Τα Πάντα Όλα

Από τη «Διπλή Ζωή της Βερόνικα» μέχρι το «Fight Club», το «Matrix» και το πρόσφατο, ντελιριακό animation «Belle» που είδαμε στις περασμένες Νύχτες Πρεμιέρας, το σινεμά βρίσκει διαρκώς τρόπους να μιλά για ήρωες υπό καθεστώς κυριολεκτικού escapism. Χαρακτήρες δηλαδή που, ασφυκτιώντας στη δική τους πραγματικότητα διαφεύγουν σε μια άλλη, στην οποία και μεταμορφώνονται σε κάτι ριζικά διαφορετικό από αυτό που συνήθιζαν να είναι. Αναλόγως την εποχή, ανάλογη είναι και η διαλεκτική των εν λόγω ταινιών, με τις εκάστοτε τάσεις, άλλοτε του υπερκαταναλωτισμού («Fight Club»), άλλοτε της τεχνολογικής εξέλιξης («Matrix», «Belle») να ορίζουν τις παραμέτρους και την αισθητική της εικονικής διαφυγής.

Σαν προϊόν της εποχής του λοιπόν, το «Τα Πάντα Όλα» των Ντάνιελ (κατά κόσμον Ντάνιελ Κουάν και Ντάνιελ Σάινερτ) θεωρητικά αποτυπώνει τις παθογένειες του καιρού μας: τον καταιγισμό της πληροφορίας, τη χλαπαταγή των social media, το ρίσκο εκμηδενισμού της ατομικότητας μέσα στη φούσκα της μπλογκόσφαιρας, το τάισμα της ψευδαίσθησης ότι θα αρκούσε μια ελάχιστη απόκλιση από την τωρινή εκδοχή μας για να γίνουμε κάτι θεαματικά διαφορετικό, όπου το ανεπαρκές εδώ θα ήταν σε κάποιο παράλληλο σύμπαν ένα υπερτροφικό μεγαλείο μέσα στο οποίο θα εκμηδενίζαμε φαντασιακά τους εχθρούς μας, θα δικαιωνόταν η παραγνωρισμένη αξία μας, θα παίρναμε εν ολίγοις τη ρεβάνς. Μόνο που οι σκηνοθέτες του ανεπαρκούς «Swiss Army Man» μοιάζουν να πέφτουν και οι ίδιοι στην παγίδα της εποχής, μια μαύρη τρύπα από την οποία αφομοιώνονται εκφραστικά, με το νέο τους φιλμ να καταλήγει να μοιάζει επικίνδυνα με παραφυάδα της ίδιας της παθογένειας που υποτίθεται περιγράφει.

περισσότερο μοιάζει με το ανεξάντλητο newsfeed κάποιου μέσου κοινωνικής δικτύωσης στο οποίο συμβαίνουν αυτό που και ο τίτλος λέει

Με αφετηρία μια μεσήλικη Κινεζοαμερικανίδα ονόματι Έβελιν (την υποδύεται η Μισέλ Γεό του «Τίγρης και Δράκος»), εξουθενωμένη ιδιοκτήτρια laundry που αδυνατεί να τα βγάλει πέρα με σύζυγο, πατέρα, κόρη και εσχάτως τα φορολογικά της, για τα οποία την κυνηγά μια εκκεντρική εφοριακός (η Τζέιμι Λι Κέρτις σε τέλειο κόντρα ρόλο), το «Τα Πάντα Όλα» γίνεται ένα Big Bang αλληλοδιαπλεκόμενων πραγματικοτήτων και καταστάσεων φτιαγμένων για θεατές που έχουν συνηθίσει - αν όχι εθιστεί - στη διασχιστική κανονικότητα της σοσιαλμιντιακής ροής, που νιώθουν άνετα να είναι παντού ταυτόχρονα: στην ταινία, στο τηλέφωνο, στο τσατ, στους κόσμους τους γενικότερα. Οι ιδέες των Ντάνιελ είναι μεν πολλές και περιστασιακά ευρηματικές, όμως αξιώνουν να συνυπάρξουν στο σώμα μιας ξεχειλωμένης φιλμικής παρα-εμπειρίας που περισσότερο μοιάζει με το ανεξάντλητο newsfeed κάποιου μέσου κοινωνικής δικτύωσης στο οποίο συμβαίνουν αυτό που και ο τίτλος λέει («Τα Πάντα Όλα»), παρά με μία υπαρξιακή κωμική αλληγορία πάνω στη σύγχρονη, πολύπλοκη πραγματικότητα.

Σε αυτό το ηθελημένα πολύβουο χωνευτήρι δράσης, πολεμικών τεχνών, σπιντάτων διαλόγων και meta αστείων, όπου η Έβελιν συνδέεται μέσω εφαρμογής κινητού σε αλλεπάλληλες συμπαντικές εκδοχές της, η βαλλόμενη πανταχόθεν ηρωίδα θα ανασάνει περιστασιακά ως η καταξιωμένη σταρ που την υποδύεται, η εναρκτήρια σεκάνς της «Οδύσσειας του Διαστήματος» θα περιλαμβάνει προϊστορικούς ανθρώπους με λουκάνικα αντί για δάχτυλα, το σινεμά του Γουόνγκ Καρ Γουάι θα βρει μια τιμητική αναφορά και ο «Ρατατούης» της Pixar θα είναι ένα ρακούν. Γιατί έτσι. Στο μεταξύ, μια ιστορία αποδοχής (η λεσβία κόρη της Έβελιν) και ένα σχόλιο πάνω στη μετ’ εμποδίων ενσωμάτωση διαφορετικών φυλετικών ομάδων στον κοινωνικό ιστό ομογενοποιούνται στο πολτοποιημένο θεματικό κολάζ της ταινίας.

Δίχως ποτέ να παίρνουν στα σοβαρά τους εαυτούς τους, οι Ντάνιελ παίζουν πονηρά άμυνα τακτικής μέσα από ατάκες όπως «δεν ξέρω τι νόημα έχουν όλα αυτά», έχοντας πάντα το περιθώριο να υπαναχωρήσουν ως προς το τι πραγματικά θέλουν να πουν εδώ. Μόνο που μερικές φορές, όταν επιδιώκεις να είσαι «Τα Πάντα Όλα», όταν σκοπός είναι τα «Πάντα, Παντού, Ταυτόχρονα» (βάσει του πρωτότυπου τίτλου), όταν η εξυπνάδα μοιάζει με αυτοσκοπό, καταλήγεις να φλερτάρεις επικίνδυνα με ένα φασαριόζικο και υπερφίαλο τίποτα στο οποίο οι εντυπώσεις της στιγμής και το hype είναι ο πρόσκαιρος νικητής. Μέχρι τον επόμενο.