Καλάβρυτα 1943

Υπάρχουν ή θα έπρεπε να υπάρχουν μερικές ιστορικές μνήμες που συνετά θα χρειαζόταν να αποσιωπούνται όταν η ανάγκη δραματοποίησης είναι αντιστρόφως ανάλογη του αποτελέσματος.

Η ιστορία της σφαγής των κατοίκων των Καλαβρύτων στα 1943 από Γερμανούς στρατιώτες, μέσα σε μια πολεμική και άγρια περίοδο -όχι μόνο για την Ελλάδα- είναι σίγουρα μια ιστορία που σηκώνει μια σοβαρή συζήτηση. Όχι μόνο για το πως θα μπορούσε ή πως θα έπρεπε να αποτυπωθεί, αλλά για το ποιος θα ήταν ο συντομότερος δρόμος για να μην υπάρξει αποπροσανατολισμός, και να αποδειχθεί ασφαλέστερος.

Ο Νικόλας Δημητρόπουλος, μόλις στην τρίτη του μεγάλου μήκους ταινία, μετά την ποπ ανάγνωση της πτώσης των ειδώλων στο «Alter Ego» με τον Σάκη Ρουβά στον ρόλο του εν δυνάμει εαυτού του και μετά τις άνευρες «180 Μοίρες», επιστρέφει με ένα σχέδιο μεγαλόπνοο.

Τα «Καλάβρυτα 1943» διαθέτουν δυο άξονες αφήγησης, πάνω στις οποίες πατάει το σενάριο, αλλά κυρίως η σκηνοθεσία του Δημητρόπουλου.

Η ελληνική κυβέρνηση αποφασίζει να διεκδικήσει αποζημιώσεις πολλών δισεκατομμυρίων για την σφαγή των Καλαβρύτων και μια ευσυνείδητη δικηγόρος ταξιδεύει στην Ελλάδα για να πιάσει το νήμα από την αρχή.

Μέσα από συντονισμένα flashbacks παρακολουθούμε την ιστορία του μικρού Μαξ φον Σίντοφ -ο τελευταίος καταγεγραμμένος ρόλος της καριέρας του- στο τότε και στο σήμερα, που γερασμένος πια αναζητά να αποκαταστήσει την Ιστορία, κυρίως μέσα του.

Οι δυο αυτοί άξονες, παράλληλοι και άτεγκτοι, δεν θα συναντηθούν ποτέ. Ή δεν θα συντονιστούν, για να δημιουργήσουν την «απαραίτητη» φόρτιση, συναισθηματική ή μη, που θα χρειαζόταν η ταινία για να καρπίσει.

Γιατί ενώ κατά μόνας μπορεί να λειτουργούν, αλλά στον συνδυασμό τους, το κάδρο θαμπώνει. Ταξιδεύοντας από τα πάτρια εδάφη, πίσω στη Γερμανία και την Αυστρία, αλλά κυρίως μέσα στις δεκαετίες, η ταινία χάνει τον δρόμο της μέσα από μια απλή παρεξήγηση της ίδιας της Ιστορίας.

Η ουσία ενός τέτοιου τολμήματος έγκειται στην αποκρυπτογράφηση των συμβόλων κι όχι των βαριών σιωπών απέναντι σε κάτι που μοιάζει και είναι πολύ μεγαλύτερο από το βίωμα. Ο Δημητρόπουλος έχει αγνές προθέσεις να συνομιλήσει με το παρελθόν -και ως ένα βαθμό το πετυχαίνει- μα το φιλμ μοιάζει πιο καλογυαλισμένο από όσο αντέχει το πισωκοίταγμα στο Καλάβρυτα του 1943 και πιο «σοβαρό» από όσο επιβάλλει η πολιτική ευθύνη και η αμεροληψία της μονάδας απέναντι στο πρέπει και στο είναι. Στο σωστό και στο λάθος, εκεί που δεν υπάρχει ούτε σωστό, ούτε λάθος, παρα μόνο γεγονότα.

Φτάνει ένας αγέρωχος Φον Σίντοφ για να φέρει την άνοιξη; Μπορεί ναι, αλλά τελικά η Ιστορία μοιάζει πολύ μεγαλύτερη ακόμα κι από εκείνον, χωρίς αυτό να μειώνει το γεγονός πως τα «Καλάβρυτα 1943» έχουν τις αγνότερες των προθέσεων να ακουμπήσουν την μνήμη.