Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #10: Μεξικό 1970, διακοπές διαρκείας - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
10:18
5/12

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #10: Μεξικό 1970, διακοπές διαρκείας

Μικρές και μεγάλες ιστορίες που ενώνουν τον θρύλο με την πραγματικότητα, ντοκιμαντέρ που βλέπουν πέρα από τις γραμμές του γηπέδου, ποδοσφαιριστές-ηθοποιοί και η αθέατη σχέση του αθλήματος με την πολιτική. Η ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου μέσα από ένα κινηματογραφικό πρίσμα. 

Από τον Τάσο Μελεμενίδη

Το Μουντιάλ του 1970 περιγράφεται ως σήμερα σαν μια μυθική διοργάνωση και η καλύτερη που έγινε ποτέ από πλευράς θεάματος, λόγω της συνύπαρξης πολλών σπουδαίων ποδοσφαιριστών από διαφορετικές χώρες. Πέρα από τις υπερβολές, στα γήπεδα του Μεξικού ολοκληρώθηκε η εποχή των ανοικτών χώρων μέσα στο γήπεδο, καθώς σταδιακά στα επόμενα χρόνια επικράτησε το πρέσινγκ, το συνεχές τρέξιμο, η κίνηση χωρίς τη μπάλα και η επιπλέον αμυντική κάλυψη, γεγονός που έκανε τους τεχνίτες του ποδοσφαίρου ολοένα και πιο παρείσακτους. Πριν συμβεί αυτό όμως, ο Μάριο Ζαγκάλο αποφάσισε να χωρέσει αρκετούς από αυτούς στην ίδια ενδεκάδα, φτιάχνοντας μια ομάδα που αδιαφορούσε για το τι συνέβαινε πίσω από το κέντρο της, καθώς είχε τη σιγουριά (και την απαραίτητη ποιότητα) πως πάντα θα πετύχαινε περισσότερα γκολ από όσα θα δεχόταν. 

Το σύστημα τελικά έπιασε και η βραζιλιάνικη ομάδα παρουσίασε ένα υπερθέαμα στα γήπεδα του Μεξικού, πλάι της όμως βρέθηκαν και άλλες σπουδαίες ομάδες που αμφισβητούσαν την ανωτερότητά τους. Ο συνδυασμός αυτός χάρισε αξέχαστες στιγμές: Ο βρετανός Μπανκς έκανε την απόκρουση του αιώνα, ο Πελέ δεν είδε τον Κάρλος Αλμπέρτο αλλά τον άκουσε, ενώ πολλοί που  είδαν τον ημιτελικό Ιταλία-Γερμανία 4-3 στην τηλεόραση (κάτι που συνέβη και στην Ελλάδα) ορκίζονται μέχρι και σήμερα πως είναι το καλύτερο ματς που είδαν ποτέ. Ο αγώνας αυτός μάλιστα ενέπνευσε τον Αντρέα Μπαρζίνι να κάνει το 1990 την ταινία «Italia-Germania 4-3», όπου τρεις φίλοι ταξιδεύουν στο χρόνο για να ξαναδούν αυτή την αναμέτρηση. Ο τελικός Βραζιλία-Ιταλία είναι το ποδοσφαιρικό ζενίθ των Βραζιλιάνων, που η έγχρωμη πλέον τηλεοπτική εικόνα κατάφερε να το αποθανατίσει δείχνοντας το δρόμο προς το μέλλον. Το άθλημα γίνεται όλο και πιο γιγαντιαίο προϊόν που καθηλώνει μεγάλους και μικρούς – οι δεύτεροι είχαν και ένα έξτρα δωράκι, το πρώτο άλμπουμ της Panini. 


Αυτή όμως είναι η μια μεριά των πραγμάτων, η ωραιοποιημένη. Στα προκριματικά της διοργάνωσης που έγιναν έναν χρόνο πριν, συναντήθηκαν η Ονδούρα με το Ελ Σαλβαδόρ, δυο χώρες με τεταμένες σχέσεις και χρόνιες πολεμικές διαμάχες. Οι 2 αγώνες τους συνοδεύτηκαν από πολλά επεισόδια, ενώ στον τρίτο και καθοριστικό που έγινε στο ουδέτερο Μεξικό, το Ελ Σαλβαδόρ κέρδισε με 3-2 όμως η ζημιά είχε γίνει. Την επόμενη μέρα το Ελ Σαλβαδόρ εισέβαλε στην Ονδούρα όπου και έμεινε για τέσσερις ημέρες. Ο Πόλεμος των 100 Ωρών άφησε πίσω του 3 χιλιάδες νεκρούς και καμία διάθεση για ποδόσφαιρο.

Αλλά και μέσα στις θεωρητικά μαγικές ημέρες του Μουντιάλ, τα θαύματα του Πελέ και του Ζαϊρζίνιο χρησιμοποιήθηκαν από την Βραζιλία για να κρύψουν τις πληγές του εσωτερικού της. Ήδη από το 1969 ο Εμίλιο Μεντίσι επέβαλε στη χώρα σκληρή στρατιωτική δικτατορία που μεταξύ άλλων περιλάμβανε συλλήψεις, βασανισμούς και εκτελέσεις όσων διαφωνούσαν με το καθεστώς. Το 2006 ο βραζιλιάνος Κάο Χάμπουργκερ έκανε το γλυκόπικρο «The Year My Parents Went on Vacation», βλέποντας την εσωτερική κατάσταση της χώρας τις μέρες του Μουντιάλ του Μεξικού μέσα από τα εκφραστικά μάτια ενός 12χρονου παιδιού. Οι αντιφρονούντες γονείς του ανακοινώνουν ξαφνικά πως «πρέπει να φύγουν διακοπές» και στέλνουν τον μικρό Μάουρο στον παππού του, ο οποίος την ίδια μέρα πεθαίνει. Ο Μάουρο φροντίζεται από έναν γείτονα και μέλη της εβραϊκής κοινότητας του Σάο Πάολο, κάνει νέους φίλους με τους οποίους παρακολουθεί τους αγώνες της Βραζιλίας, περιμένοντας παράλληλα τους γονείς του να επιστρέψουν.



Υπάρχουν πολλές εξαιρετικές στιγμές αντίστιξης ποδοσφαίρου και πραγματικότητας μέσα στην ταινία, με φάσεις από τα γήπεδα του Μεξικού να συνοδεύονται από επεισόδια και βιαιότητες του στρατού ενώ ο νεαρός ταυτίζεται με την θέση του τερματοφύλακα, της πιο αντιδημοφιλούς δηλαδή θέσης στο βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο, μια έξοχη μεταφορά που κατατάσσει αυτόν και τους γονείς του στους πραγματικούς χαμένους εκείνης της περιόδου. Αν και δεν υπάρχει άμεση εμπλοκή της βραζιλιάνικης κυβέρνησης στην ίδια την διοργάνωση (κάτι αντιθέτως που συνέβη οκτώ χρόνια αργότερα στην Αργεντινή), το ταλέντο της ομάδας χρησιμοποιήθηκε αρκετά στη χώρα ως μέσο αποπροσανατολισμού, και οι τελικές σκηνές του φιλμ αυτό τονίζουν. Αφήνουν στον θεατή να επιλέξει ποιον συνειρμό θα γεννά πλέον στο μυαλό του ο συνδυασμός των λέξεων Βραζιλία και 1970. Πελέ ή δικτατορία;

Διαβάστε ακόμη:
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #9: Αγγλία 1966, παιδιά και ηγέτες​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #8: Χιλή 1962, η χαρά του κόσμου​

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #7: Σουηδία 1958, η απόλυτη θεωρία συνωμοσίας
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #6: Ελβετία 1954, το θαύμα της Βέρνης 
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #5: Βραζιλία 1950, το έγκλημα του Μπαρμπόζα​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #4: Παταγονία 1942, το Μουντιάλ που δεν έγινε ποτέ. Ή μήπως έγινε; 

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #3: Γαλλία 1938, το χαμένο φιλμ και η ντροπή της FIFA
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #2: Ιταλία 1934, η ομάδα-θαύμα που αγάπησαν οι διανοούμενοι​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #1: Ουρουγουάη 1930, ταξίδι στο Νέο Κόσμο