Ο ελληνικής καταγωγής Φαίδων Παπαμιχαήλ είναι αυτή την στιγμή ένας από τους πιο αναγνωρισμένους και διαρκώς ανερχόμενους διευθυντές φωτογραφίας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Εκτός από έμπιστος συνεργάτης του Τζορτζ Κλούνεϊ στο «Αι Ειδοί του Μαρτίου» και προσφάτως στο «Μνημείων Άνδρες», ο Ελληνοαμερικανός είναι επίσης υπεύθυνος για την φωτογραφική αρτιότητα ταινιών όπως το «Million Dollar Hotel» του Βιμ Βέντερς, το «W.» του Όλιβερ Στόουν, το «Πλαγίως» και το «Απόγονοι» του επίσης ομογενή Αλεξάντερ Πέιν, και φυσικά για το «Nebraska», για το οποίο απέσπασε και την πρώτη οσκαρική υποψηφιότητα της καριέρας του.

Λίγες μέρες πριν την απονομή της Ακαδημίας (απ’ την οποία του ευχόμαστε ολόψυχα να αποχωρήσει με το χρυσό αγαλματίδιο στην κατοχή του), συνομίλησα μαζί του και άδραξα την ευκαιρία να τον ρωτήσει σχετικά με το μεγάλο θέμα των Ελγινείων Μαρμάρων, που πρόσφατα ανακινήθηκε παγκοσμίως χάρη στις γνωστές δηλώσεις του Τζορτζ Κλούνεϊ στο Φεστιβάλ Βερολίνου υπέρ της επιστροφής τους, δηλώσεις τις οποίες επανέλαβε και μερικές μέρες αργότερα.

Έχετε και μια άλλη μια ταινία αυτή τη χρονιά, το «Μνημείων Άνδρες», μια μεγάλη παραγωγή. Όταν ο Τζορτζ Κλούνεϊ παρουσίασε την ταινία στο Βερολίνο, έγινε όλο αυτό το θέμα με τα μάρμαρα.

Ναι, το έμαθα! Την επόμενη μέρα μου προώθησαν από το Γενικό Προξενείο την επιστολή του Υπουργού Πολιτισμού για το θέμα αυτό, και την προώθησα στον Κλούνεϊ.

Τι είπε;
Δεν απάντησε. Νομίζω ότι στο [Βερολίνο] τον ρώτησε Έλληνας και είπε φυσικά, πρέπει να επιστρέψουν, αλλά δεν ξέρω αν αντιλαμβανόταν τις συνέπειες που θα είχε [η απάντηση αυτή]. Σίγουρα το πιστεύει και το στηρίζει, αλλά δημιούργησε ένα πολύ μεγάλο κύμα – το οποίο είναι καλό γιατί προκάλεσε συζήτηση για το θέμα...

Τρέιλερ για το «Μνημείων Άνδρες»

Μιλήσατε μαζί του; Εξηγήσατε πόσο μεγάλο ζήτημα έχει γίνει στην Ελλάδα;
Όχι, δεν έχουμε μιλήσει για το θέμα αυτό. Πάντως ασχολείται με πολλά τέτοια πράγματα, βιντεοσκόπησε μάλιστα με το τηλέφωνό του και μήνυμα στήριξης στην Ουκρανία..

Eσείς τι πιστεύετε για το θέμα των μαρμάρων;
Νομίζω σε αυτή τη φάση όλα τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούσαν για την Ελλάδα, έχουν ακυρωθεί. Και πιστεύω ότι φυσικά πρέπει να γυρίσουν. Έχουμε κατάλληλες και πανέμορφες εγκαταστάσεις να τα προβάλλουμε, να τα προστατέψουμε. Ανήκουν στην Ελλάδα.

Μερικοί λένε πως ο Κλούνεϊ δεν απάντησε ξεκάθαρα στην ερώτηση σχετικά με τα μάρμαρα. Εγώ νομίζω ότι ήταν ξεκάθαρος.
Μπορεί να ένοιωσε έκπληξη.

Τρέιλερ για το «Nebraska»

Η ελληνική ταινία του Αλεξάντερ Πέιν και οι ξένες παραγωγές στην Ελλάδα

Πείτε μου για την ιδέα σχετικά με το να έρθετε μαζί με τον Αλεξάντερ (Πέιν) και να γυρίσετε μια ταινία στην Ελλάδα.
Μετά την επιστροφή του Πέιν από την Θεσσαλονίκη (σ.σ. ήταν στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ως πρόεδρος της κριτικής επιτροπής), και αφού είχαμε περάσει και αρκετό χρόνο μαζί στο φεστιβάλ κινηματογράφου της Πάτμου, νιώθει κοντά στην Ελλάδα, και θέλει κάποια στιγμή να γυρίσει κάτι στην Ελλάδα. Όχι τώρα, γιατί απ’ ό,τι ξέρω δουλεύει πάνω σε ένα σενάριο, αλλά ίσως το επόμενο!

Θέλει και αισθάνεται περήφανος, και οι δυο το θέλουμε. Μου είπε ότι είχε και μια συζήτηση με τον Χρήστο Κωνσταντακόπουλο, που έχει εμπλακεί σε παραγωγές όπως και αυτή της ταινίας του Τζιμ Τζάρμους.

Εξάλλου, ο Πέιν είναι ο άνθρωπος που θα κάνει ταινία με λίγα λεφτά (ή λιγότερα από τις προηγούμενες ταινίες του), οπότε δε νομίζω ότι ο χαμηλός προϋπολογισμός θα είναι ανασταλτικός παράγοντας.

Έχετε κάποια άλλα σχέδια για να γυρίσετε εσείς κάτι άλλο στην Ελλάδα;
Σκεφτόμαστε συνεχώς πρότζεκτ που θα μπορούσαν να γυριστούν στην Ελλάδα, δύο σενάρια που θα μπορούσαν να γυριστούν, αλλά θεωρώ ότι είναι θέμα χρόνου. Γινόμαστε μεγαλύτεροι, λιγότερο μας ενδιαφέρει να δουλεύουμε στην Αμερική. Ζούμε στο Λος Άντζελες, αλλά δεν γυρίζεται τίποτα εδώ. Και έτσι ψάχνουμε κάτι «άλλο», σε άλλες πόλεις και άλλες χώρες.

Και θεωρείτε ότι η Ελλάδα είναι ελκυστική σαν τέτοιος προορισμός;
Δε ξέρω, έχει τις ίδιες πιθανότητες. Υπήρχε ένα σχέδιο για μια ταινία στην Ελλάδα, αλλά τελικά αναζητήσαμε τοποθεσίες στις ακτές της βόρειας Ιταλίας και στη Μάλτα, λόγω ελκυστικών διακανονισμών στους φόρους.

Τι θα έπρεπε να κάνουμε για αυτό το ζήτημα (στην Ελλάδα) για να προσελκύσουμε ξένες παραγωγές να γυρίζονται στην Ελλάδα;
Θα μπορούσε να ιδρυθεί ή να ενισχυθεί ένας οργανισμός, μια επιτροπή κινηματογραφική, που ήδη υπάρχει. Θα πρέπει να υπάρξει ενημέρωση για να υπάρξει ενδιαφέρον από ξένα κεφάλαια και παραγωγές.

Πρέπει να ξέρουμε με ποιον επικοινωνούμε, και τι πληροφορίες θα πάρουμε για τα μέρη και τις διαδικασίες, να μην είναι όλα τόσο δαιδαλώδη, να υπάρχει η διάθεση να δώσουν πληροφορίες για μέρη και εναλλακτικά σχέδια.

Πρέπει να καλλιεργηθεί η εμπιστοσύνη. Οι κυβερνήσεις αλλάζουν, ο χρόνος περιορίζεται. Υπάρχει ένα «σταματώ-ξεκινώ», σταματάει η «συνέχεια». Δεν υπάρχουν στούντιο και εγκαταστάσεις για να γυριστούν οι παραγωγές, κι έτσι να ανταγωνιστούν τους «γείτονες».

Πρέπει να μπουν οι προτεραιότητες πάνω σε κάτι τέτοιο που αφορά την βιομηχανία του θεάματος και να ωφελήσει κι άλλους τομείς, όπως ο τουρισμός. Πολλοί δουλεύουν στις διαφημίσεις, γιατί έτσι μπορούν να ζήσουν και όχι από το να δουλεύουν σε ταινίες.

Καλλιτεχνικά, είναι δύσκολο να δουλέψεις με το ελληνικό φως;
Όχι, γιατί το ελληνικό φως είναι υπέροχο, όμορφο και υπάρχουν εξαιρετικές ποικιλίες από τοπία. Μπορείς να ταξιδέψεις σε βουνό ή σε θάλασσα, με πολύ πρακτικούς τρόπους, γιατί και στην Τζόρτζια έχουμε υπέροχα βουνά, τα οποία όμως δεν είναι προσβάσιμα.

Και ο [Μισέλ] Χαζαναβίσιους [σ.σ. «The Artist»] γύρισε ταινία στην Τζόρτζια με 2 εκατομμύρια δολλάρια, που το κόστος είναι μικρότερο, αλλά η κυβέρνηση του παρείχε βοήθεια, όσο πρακτικά μπορούσε με ελικόπτερα.

Πολλοί Έλληνες μετά από μια τεράστια διεθνή επιτυχία σε φεστιβάλ του εξωτερικού - και αφού δεν έχουν πληρωθεί για μήνες - επιλέγουν να ζήσουν και να «κινηματογραφήσουν» έξω, και δεν τους κατηγορώ για αυτό, εφόσον η Ελλάδα αποθαρρύνει αυτούς τους καλλιτέχνες.

Αν είσαι ο Γιώργος Λάνθιμος και έχεις κάνει τέτοια επιτυχία (με τον «Κυνόδοντα» στις Κάννες και στα Οσκαρ) και δεν μπορείς να βρεις πόρους (από την Ελλάδα) για την επόμενη ταινία σου, τότε αυτό είναι ντροπή.

Θεωρείς οτι είναι ελπιδοφόρο όλο αυτό το «κίνημα»;
Ναι, είμαι θετικός. Η Ελλάδα θα ορθοποδήσει και θα στηρίξει (και οικονομικά) τους κινηματογραφιστές ξανά, είτε μέσω του ΕΚΚ, είτε μέσω ιδιωτών παραγωγών.

Η ταινία «Nebraska» κυκλοφορεί ήδη στις αίθουσες