Το Sight and Sound επιστρέφει: 101 ταινίες που δεν είδατε ποτέ (αλλά θα έπρεπε)

Παραφράζοντας ένα πολυχρησιμοποιημένο ρητό, η προσβασιμότητα στις ταινίες δεν ήταν ποτέ ευκολότερη και η κατανόησή τους σε περιβάλλον ανθηρής σινεφιλίας ποτέ επιδερμικότερη. Νεότερες γενιές και εν γένει άρρωστοι με το σινεμά, μπορούμε να βρούμε κυριολεκτικά ότι ζητήσουμε (και το βρίσκουμε - και το βλέπουμε), όμως η πέψη του δεν αφήνει παρά ένα μικρό κλάσμα ίχνους από εκείνο που θα δικαίωνε μια θρεπτική σχέση σινεφιλίας - ανεβάζοντας και τις μετοχές του κινηματογράφου ως καθημερινή παρουσία στη συλλογική ζωή μας. Φυσικά όλα αυτά είναι γενικεύσεις - και σαφώς θα υπάρχουν εξαιρέσεις - αλλά δεδομένα η προσβασιμότητα (και ο τρόπος κατανάλωσης) αλλάζει άρδην το είδος του θεατή και το είδος της κινηματογραφικής σκέψης.

Η λίστα του Sight and Sound προκύπτει από τα αποκαΐδια της μεγάλης λίστας του 2022 με τις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών, της λίστας δηλαδή που κάθε 10 χρόνια παραδίδει η βρετανική έκδοση. Στην ουσία εδώ οι εκπονητές της λίστας εκείνης σταχυολόγησαν επιλογές που βρήκαν μία και μοναδική ψήφο σε λίστες ερωτηθέντων, φτιάχοντας μια νέα 101 επιλογών, από ένα σύνολο πάνω από 4300 ταινιών που προτίμησαν οι πάνω από 2000 ερωτηθέντες.

Τώρα γιατί αυτές οι 101 και όχι κάποιες άλλες (εδώ δεν είναι βέβαια ΟΛΕΣ που έλαβαν μια ψήφο), δεν έχει και πολλή σημασία, όπως από μια πλευρά δεν έχουν και οι παρούσες επιλογές, με την έννοια ότι αν φερ' ειπείν ψηφίζει κάποιος τον «Φόβο» του Ροσελίνι, γιατί όχι κάποιος άλλος τον «Στρατηγό Ντέλα Ρόβερε». «Γιατί έτσι», είναι η απάντηση, γιατί δεν έχει σημασία γιατί. Απλά κάποιος βρέθηκε, ένας και μονάχος, και έβαλε τον «Φόβο». Άλλος θα έβαζε τον «Φόβο» του Μανουσάκη. (Δεν τον έβαλε κανείς - έβαλαν όμως το «Κυριακάτικο Ξύπνημα» του Κακογιάννη.) Οι επιμελητές το διάλεξαν και μας το παρουσιάζουν. Αυθαίρετα κι ωραία. Και με κειμενάκι σχολιασμού στην κάθε επιλογή + αυτ@ που την ψήφισε.

Είναι τόσο «ασήμαντη» η νέα αυτή λίστα; Όχι απαραίτητα. Η ορατότητα είναι πάγια αρετή στην τέχνη και η στροφή της εστίασης σε τίτλους όπως αυτοί που συναντούμε εδώ, αφορά κυρίως σε world cinema - που εξυπηρετεί σύγχρονες τάσεις - και σοβαρά obscure επιλογές ταινιών που και εύκολα δεν βρίσκονταν παλιότερα και πληροφορία δεν υπήρχε καν να τις περιβάλλει βοηθώντας τες να επιβιώσουν στα κιτάπια των σινεφίλων. Είναι καλές ταινίες; Κρίνοντας από μια γρήγορη ματιά, ναι - αν και είναι σχεδόν αδύνατον για την συντριπτική πλειοψηφία τους να μπουν στο μικροσκόπιο και να αντέξουν όλη αυτή την εξονυχιστικότητα της κριτικής, του κοινού και της ιστορίας που ξεχωρίζει τις μεγάλες ταινίες από το σωρό.

Βέβαια, σε επόμενες δεκαετίες, όλο και κάποιες θα δραπετεύσουν σε λίστες περισσότερων, όλο και κάποιες θα βρεθούν στα μεγάλα top του Sight and Sound και άλλων. (Ένας άλλος, κακοήθης οπωσδήποτε, θα έλεγε να δούμε ποιες θα αποφασίσουμε να βάλουμε πάνω απ' τον «Πολίτη Κέιν» γιατί βαρεθήκαμε και αναγάγουμε τις ανακαλύψεις μας σε πολιτισμικά θέσφατα.) Να δούμε ποιες.

Ολόκληρη η λίστα που δημοσιεύτηκε στο έντυπο του Sight & sound τον Απρίλιο του 2023 βρίσκεται εδώ, κατά χρονολογική σειρά από το 1897 έως το 2019 (!).