Το Τέλειο Αφεντικό

Χρειάστηκαν να περάσουν σχεδόν 20 χρόνια για να ξαναβρεί την καλή του φόρμα ο Φερνάντο Λεόν ντε Αρανόα, όμως η αναμονή άξιζε τον κόπο, αφού εδώ καταφέρνει μια ίσως ακόμα υψηλότερη στιγμή από τις «Δευτέρες με Λιακάδα». Ο λόγος; Έχουμε να κάνουμε με μια πολυεπίπεδη, πολυτονική σάτιρα, που ταυτόχρονα με την επιλογή μιας εύπεπτης δομής (όλα εξελίσσονται από...Δευτέρα σε Δευτέρα) περπατά σε λεπτό σχοινί κρατώντας δύσκολες ισορροπίες. Δεν είναι διαρκώς ελεύθερη από ένα βαρύ χέρι, συνεχώς όμως στοχεύει σε μια σαρδόνια ευέλικτη ψυχογράφηση της, όπως ανέκαθεν, σκληρά ταξικής εποχής μας.

Στο επίκεντρο ο εύστοχα ονοματισμένος Χούλιο Μπλάνκο του Μπαρδέμ, ένας εργοδότης-αφεντικό που πιστεύει, όπως τόσοι και τόσοι εργοδότες-αφεντικά γύρω μας, ότι είναι πάτερ-φαμίλιας των εργαζομένων του, ότι ενδιαφέρεται. Η σάτιρα είναι δίκοπη: Από τη μια είναι ακατάπαυστα, και από θέσεως και πράξεως, γελοίος, έτσι διάφανος στις προθέσεις του καθώς φέγγει στον θεατή του Αρανόα. Από την άλλη είναι συμπαθής, διότι στ' αλήθεια πιστεύει ότι είναι «τέλειο αφεντικό».

Λίαν απολαυστικό, διόλου τυχαία με μια αρμαθιά 6 Γκόγια από 20 ολόκληρες υποψηφιότητες και με έναν Μπαρδέμ θρονιασμένο για τα καλά στους μεγάλους ερμηνευτές του καιρού μας

Μέσα από αυτόν δομείται μια σειρά επιπέδων που πιάνουν από την πατριαρχική απογύμνωση, πάντοτε υπό μια σατιρική καλοήθεια που ανακουφίζει την πολιτικάντικη καταγγελία, μέχρι τον καθημερινό ρατσισμό, την ενδοοικογενειακή μικροαστική ηθογραφία, αλλά ακόμα και την κληρονομικά αιωνόβια αναπαραγωγή της εργοδοσίας. Κι όλα αυτά χωρίς ποτέ να εκπίπτει σε μια απλουστευτική (ή ξύλινη) μαρξιστική αναπαραγωγή-αναμάσημα ή δίχως, σχεδόν αυτό, να ενδίδει στην χοντροκοπιά. Ακόμα καλύτερα, ο ντε Αρανόα βρίσκει έναν φαρσικά άψογο τρόπο να μπλέξει τις παράλληλες νύξεις του, να δείξει με δραματουργική ευφυΐα πώς η κοινωνική παθογένεια, εν προκειμένω του ρατσισμού, κλίνει (σαν τις ζυγαριές που φτιάχνει το εργοστάσιο) υπέρ των κατεχόντων και την ίδια στιγμή να υφάνει με σατιρική πειθώ τον ιστό που παγιδεύει υπαρξιακά πρόσωπα όπως ο Μπλάνκο. Μπλάνκο, που όπως τόσοι και τόσοι που στρογγυλοκάθονται στην κορυφή μιας πυραμίδας που έχτισαν άλλοι για δαύτους - είναι θαυμάσιο το εύρημα των γόνων που ηγούνται επιχειρήσεων που κληρονόμησαν - είναι ένας κοινωνιοπαθής με μισό μάτι στην ψυχοπάθεια, όπως, επίσης καταπληκτικά, προκύπτει με καθαρά κινηματογραφικό τρόπο στην τελική σκηνή.

Λίαν απολαυστικό, διόλου τυχαία με μια αρμαθιά 6 Γκόγια από 20 ολόκληρες υποψηφιότητες και με έναν Μπαρδέμ στο κέντρο του, ατρόμητο όπως πάντα, λιτότατα επιδέξιο, επίσης όπως πάντα (εκτός αν η σκηνοθετική οδηγία, κάπως άστοχα, ενίοτε τον σπρώχνει στην υπερβολή) και με μια γκάμα όψεων και κωμικής διάνοιας, που τον θρονιάζει για τα καλά στους μεγάλους ερμηνευτές του καιρού μας.