Essential Cinema #140: «Topsy - Turvy» (1999) του Μάικ Λι - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
7:48
14/5

Essential Cinema #140: «Topsy - Turvy» (1999) του Μάικ Λι

Το cinemagazine συγκεντρώνει μερικές από τις καλύτερες ταινίες που έγιναν ποτέ και γράφει γι΄ αυτές. Σήμερα η πιο ανορθόδοξη και αναπάντεχη προσθήκη στη φιλμογραφία του Μάικ Λι, ένα παιχνιδιάρικο και απολαυστικό έπος που κυλάει σαν νεράκι και ξεδιπλώνει για σπάνια φορά την πιο ανάλαφρη πλευρά του σπουδαίου Βρετανού σκηνοθέτη.

Από τον Λουκά Κατσίκα

«Topsy - Turvy». Το πιο ανάλαφρο και λιγότερο απαιτητικό είδος όπερας που υπήρξε ποτέ. Έτσι υποτιμητικά διαλέγει ο Σάλιβαν να χαρακτηρίσει σε κάποια στιγμή του φιλμ τη δουλειά του μακροχρόνιου γνώριμου και συνεργάτη του, Γκίλμπερτ. Βρισκόμαστε στο 1884, το Λονδίνο είναι μία φιλότεχνη μητρόπολη που με την παραμικρή ευκαιρία εγκαταλείπει τα αυστηρά βικτοριανά σαλόνια της και το ρίχνει έξω. Το θεατρικό σανίδι γνωρίζει τις λαμπρότερες μέρες του, παραστάσεις ανεβαίνουν διαρκώς με συντριπτική επιτυχία και το χειροκρότημα του κόσμου δεν ακούστηκε ποτέ άλλοτε τόσο γενναιόδωρο. 

Στην καρδιά μιας τέτοιας περιόδου, οι οπερέτες των Γκίλμπερτ και Σάλιβαν γίνονται κυρίαρχο θέμα στις συζητήσεις των καλλιτεχνικών κύκλων. Η επιτυχία φαίνεται λέξη φτιαγμένη γι’ αυτούς. Ο Μάικ Λι διαλέγει, ωστόσο, την περίοδο που η επιτυχία διαλέγει να τους εγκαταλείψει προσωρινά. Το ανέβασμα της φιλόδοξης «Πριγκίπισσας Αΐντα» συνοδεύεται από παγερή αδιαφορία και φαρμακερές κριτικές, τη στιγμή ακριβώς που η δημιουργική σχέση των δυο αντρών περνά κρίση. 

Ο Σάλιβαν αποφασίζει ότι η συνεργασία τους δεν πρέπει να συνεχιστεί κι ανακοινώνει την πρόθεσή του να εγκαταλείψει τα πάντα. Ολομόναχος πια και φανερά πληγωμένος, ο Γκίλμπερτ υπερασπίζεται την τέχνη του σ’ έναν Σάλιβαν που αποχωρεί, γυρίζοντάς του την πλάτη. Τίποτα δεν είναι «topsy-turvy». Όλα προέρχονται από την καρδιά…

Ένας λατρευτικός φόρος τιμής σε όλους τους ανθρώπους που αντάλλαξαν τον κόπο και το ταλέντο τους με μία ζεστή επευφημία του κοινού, για να βρεθούν εκτεθειμένοι στο υπέροχο φως των προβολέων

Ξεκινώντας με το παράδοξο μιας ειρωνικής ματιάς στον κόσμο του θεάματος, ο Λι προχωρεί ν’ αποτίσει ένα λατρευτικό φόρο τιμής σε όλους τους ανθρώπους που έτυχε να περάσουν από το θεατρικό σανίδι. Σε όλους όσους αντάλλαξαν τον κόπο και το ταλέντο τους με μία ζεστή επευφημία του κοινού, για να βρεθούν εκτεθειμένοι στο υπέροχο φως των προβολέων. Σ’ εκείνους που αφιέρωσαν τη ζωή τους για να ομορφύνουν τη ζωή των άλλων, έστω και λίγο. 

Το τρυφερό έπος του Βρετανού σκηνοθέτη απλώνεται ως τοιχογραφία σε μία εδουαρδιανή Αγγλία που ζούσε για τη στιγμή. Γύρω από το σκηνικό του φωτεινού, λαμπρού Λονδίνου μία ολόκληρη πινακοθήκη χαρακτήρων πλαισιώνει τους δύο ήρωες: ηθοποιοί, παραγωγοί, θιασάρχες, συνθέτες, στιχουργοί, θεατές αλλά και απλοί άνθρωποι, σύζυγοι, φίλοι, συγγενείς και γνωστοί, όλοι σε μια προσπάθεια να κερδίσουν λίγη ζεστασιά σ’ έναν κόσμο φτιαγμένο από το εφήμερο, το μάταιο και το επιφανειακό.

1885: Οι δυο καλλιτέχνες βρίσκονται ξανά ενωμένοι και το καινούργιο έργο τους, η όπερα «The Mikado» αποθεώνεται σ’ ένα κατάμεστο Savoy Theatre περισσότερο από κάθε άλλη δουλειά τους. Ύστερα από δυόμιση πυκνές, επιδέξιες και γεμάτες μουσική ώρες αφήγησης, η ταινία ολοκληρώνεται έχοντας στο μεταξύ συντελέσει έναν ολόκληρο κύκλο.

Χαμογελώντας, ο Μάικ Λι μας φανερώνει πια ότι πίσω από τον εκτυφλωτικό και ηχηρό κόσμο του θεάτρου βρίσκονται κρυμμένοι και πάλι αγαπημένοι του ήρωες, απλοί άνθρωποι και οι ιστορίες που μιλούν γι’ αυτούς. Το δικό τους «topsy-turvy» είναι η παράσταση της ζωής τους, βγαλμένη από την καρδιά (όπως ισχυρίζεται κι ο Γκίλμπερτ), μοιρασμένη ανάμεσα σε «Μυστικά και Ψέματα» και ποτισμένη με «Μεγάλες Ελπίδες». Όλα αυτά παρελαύνουν με χιούμορ, ευαισθησία και σπιρτόζικη ειρωνεία σ’ αυτό το κινητικό, σκηνοθετικό δεξιοτέχνημα.

TOPSY-TURVY
Ηνωμένο Βασίλειο, 1999
Σκηνοθεσία, σενάριο:
Μάικ Λι Φωτογραφία: Ντικ Πόουπ Μουσική: Καρλ Ντέιβις Πρωταγωνιστούν: Τζιμ Μπρόουντμπεντ, Άλαν Κόρντουνερ, Λέσλι Μάνβιλ, Τίμοθι Σπολ, Κέβιν Μακ Κιντ, Ρον Κουκ Διάρκεια: 160’