωστο. Υπεράνω ανθρώπων και Ιστορίας, θα της αποκαλυφθεί σχεδόν εν ριπή οφθαλμού και δεν θα της γίνει ποτέ κατανοητό. γιατί ποτέ δεν θα της φανερωθεί πλήρως.

Το φιλμ έχει την αξία σπάνιου πολύτιμου λίθου και τον αντίκτυπο μιας μικρής έκρηξης στο υποσυνείδητο

Από τις ελάχιστες φορές στο σινεμά που ο καλλιτεχνικός γάμος ανάμεσα σε έναν δημιουργό και μια ηθοποιό αποδεικνύεται τόσο ταιριαστός και επιτυχής, το «Memoria» του Απιτσατπόνγκ Βιρασετακούν και της Τίλντα Σουίντον σμίγει κινηματογραφικά δυο αλαφροΐσκιωτα πλάσματα με διάθεση εξερευνητή και όμοιο ονειροπαρμένο βλέμμα.  Στην Σουίντον, μάλιστα, η ταινία βρίσκει την τέλεια πρωταγωνίστρια: ένα ανδρόγυνο ον, γεωγραφικά αποπροσανατολισμένο, που τριγυρνά σαν υπνοβάτης σε μια πόλη που του είναι ξένη και αναζητά απαντήσεις σε ερωτήματα που καλά-καλά δεν ξέρει πώς να θέσει. Κι όταν, σε μια από τις πιο εκπληκτικές σκηνές που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια στο σινεμά, η ηρωίδα θα αφουγκραστεί στιγμιαία τους φαντασματικούς ήχους ενός Χρόνου που προϋπήρξε της ίδιας, η Σουίντον θα σχηματίσει στο πρόσωπό της κάτι από την άβυσσο, το κοσμικό της σοκ θα καταγραφεί στο εξωγήινο βλέμμα της.

Όπως έχει συμβεί παλιότερα με το «Tropical Malady», τον «Θείο Μπούνμι» ή το «Cemetery of Spledour», τις προηγούμενες ταινίες του σκηνοθέτη, έτσι και η παρακολούθηση του «Memoria» γίνεται μια σχεδόν μυστικιστική συνθήκη, πλησίον του διαλογισμού, που κυνηγά να ψηλαφίσει το αθέατο, αντικρίζει τον κόσμο μας ως έναν παράξενο πλανήτη και όλους εμάς ως περαστικούς επισκέπτες του. Απερίγραπτο με την πιο κολακευτική σημασία της λέξης και πιο μακριά από οτιδήποτε έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε πλέον στη μεγάλη οθόνη, το φιλμ του Απιτσατπόνγκ Βιρασετακούν έχει την αξία σπάνιου πολύτιμου λίθου και τον αντίκτυπο μιας μικρής έκρηξης στο υποσυνείδητο. 

Βρείτε συγκεντρωμένες όλες τις ανταποκρίσεις, κριτικές, νέα και αφιερώματα του φετινού Φεστιβάλ Καννών εδώ: www.cinemagazine.gr/cannes

Το ΣΙΝΕΜΑ / cinemagazine.gr ταξιδεύει στις Κάννες με την AEGEAN και σας προσφέρει καθημερινές ανταποκρίσεις. Το 74o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών διεξάγεται μεταξύ 6 - 17 Ιουλίου 2021.