12:04
29/3

«Το ελληνικό animation έχει σταθερή, ανοδική δυναμική»: Ο Πρόεδρος της ASIFA Hellas Κωνσταντίνος Κακαρούντας μιλά στο ΣΙΝΕΜΑ

Οι ταινίες κινουμένων σχεδίων τις περισσότερες φορές ταυτίζονται με το ανήλικο, παιδικό κοινό. Παρότι μία μεγάλη μερίδα της παραγωγής αφορά όντως το συγκεκριμένο κοινό, πολλοί είναι αυτοί που τις υποτιμούν χρησιμοποιώντας τον όρο «τα μικυμάου». Πώς πιστεύετε πως μπορεί να αλλάξει αυτή η νοοτροπία;

Νομίζω ότι το animation έχει περάσει σε άλλο στάδιο. Έχει ενηλικιωθεί και νομίζω ότι πολλοί ενήλικοι θεατές είναι φαν του. Είναι γεγονός ότι ως μια μορφή τέχνης όντας παλιά, μιλάει εύκολα στις καρδιές όλων των θεατών ακόμα και των πιο δύσπιστων, με την αφηγηματική της γλώσσα, αλλά και οπτική ματιά. Είναι σημαντικό ακόμα να αναγνωριστεί η ποικιλία και η ποιότητα των ταινιών κινουμένων σχεδίων που απευθύνονται σε ενήλικες και να επιδοκιμαστεί η δραματουργική και καλλιτεχνική τους αξία. Η δημιουργία περισσότερων ταινιών animation με ενήλικους χαρακτήρες και συναρπαστικές ιστορίες μπορεί επίσης να συμβάλει στην αλλαγή αυτής της νοοτροπίας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το ενήλικο animation αντιπροσωπεύει στο διεθνές κοινό το 58.4% στους άντρες και το 38.6% στις γυναίκες ηλικίας 30 με 40 ετών. Καθόλου άσχημα μπορώ να πω. Νομίζω δηλαδή ότι η νοοτροπία έχει αλλάξει και έχει δημιουργήσει νέες τάσεις αφηγηματικών και εικαστικών μοτίβων στις ταινίες animation.

Η ελληνική αποστολή στο Φεστιβάλ του Ανεσί

Την τελευταία δεκαετία οι ελληνικές ταινίες μεγάλου και μικρού μήκους σημειώνουν μία σημαντική πορεία στα φεστιβάλ του εξωτερικού, συγκεντρώνοντας θετικές κριτικές και μεγάλα βραβεία. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, το ελληνικό animation βρίσκεται στην οπισθοφυλακή. Μιλήστε μας λίγο για τις δράσεις της ASIFA Hellas που συμβάλλουν στην εξωστρέφεια και προώθηση των ελληνικών ταινιών κινουμένων σχεδίων.

Δεν θα έλεγα ότι το ελληνικό animation βρίσκεται στην οπισθοφυλακή. Θεωρώ όντας παραγωγός, αλλά και σκηνοθέτης, ότι το animation απλά είναι χρονοβόρο και ακριβό «σπορ». Έχει όμως την μοναδικότητά του στην αφήγηση που το διαφοροποιεί από τις ταινίες με γυρίσματα. Το πρόβλημα που υπήρχε πάντα στην χώρα μας ήταν η χρηματοδότηση και η ανάπτυξη των παραγωγών. Προσπαθούμε να αναπτυχθούμε και τα τελευταία 10 χρόνια το ελληνικό animation έχει μια σταθερή και ανοδική δυναμική. Ως Πρόεδρος της ASIFA HELLAS, της Ελληνικής Ένωσης Κινουμένων Σχεδίων, βλέπω ένα μέλλον που διαγράφεται συνεχώς θετικό για το animation στην Ελλάδα. Σε αυτό έχουν φροντίσει και το ΕΚΚ αλλά και το ΕΚΟΜΕ που σε συνεργασία μαζί τους η ASIFA HELLAS στηρίζει και προωθεί το ελληνικό animation τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Με δράσεις που επικεντρώνονται στην προώθηση, την εκπαίδευση και τη δημιουργική ανταλλαγή ιδεών και εμπειριών, η ASIFA HELLAS πραγματοποιεί εκδηλώσεις και συμμετέχει σε φεστιβάλ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με ομιλίες, προβολές ελληνικών ταινιών animation και masterclasses, προβάλλοντας το έργο των ελληνικών κινουμένων σχεδίων και δίνοντας την ευκαιρία στους δημιουργούς να παρουσιάσουν τις δημιουργίες τους σε διεθνές κοινό. Πρόσφατα συμμετείχε ανθολογία με ελληνικό animation στο 13o Panorama du cinéma grec et cypriote contemporain στο Παρίσι στη Γαλλία. Η μεγαλύτερη δράση μας βέβαια είναι η συμμετοχή μας κάθε Ιούνιο στο μεγαλύτερο φεστιβάλ animation, στην Ανεσί της Γαλλίας, με ελληνικό περίπτερο και άρωμα από ελληνικό animation. Η περσινή χρονιά ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένη, αφού είχε μεγάλη επισκεψιμότητα το περίπτερό μας και η συμμετοχή στο πάρτι της ελληνικής αποστολής ήταν πέραν του αναμενόμενου με περισσότερους από 200 καλεσμένους. Στόχος μας ήταν και θα είναι και στις επόμενες αποστολές μας οι συμπράξεις και συμπαραγωγές με Ευρωπαίους και όχι μόνο παραγωγούς, αφού αυτό είναι το κλειδί για την ανάπτυξη της εγχώριας παραγωγής ταινιών animation. Είναι αξιοσημείωτο το ότι η Ελλάδα έχει παρουσία σχεδόν κάθε χρόνο σε κάποια κατηγορία του διαγωνιστικού τμήματος του φεστιβάλ και αυτό είναι μεγάλο επίτευγμα. Για εμάς είναι σημαντική η ελληνική παρουσία στο Ανεσί και στόχος μας είναι να καταφέρουμε η Ελλάδα να γίνει κάποια στιγμή τιμώμενη χώρα του φεστιβάλ.

Με τον Πρόεδρο του ΕΚΟΜΕ Λεωνίδα Χριστόπουλο

Πώς επηρέασε η κρίση της πανδημίας την παραγωγή των ταινιών κινουμένων σχεδίων; Με δεδομένο πως δεν απαιτούν «γυρίσματα» με την παραδοσιακή έννοια, θεωρείτε πως στάθηκε ευεργετικά στη σύλληψη νέων ιδεών και στην αναζωογόνηση της παραγωγής;

Η πανδημία της COVID-19 επηρέασε σημαντικά την παραγωγή των ταινιών κινουμένων σχεδίων, όπως και την παραγωγή στον κινηματογράφο γενικότερα. Η πανδημία είχε σημαντικές επιπτώσεις και για την παραγωγή του animation. Οι περιορισμοί στις μετακινήσεις και οι κλειστές εταιρείες παραγωγής επηρέασαν την ομαλή λειτουργία των στούντιο και των δημιουργών. Η πανδημία όμως δημιούργησε καινοτόμες ευκαιρίες για την ανάπτυξη νέων ιδεών και την αναζωογόνηση της παραγωγής. Με την ανάγκη για απομακρυσμένη εργασία, πολλοί δημιουργοί ανακάλυψαν νέους τρόπους για να συνεργαστούν και να επικοινωνήσουν, ενθαρρύνοντας την ανταλλαγή ιδεών και τη δημιουργία συναρπαστικών έργων. Το Πρόγραμμα COVID-19 του ΥΠΠΟΑ σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, έδωσε την ευκαιρία να υλοποιηθούν 25 παραγωγές ταινιών μικρού μήκους animation, με πολλές από αυτές να διακριθούν σε εγχώρια και διεθνή φεστιβάλ. Θα έλεγα ότι μέσα από την πανδημία βγήκαν αρκετά διαμαντάκια και γνωρίσαμε νέους δημιουργούς με όρεξη και φρέσκιες ιδέες.

Επίσης δόθηκε η ευκαιρία στην ASIFA HELLAS να οργανώσει με μεγάλη επιτυχία δράση με προβολές ταινιών μέσα από την συλλογή του προγράμματος COVID-19 για όλη την οικογένεια, σε 8 διαφορετικές πόλεις στην ελληνική περιφέρεια. Μάλιστα το ενθουσιασμένο κοινό της επαρχίας μας ζήτησε να οργανώσουμε και άλλες παρόμοιες δράσεις.

Από την Διεθνή Ημέρα Κινουμένων Σχεδίων 2023 στο Γαλλικό Ινστιτούτο

Με το πεδίο των επιχορηγήσεων να αλλάζει μελλοντικά με την πιθανή συγχώνευση του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου με τον ΕΚΟΜΕ, ποια κίνητρα και προγράμματα πιστεύετε πως μπορούν να δοθούν ώστε να αναπτυχθεί περαιτέρω η ελληνική παραγωγή animation;

Θεωρώ ότι πρέπει πρώτα να δούμε όταν θα γίνει και με ποιο τρόπο θα λειτουργήσει το νέο σχήμα για να βγάλουμε συμπεράσματα. Αυτό που σίγουρα γνωρίζω και αξίζει να αναφέρουμε είναι το νέο νομοθετικό σχέδιο που κατέθεσε το ΕΚΟΜΕ και ο Πρόεδρός του Λεωνίδας Χριστόπουλος σχετικά με τις οπτικοακουστικές παραγωγές, όπου με την τεχνογνωσία και την επιμονή μου, πείστηκε εύκολα ότι το animation πρέπει να αποτελεί ξεχωριστή κατηγορία και να είναι ισάξιο στη χρηματοδότηση με το κινηματογράφο - τηλεόραση και το gaming. Για μένα αυτό είναι μία προσωπική νίκη και χαίρομαι που θεσμοί όπως το ΕΚΟΜΕ αντιλαμβάνονται τις παραγωγικές δυνατότητες του animation στην Ελλάδα. Είμαστε σε άμεση συνεργασία και τον ευχαριστώ θερμά που μας άκουσε. Βελτιώσεις θα γίνουν, γι’ αυτό είμαστε εδώ να τα εντοπίζουμε και με διάλογο και επιχειρήματα να τα διορθώνουμε. Αυτή είναι άλλωστε η δουλειά της ASIFA HELLAS.

Επίσης το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και ο Πρόεδρός του Μάρκος Χολέβας είναι πάντα δίπλα μας σε όλες τις δράσεις και μας υποστηρίζει, γιατί αγαπά το animation. Μάλιστα το ΕΚΚ χρησιμοποίησε τους δημιουργούς «Από το Μπαλκόνι», στην προηγούμενη καμπάνια του. Τα προγράμματα του ΕΚΚ υποστηρίζουν το ελληνικό animation δίνοντας ένα μπόνους 5 μονάδων έναντι των άλλων έργων λόγω της ιδιαιτερότητας και δυσκολίας που έχουν. Στο τελευταίο αναπτυξιακό πρόγραμμα του ΕΚΚ ελήφθη υπόψη ότι ακόμα και μία ταινία 3 λεπτών animation αξίζει να συμπεριληφθεί στη χρηματοδότηση, ενώ περιλαμβάνεται το animation και σε άλλες κατηγορίες του ιδίου προγράμματος. Επίσης χρηματοδοτούνται έργα animation και από το κλασσικό πρόγραμμα μικρού μήκους ταινιών, όπου τελευταία χρηματοδοτήθηκαν 3 σχέδια animation και είναι ήδη σε παραγωγή.

Προβολές ελληνικών ταινιών animation στην ελληνική περιφέρεια

Στα πλάνα της ASIFA Hellas υπάρχει περιθώριο προσέλκυσης συμπαραγωγών με εταιρείες του εξωτερικού;

Η ανάπτυξη και γενικότερα η παραγωγή του animation χρειάζεται οπωσδήποτε προσέλκυση συμπαραγωγών. Το κλειδί βρίσκεται στο πόσο μπορούμε να γίνουμε ως χώρα πιο ελκυστική για να βγούμε στην αγορά του animation και να ανταγωνιστούμε άλλες χώρες. Κίνητρα μπορούμε να δώσουμε αλλά χρειάζεται και τόλμη από τους φορείς και να πιστέψουν ακόμα περισσότερο το ελληνικό animation. Είναι γεγονός ότι προχωράμε δυναμικά αλλά χρειαζόμαστε εξωτερίκευση και ανάπτυξη εγχώριων συμπαραγωγών. Στην συνέχεια με ισχυρά projects οι Έλληνες παραγωγοί μπορούν να κινηθούν πιο ευέλικτα στην διεθνή αγορά και να προσελκύσουν εταιρίες του εξωτερικού. Επίσης σημαντικό χαρτί σε όλο αυτό είναι και οι εγχώριες εταιρίες διανομής καθώς και τα τηλεοπτικά κανάλια διότι αν αγκαλιάσουν το ελληνικό animation θα αναπτυχθούν πολλές παραγωγές και θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Είναι κάτι που παλεύουμε ως ASIFA HELLAS και νομίζω κερδίζεται με σταθερά βήματα. Άλλωστε η ASIFA HELLAS δημιουργεί εξωστρέφεια και διαλόγους με διεθνείς αγορές του animation όπως η MIFA στην Ανεσί-Γαλλία, το CARTOON FORUM στην Τουλούζη-Γαλλία, το CARTOON MOVIE στο Μπορντό-Γαλλία, το ANIMARKT στο Λότζ-Πολωνία και σε άλλες χώρες. Στόχος μας πάντα η προώθηση του ελληνικού animation σε ολόκληρο τον κόσμο.

Το ελληνικό περίπτερο στο Φεστιβάλ Ανεσί

Τα εργαλεία της τεχνητής νοημοσύνης είναι ήδη εδώ και η χρήση τους συναρπάζει, όσο και προβληματίζει. Αρκετοί χρήστες του διαδικτύου για παράδειγμα, χωρίς να είναι απαραίτητα σκηνοθέτες ή/και animators, επιδίδονται σε αποτυπώσεις φανταστικών κόσμων. Ποια είναι η δική σας θέση απέναντι στη νέα τεχνολογία Α.Ι. και πως αυτή μπορεί να ενισχύσει ή να «ναρκοθετήσει» την τέχνη του animation;

Η τεχνητή νοημοσύνη ανοίγει νέους ορίζοντες στον κόσμο του animation. Προφανώς δεν είναι κάτι που οι επαγγελματίες το ακούμε πρώτη φορά. Στον κόσμο των οπτικών εφέ (VFX) υπάρχει εδώ και πάνω από 25 χρόνια. Η δυνατότητα να χρησιμοποιούνται εργαλεία Α.Ι. για τη δημιουργία φανταστικών κόσμων δίνει στους δημιουργούς περισσότερη ευελιξία και δημιουργική ελευθερία. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εντυπωσιακά αποτελέσματα και να επιτρέψει σε περισσότερους ανθρώπους να εκφραστούν μέσω της τέχνης. Ας μην ξεχνάμε ότι χρησιμοποιούνται σε γνωστές παραγωγές τόσο στον χώρο των live-action ταινιών όπως η τριλογία του «Lord of the Rings» αλλά και στον χώρο του animation όπως το γνωστό «Klaus» που χρησιμοποιήθηκε internal software το Houdoo για τα ενδιάμεσα σχέδια.

Ωστόσο, πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί όσον αφορά την υπερβολική εξάρτηση από την τεχνητή νοημοσύνη στη δημιουργική διαδικασία. Ενώ το Α.Ι. μπορεί να παρέχει εργαλεία και έξυπνες λύσεις, η ανθρώπινη δημιουργικότητα και η έκφραση παραμένουν ανεκτίμητες. Η αυτοματοποίηση μπορεί να οδηγήσει σε απομάκρυνση από την αυθεντικότητα και την πρωτοτυπία.

Επομένως, η θέση μου είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να χρησιμοποιείται ως εργαλείο για να ενισχύσει τη δημιουργική διαδικασία, αλλά δεν πρέπει να αντικαθιστά την ανθρώπινη σκέψη και έκφραση. Είναι σημαντικό να διατηρείται η ισορροπία μεταξύ της τεχνολογίας και της ανθρώπινης δημιουργικότητας για να διατηρηθεί η αυθεντικότητα και η ποιότητα στον τομέα του animation.

«Underground» του Γιάννη Χριστοφόρου

Η χρωματική παλέτα και οι σχεδιαστική ποικιλομορφία των κινουμένων σχεδίων δεν έχει ταίρι. Ανάμεσα σε τόσες διαφορετικές ταινίες και δημιουργούς, ποιες τεχνοτροπίες και ποιοι σκηνοθέτες ταινιών κινουμένων σχεδίων είναι οι αγαπημένοι σας;

Οι τεχνοτροπίες και οι σκηνοθέτες ταινιών κινουμένων σχεδίων που αγαπώ είναι πολυποίκιλοι, καθώς κάθε ένας έχει τον δικό του μοναδικό τρόπο έκφρασης και αντίληψης της τέχνης. Νομίζω ότι κλασικές ταινίες του στούντιο Disney έχουν δημιουργήσει μια βαθιά επίδραση στο animation με σκηνοθέτες όπως οι Walt Disney, Don Bluth, Glen Keane και John Musker. Σίγουρα το Studio Ghibli διαθέτει μια εκπληκτική ποικιλία τεχνοτροπιών και σκηνοθετών, συμπεριλαμβανομένων του Isao Takahata και του Hiroyuki Morita. Δεν μπορώ να πω ότι ο Hayao Miyazaki θα έλειπε από την παρέα μια και είναι γνωστός για το μαγικό κόσμο των ταινιών του καθώς και την μοναδική του χρήση της χρωματικής του παλέτας.

Ο Satoshi Kon ήταν γνωστός για τις σύνθετες και πολυεπίπεδες ιστορίες του, καθώς και την αριστουργηματική άνιμε τεχνική του και πραγματικά μας λείπει. Γενικά το animation της Ιαπωνίας με συγκινεί με τα καταπληκτικά σενάρια.

Η Pixar έχει επίσης φέρει στο προσκήνιο αρκετούς εξαιρετικούς σκηνοθέτες όπως τους John Lasseter, Brad Bird, ή τον Andrew Stanton που αργότερα μεταπηδούν και στις live action ταινίες ή τηλεοπτικές σειρές. Αυτοί είναι μόνο μερικοί από τους αγαπημένους μου σκηνοθέτες και εταιρίες παραγωγής, καθένας με τη δική του μοναδική συμβολή στον κόσμο του animation. Νομίζω ότι άμα ξεκινήσω δεν σταματώ για την αγάπη μου για τον καθένα από όλους αυτούς για αυτό λέω να σταματήσω εδώ.

«Γέγονε - Μέσα στο Μουσείο» 

Αν κάποιος δεν γνωρίζει το επίπεδο του ελληνικού animation σήμερα, ποιες πέντε ταινίες πρόσφατης παραγωγής θα προτείνατε ώστε να σχηματίσει μία καλή, εποπτική εικόνα της σύγχρονης, εγχώριας παραγωγής;

Είναι σίγουρο ότι ένας «πατέρας» δεν μπορεί να διακρίνει τα παιδιά του. Πραγματικά νιώθω έτσι ως Πρόεδρος της ASIFA HELAS γιατί μοχθούμε και βοηθάμε όσο μπορούμε όλες τις παραγωγές της Ελλάδας. Είναι σημαντικό να υπενθυμίσω ότι δημιουργηθήκαν πολλές τηλεοπτικές σειρές και μεγάλου μήκους ταινίες. Δεν μπορώ να αδικήσω κανέναν παραγωγό διότι όλοι προσπαθούν και αγωνίζονται για να ανεβάσουν τον πήχη εικαστικά, αφηγηματικά και σκηνοθετικά.

Δεν μπορώ να ξεχάσω όμως ελληνικές παραγωγές τηλεοπτικών σειρών animation όπως το «Γέγονε - Μέσα στο Μουσείο» μια παραγωγή της ΕΡΤ που μπορείτε να δείτε στο ERTFLIX ή στην ERT World με αγγλικούς υπότιτλους. H τηλεοπτική σειρά «Pix & Leo» μια παραγωγή της Walt Disney και Funny Tales που προβάλλεται σε 800 πλατφόρμες σε όλο τον κόσμο στο κανάλι της Fox - Baby TV είναι μια σειρά που ξεχωρίζει. Επίσης ο «Καραγκιόζης The Movie» είναι μια σημαντική παραγωγή της White Fox που προβλήθηκε στον ANT1. Η μικρού μήκους ταινία animation «Underground» του Γιάννη Χριστοφόρου επιλέχθηκε στο επίσημο πρόγραμμα του Διεθνούς Φεστιβάλ της Ανεσί, του κορυφαίου στον κόσμο για το είδος αυτό των ταινιών. Το «Undergound» θα διεκδικήσει βραβείο στη θεματική κατηγορία Perspectives. Πρόκειται για συμπαραγωγή της Decoy Images και του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου (ΕΚΚ). Υπάρχουν επίσης ανερχόμενα ταλέντα από πανεπιστήμια και εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ένα παράδειγμα είναι και η φοιτητική ταινία «Tales» της Δάφνης Βασιλικής Θερμίδη και της Λυδίας Παπακωνσταντίνου.

«Tales» της Δάφνης Βασιλικής Θερμίδη και της Λυδίας Παπακωνσταντίνου

Σε γενικές γραμμές πολλές είναι οι παραγωγές και για αυτό βραβεύουμε τις καλύτερες ταινίες animation στα Βραβεία «STRATOS» (Στράτος Στασινός). Μια γιορτή που η ASIFA HELLAS κάθε χρόνο δημιουργεί για να τιμήσει το ελληνικό animation. Τα φετινά βραβεία θα γίνουν το Σάββατο στις 30 Μαρτίου 2024 και ώρα 18:00 μ.μ. στην Ελληνοαμερικανική Ένωση, Μασσαλίας 22 στην Αθήνα.

Όσοι θέλουν να γιορτάσουν την ανοδική πορεία του ελληνικού animation αλλά και να γνωριστούν με σκηνοθέτες, παραγωγούς καθώς και εταιρίες παραγωγής είναι ευπρόσδεκτοι. Η κοινότητα του ελληνικού animation μαζί με την ASIFA HELLAS μεγαλώνει δυναμικά και με σταθερά βήματα προχωράμε μπροστά.