Essential Cinema #119: «Χιροσίμα Αγάπη μου» (1959) του Αλέν Ρενέ

Με την εκπνοή της δεκαετίας του ’50, ο Αλέν Ρενέ πέρασε στη μυθοπλασία για να καταρρίψει απανωτά κραταιές απόψεις πάνω στην πραγματοποίηση αλλά και την παρακολούθηση μιας ταινίας. Η διάθεσή του να πειραματιστεί με το κινηματογραφικό μέσο, αντιμετωπίζοντάς το με τον ίδιο τρόπο που ένας συγγραφέας θα αντιμετώπιζε ένα μυθιστόρημα, ένα δοκίμιο ή μια πραγματεία, γέννησε αξεπέραστα δείγματα μοντερνισμού όπως το μυσταγωγικό «Πέρσι στο Μάριενμπαντ» (1961), εκπληκτικούς στοχασμούς πάνω στη λειτουργία του χρόνου και της ανθρώπινης μνήμης, όπως τα εξέφρασε η μυθική «Χιροσίμα Αγάπη μου» (1959) ή αργότερα η τρανταχτά αντισυμβατική «Μίριελ» (1963), ευφυή αφηγηματικά τολμήματα όπως το «Ο Θείος από την Αμερική» (1980) και ευφάνταστα παιχνιδίσματα με τις υπόλοιπες τέχνες όπως το θέατρο, τη μουσική, την λογοτεχνία, την όπερα, τις οποίες προσπαθούσε να αντιμετωπίσει με φιλμικούς όρους. 

Εξοχος στοχασμός για το βάρος της Ιστορίας, τον ισόβιο δεσμό του ατομικού με το συλλογικό, τη λειτουργία της μνήμης και το αναπόδραστο του χρόνου

Επιστρέφοντας στη «Χιροσίμα», εξήντα ένα χρόνια μετά την πρώτη της κυκλοφορία, πραγματοποιούμε και πάλι το ίδιο δαιδαλώδες ταξίδι στα μονοπάτια της μνήμης, βλέπουμε κάθε προϋπάρχουσα θεώρηση περί κινηματογραφικής αφήγησης να κατακερματίζεται και να ενώνεται εκ νέου και συναντάμε ξανά μια μελαγχολική ερωτική ιστορία, έτσι αξέχαστα όπως αφήνει το αποτύπωμά της επάνω στις μαυρόασπρες εικόνες του σπουδαίου διευθυντή φωτογραφίας Σασά Βιερνί, υπεύθυνου (πέρα από τις αξέχαστες συνεργασίες του με τον Ρενέ) για ταινίες όπως «Η Ωραία της Ημέρας» και το «Ο Μάγειρας, ο Κλέφτης, η Γυναίκα του και ο Εραστής της».  

Καθώς ένας Ιάπωνας αρχιτέκτονας και μια Γαλλίδα ηθοποιός κουβαλούν τις προσωπικές τους πληγές στους δρόμους της μεταπολεμικής και ρημαγμένης πόλης, ανεπανόρθωτα σημαδεμένης από τη δική της τραγωδία, η μυθική συνεργασία του Ρενέ με τη ρηξικέλευθη πένα της Μαργκερίτ Ντιράς ενώνει ένα σπαρακτικό ειδύλλιο με έναν έξοχο στοχασμό για το βάρος της Ιστορίας, τον ισόβιο δεσμό του ατομικού με το συλλογικό, τη λειτουργία της μνήμης και το αναπόδραστο του χρόνου. Και καθώς η κινηματογραφική μυθοπλασία παραβιάζεται ανελέητα από την πραγματικότητα, η «Χιροσίμα» υπενθυμίζει ότι μεγαλύτερο άχθος, σε μια ανθρώπινη ζωή, από αυτό μιας οδυνηρής ανάμνησης ίσως και να μην υπάρχει. 

HIROSHIMA MON AMOUR

Γαλλία-Ιαπωνία, 1959

Σκηνοθεσία: Αλέν Ρενέ Σενάριο: Μαργκερίτ Ντιράς Φωτογραφία: Μίκιο Τακαχάσι, Σασά Βιερνί Μουσική: Ζορζ Ντελρί, Τζιοβάνι Φούσκο Πρωταγωνιστούν: Εμανουέλ Ριβά, Έιτζι Οκάντα, Στελά Ντασάς, Πιέρ Μπαρμπό Διάρκεια: 90΄