Κένεθ Άνγκερ (1927-2023): Η κοινότητα του σινεμά έχασε έναν υπέροχο «τρελό» της - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
11:47
25/5

Κένεθ Άνγκερ (1927-2023): Η κοινότητα του σινεμά έχασε έναν υπέροχο «τρελό» της

Πρωτοπόρος της queer απεικόνισης, του αμερικανικού αβάν-γκαρντ και του (deep) underground κυκλώματος των χολιγουντιανών πάντων, ο Άνγκερ υπενθυμίζει με την έξοδό του μια εποχή που δεν θα μπορούσε ποτέ να επαναληφθεί σήμερα.

Από τον Ηλία Δημόπουλο

Πόσοι άνθρωποι μπορούν να ισχυριστούν ότι εγκαινίασαν πρακτικά τον άφοβα queer κινηματογράφο, το βιντεοκλίπ, την σινε-σατανιστική πρόκληση ΚΑΙ χόρεψαν κάποτε με την Σίρλεϊ Τεμπλ;

Είναι μόνο ένα μικρό μέρος της τρελής ζωής του Κένεθ Άνγκερ, ενός ανθρώπου που συνόψισε με εντυπωσιακό τρόπο το αμαρτωλό χολιγουντιανό αβαρές, την χρεία της κοινωνικής επανάστασης και την ανυποχώρητη εφευρετικότητα ως συγγενεύουσα μορφή ενός καλλιτεχνικού ναδίρ και ενός ανάλογου ζενίθ. Ποτέ του δεν κόπηκε ιδιαίτερα για την αποδοχή, ίσως και γι’ αυτό έφτασε τα 96, ποτέ δεν κατάφεραν οι τρομερές οικονομικές δυσκολίες να κάμψουν την δημιουργικότητά του (εκτός όταν βαριόταν ή ασχολείτο με άλλα, συνέβη συχνά κι αυτό, από το ’76 έως το ’99 δεν έκανε ταινία), ενώ στην ογκώδη διαδρομή του έφτιαξε, ή σύρραψε, εικόνες με τρόπο που ορθά-κοφτά πρέπει να παραδεχτεί κανείς πως ορίζουν το μοντάζ του σινεμά δράσης της εποχής μας, καθώς και την έλευση του βιντεοκλίπ δεκαετίες μετά τις ταινίες-τρομοκρατικές του ενέργειες.

Είναι δεδομένο πώς υπήρξε Πάπας του underground, δεν ξέρει κανείς αν καν λογίζεται underground στον 20ό αιώνα πριν εμφανιστεί αυτός και συσχετίστηκε με τον έναν ή τον άλλον τρόπο περίπου με κάθε προσωπικότητα που πέρασε από αυτό ή γύρω από αυτό – μόνο μην του μιλούσατε για τον Άντι Γουόρχολ. Στ’ αλήθεια οι δυο τους δεν θα μπορούσαν να απέχουν περισσότερο.

Έκανε ταινίες από παιδάκι κυριολεκτικά, αφού τον ενέπνευσε η...γιαγιά του διαλύοντας γρήγορα το πρεβυτεριανό οικογενειακό υπόστρωμα. Αντίθετα ήταν ο Άλιστερ Κρόουλι (...) που επέδρασε νωρίς πάνω του, καθώς βέβαια και η ομοφυλοφιλία του που ποτέ δεν καλουπώθηκε και δεν «σοβαρεύτηκε» προκειμένου να ταιριάξει σε κάποια νόρμα. Αντίθετα μάλιστα, όταν κάποτε έτρεξαν στα δικαστήρια το «Scorpio Rising» (ίσως η γνωστότερη δουλειά του) για «άσεμνο περιεχόμενο», η Δικαιοσύνη απεφάνθη υπέρ του!

Ανάμεσα στον σατανισμό, το LSD, τα ανδρικά φερμουάρ που άνοιγαν για να αποκαλύψουν..ρωμαϊκά κεριά (σε ταινία του...1947, το «Fireworks»!), τα γράμματα στήριξης από κοτζάμ Ζαν Κοκτώ, την επί χρόνια συνεργασία με (κοτζάμ, επίσης) Ανρί Λανγκλουά (Γαλλική Ταινιοθήκη, Νουβέλ Βαγκ, πατριάρχης – με την καλή έννοια), ο Άνγκερ έγραψε και την «Βαβυλώνα του Χόλιγουντ». Ένα βιβλίο-χρονογράφημα των ερωτικών σκανδάλων του Χόλιγουντ στην αυγή του, την εποχή του Βωβού και των πραγματικά μυθικών αστέρων, η Βαβυλώνα ήταν η προσωπογραφία του ίδιου του Άνγκερ: Σκανδαλοθηρικό και ατεκμηρίωτο, ιδιοφυές και επηρμένο, συναρπαστικό πέραν πάσης περιγραφής και κίτρινο σαν ικτερικό δέρμα, είναι ένα ασόβαρο αριστούργημα – κάτι που ας πούμε δεν θα είναι ποτέ η περίπου ομότιτλη, περισπούδαστη ταινία που είδαμε πέρυσι και διαδραματίζεται στην ίδια περίοδο.

Ο Άνγκερ έλεγε φυσικά πολλά ψέματα – έλεγε ότι σε ηλικία 8 ετών έπαιζε στο «Όνειρο Θερινής Νυκτός» (1935) του κολοσσιαίου Μαξ Ράινχαρντ, πράγμα που δεν τεκμηριώνεται και ο Μίκι Ρούνεϊ (που όντως έπαιζε στο έργο) λέει ότι τον ρόλο τον έπαιξε ένα μικρό κορίτσι. Έλεγε ψέματα μπας και βρει λεφτά να γυρίσει έργο, ή να πληρώσει τους λογαριασμούς – διάολε ακόμα και ο θάνατός του δεν συνέβη τώρα που βγήκε η είδηση, πέθανε πριν 15 μέρες. (Η καθυστέρηση πάντως οφείλεται σε περιουσιακά θέματα, ο ίδιος δεν άφησε απογόνους).

Από τις δεκάδες μικρού μήκους του, πολλές εκ των οποίων υπάρχουν ελεύθερα στο YouTube, δεν επιτρέπεται σινεφίλ να μην έχει εκτεθεί στα «Scorpio Rising», «Inauguration of the Pleasure Dome», «Invocation of my Demon Brother» (με ηλεκτρονικό σάουντρακ Μικ Τζάγκερ!), «Lucifer Rising» (παίζει η Μαριάν Φέιθφουλ!), «Rabbit's Moon» (το οποίο ενδεικτικά παραθέτουμε σε αποκατεστημένη εκδοχή), «Kustom Kar Kommandos» – στο οποίο να θυμηθούμε με λόγο ότι ακούγεται το Dream Lover των Paris Sisters. O λόγος δεν είναι άλλος από τις επιδράσεις του Άνγκερ. Σκορσέζε μία, Λίντς δύο και σίγουρα, αφού και τις Paris Sisters ανέσκαψε στο τελευταίο «Twin Peaks» και το Blue Velvet του Μπόμπι Βίντον ακούστηκε για τα καλά στο «Scorpio Rising», ταινία που αποτέλεσε υπόδειγμα χρήσης της ποπ μοσικής στην «αφήγησή» της. Ναι, ο Σκορσέζε σαφώς ακούει.

Τον αποχαιρετούμε, πλην της δημιουργικότητας και της αναμφισβήτητης θέσης του για έναν λόγο: Ήταν καθαρός τρελός σε μια υλιστική κοινωνία «συνετών», ήταν ανένταχτος, έφτιαξε τον κόσμο του και ήταν κόσμος που εν τέλει χώρεσε πολλούς, ήταν ένας άνθρωπος ελεύθερος μέσα κι έξω του, ήταν αυλητής. Και έτσι, μόνο, η ζωή προχωρά μπροστά.