Aδέσποτα Κορμιά

Ακόμα κι αν δεν έχεις ιδέα αναφορικά με το τι πραγματεύεται η νέα ταινία της Ελληνίδας δημιουργού, είναι μάλλον αδύνατο να μην έχεις ακούσει τίποτα για τον σάλο που ξέσπασε στο πρόσφατο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, με αφορμή την αφίσα της ταινίας που επιμελήθηκε ο Νίκος Πάστρας και αναπαριστά την Παναγία πάνω στον σταυρό σε προχωρημένη εγκυμοσύνη και με το στήθος της γυμνό.

Η ένταση των αντιδράσεων στη συμπρωτεύουσα υπήρξε τέτοια, με την αστυνομία να προχωρά σε απαγόρευση δημόσιων συναθροίσεων στο κέντρο της πόλης, έπειτα από σχετικό κάλεσμα που απηύθυναν ακροδεξιές οργανώσεις, ενώ τελικά οι προβολές πραγματοποιήθηκαν παρουσία αστυνομικής κλούβας.

Είναι επιτακτική η ανάγκη να σκιαγραφήσουμε το παρασκήνιο μέσα στο οποίο έγινε η προβολή και η θέαση του ντοκιμαντέρ στη Θεσσαλονίκη, αφού κατά τραγική ειρωνεία (ή όχι και τόσο) τα συμβάντα αυτά αποτελούν τον θλιβερό, κοινωνικό αντικατοπτρισμό όλων όσων παρακολουθούμε και μέσα στο ντοκιμαντέρ.

Ως θεατές γινόμαστε μάρτυρες των ταξιδιών τριών γυναικών. Η Ρόμπιν είναι έγκυος αλλά θέλει να πάψει να είναι, η Κατερίνα θέλει να κάνει παιδί αλλά δεν μπορεί και η Κική θέλει να μπορέσει στη ζωή της να πεθάνει με αξιοπρέπεια. Καμία τους δεν είναι σε θέση να πραγματώσει την επιλογή της, αφού αντίστοιχα στις χώρες τους δεν είναι νόμιμες οι διαδικασίες της άμβλωσης, της εξωσωματικής γονιμοποίησης και της ευθανασίας. Η κάθε μια θα ξεκινήσει το δικό της ταξίδι εντός των συνόρων της Ε.Ε., προκειμένου να επιδιώξει και να κατορθώσει το αυτονόητο: να ζήσει ελεύθερα.

Η Ψύκου θέτει στο επίκεντρο του ντοκιμαντέρ της τρεις χαρακτήρες, που όμως στην πραγματικότητα θα μπορούσαν να ήταν οποιεσδήποτε άλλες γυναίκες, αφού πρόκειται στην ουσία για μια καταγραφή της ισχύουσας καθημερινότητας για χιλιάδες – κατά βάση εκατομμύρια – γυναίκες ανά τον κόσμο. Εδώ η «ιστορία» περιορίζεται χωρικά στην Ε.Ε., επιχειρώντας να διερευνήσει μεταξύ άλλων, τις σχέσεις εξουσίας ανάμεσα στα φύλα, την ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία και τις κυρίαρχες πατριαρχικές νόρμες, κρατώντας πάντα στον πυρήνα του φιλμ τα προσωπικά ταξίδια των τριών ηρωίδων, τις προσδοκίες, τις απογοητεύσεις και τις δίκαιες διεκδικήσεις τους.

Παρά το γεγονός πως πρόκειται για μια ταινία με φεμινιστική ταυτότητα, εντούτοις η Ψύκου δεν «βολεύεται» στην απλή παράθεση μιας σειράς γεγονότων που αφορούν αποκλειστικά και μόνο τις γυναίκες, αλλά δίνει βήμα και στην ανδρική πλευρά, σκηνοθετώντας επί της ουσίας, τις δράσεις και τις αντιδράσεις γυναικών και ανδρών μέσα σε ένα ευρωπαϊκό σύνολο ολοένα και πιο ανελεύθερων κρατών μελών.

Αυτές οι δεδομένες ελευθερίες φιλτράρονται μέσα από το πρίσμα του ντοκιμαντέρ, με την δημιουργό να διατηρεί ένα, στυλιζαρισμένο ανά στιγμές αν και συγκεκριμένο, σκηνοθετικό στυλ, που παραπέμπει χαλαρά στις προηγούμενες μυθοπλαστικές της δουλειές, χωρίς όμως ποτέ αυτή η καλλιτεχνική έμπνευση να «καπελώνει» το πραγματικά σημαντικό.

Η Ψύκου εστιάζει στον αγώνα για αυτοδιάθεση και ατομική επιλογή, παραχωρώντας τη σκυτάλη στις πρωταγωνίστριές της να μιλήσουν όχι μονάχα για θέματα ζωής, αλλά και θανάτου, το υπαρξιακό τέλος αποτελεί, εξάλλου, αναπόσπαστο κομμάτι της ίδιας της ζωής. Με τον τρόπο αυτό τα «Αδέσποτα Κορμιά» δεν αποτελούν μονάχα ένα φεμινιστικό πειστήριο της εποχής μας, αλλά και μια κινηματογραφική παρακαταθήκη της σκληρής αλήθειας και του αναφαίρετου δικαιώματος της γυναίκας – κάθε γυναίκας – να δρα και να ζει απεγκλωβισμένη από τα κοινωνικά, πολιτικά και θρησκευτικά στεγανά, αποφασίζοντας η ίδια για οτιδήποτε αφορά σ(το) σώμα της, είτε πρόκειται για τη ζωή, είτε για τον θάνατο. Τα πράγματα είναι απλά: δικό της σώμα, δική της και η επιλογή.