Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #6: Ελβετία 1954, το θαύμα της Βέρνης - αφιερωματα , θεματα || cinemagazine.gr
10:17
28/11

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #6: Ελβετία 1954, το θαύμα της Βέρνης

Μικρές και μεγάλες ιστορίες που ενώνουν τον θρύλο με την πραγματικότητα, ντοκιμαντέρ που βλέπουν πέρα από τις γραμμές του γηπέδου, ποδοσφαιριστές-ηθοποιοί και η αθέατη σχέση του αθλήματος με την πολιτική. Η ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου μέσα από ένα κινηματογραφικό πρίσμα. 

Από τον Τάσο Μελεμενίδη

Το «Θαύμα της Βέρνης» του Σένκε Βόρτμαν, που γυρίστηκε το 2003, είναι μια από τις γνωστότερες και πιο πετυχημένες, εμπορικά, ταινίες αυτού του αφιερώματος. Παρουσίαζε την επίπτωση που είχε σε μια διαλυμένη οικογένεια (και κυρίως στο μικρότερο παιδί, το μέλλον της χώρας δηλαδή) η νίκη των Γερμανών στο Παγκόσμιο Κύπελλο που έγινε στην Ελβετία το 1954. Ο τίτλος προέρχεται από την περιγραφή, με μια φράση, του τελικού του Παγκοσμίου Κυπέλλου ανάμεσα στη Δ. Γερμανία και την Ουγγαρία. Οι Ούγγροι, αήττητοι για τρία χρόνια και σχεδόν ισοπεδωτικοί από το ξεκίνημα του τουρνουά, ήταν το μεγάλο φαβορί της διοργάνωσης. Επιπρόσθετα είχαν συναντηθεί ξανά πριν λίγες μέρες με τους Γερμανούς, καθώς ήταν στον ίδιο όμιλο, και τους κέρδισαν με το εντυπωσιακό 8-3. 

Ο τελικός άρχισε με τους χειρότερους οιωνούς για τη γερμανική ομάδα καθώς μετά από 8 λεπτά αγώνα έχανε με 2-0. Ισοφάρισε όμως σχετικά γρήγορα και παίζοντας κυρίως αμυντικά κατάφερε να κρατήσει την Ουγγαρία μακριά από το γκολ. Έξι λεπτά πριν το τέλος, ο Χέλμουτ Ραν έδωσε το προβάδισμα στην Δ. Γερμανία, που κατάφερε να το κρατήσει ως το τέλος, αν και οι Ούγγροι πέτυχαν γκολ με τον Πούσκας που τελικά ακυρώθηκε. Με το σφύριγμα της λήξης το θαύμα είχε ολοκληρωθεί και το ματς αυτό έγινε ορόσημο για τη χώρα, σηματοδοτώντας τη νέα εποχή που κυριάρχησε η υψηλή παραγωγικότητα που ισχυροποίησε το γερμανικό κράτος, κάτι που σχολιάζεται σκωπτικά και στο τέλος του «Γάμου της Μαρία Μπράουν» του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ με την ραδιοφωνική περιγραφή του αγώνα να ακούγεται καθαρά πίσω από τους διαλόγους. Το ότι ακριβώς η χώρα τότε χρειαζόταν μια εθνική επιτυχία για να ανορθώσει το πληγωμένο ηθικό των πολιτών, λίγα χρόνια μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, οδήγησε σε έρευνες για το πόσο τελικά ήταν “θαύμα” αυτό που έγινε ή βασίστηκε σε εξωγηπεδικούς παράγοντες. 



Πριν λίγα χρόνια, το πανεπιστήμιο του Βερολίνου έκανε μια ενδελεχή έρευνα για την ποδοσφαιρική εθνική ομάδα, όπου συμπεριλάμβανε πολλά κρούσματα ντόπινγκ για μια δωδεκαετή περίοδο (1954-1966). Το ξεκίνημα αυτής της περιόδου είναι το Μουντιάλ της Ελβετίας όπου οι Γερμανοί έπαιρναν αναβολικές ουσίες που τους βοηθούσαν να είναι σε πολύ καλύτερη φυσική κατάσταση από τους αντιπάλους τους (οι Ούγγροι μάλιστα ισχυρίζονται πως οι αντίπαλοί τους έκαναν ειδικές ενέσεις στο ημίχρονο, γι' αυτό μπόρεσαν να διατηρήσουν το σκορ). Το επιχείρημα αυτό υποστηρίζεται από την επιδημία ίκτερου που πρόσβαλλε τους παίκτες της γερμανικής ομάδας αμέσως μετά την διοργάνωση αλλά και από κάποιους ξαφνικούς θανάτους παικτών λίγα χρόνια αργότερα σε σχετικά νεαρή ηλικία. Πριν από την έρευνα, το φιλμ του Βόρτμαν εκθειάζει όντως την φυσική κατάσταση της ομάδας, αλλά την αποδίδει αποκλειστικά στην σκληρή και στοχευμένη προπόνηση από τον Σεπ Χέρμπεργκερ. Γενικότερα, το «Θαύμα της Βέρνης» πέφτει πάνω στις ασφαλείς κοινοτυπίες για την εθνική ανωτερότητα και η εμπορική του επιτυχία δείχνει πως μάλλον αυτές έγιναν αποδεκτές από ένα μέρος του κοινού. Εκεί που είναι πάντως περισσότερο εύστοχο, αφορά το κομμάτι της αμηχανίας που έχει η οικογένεια όταν επιστρέφει σε αυτήν ο πατέρας που ήταν αιχμάλωτος στην Σ. Ένωση για 12 χρόνια και τουλάχιστον στα 2 μεγαλύτερα παιδιά έχει την εικόνα ενός απομειναριού της ναζιστικής εποχής που δεν θέλουν να θυμούνται. 

Πέραν του τελικού και του παρασκηνίου του, που καθόρισαν αυτή τη διοργάνωση, το Μουντιάλ της Ελβετίας θα μείνει για το ότι ήταν το πρώτο που προσέφερε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση σε κάποιες χώρες, αλλά και αυτό με τον μεγαλύτερο μέσο όρο γκολ ανά αγώνα (5,38) καθώς μερικά αποτελέσματα έμοιαζαν με σκορ πόλο – χαρακτηριστικότερο όλων ο προημιτελικός Αυστρίας και Ελβετίας που έληξε 7-5.

Διαβάστε ακόμη: 
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #5: Βραζιλία 1950, το έγκλημα του Μπαρμπόζα​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #4: Παταγονία 1942, το Μουντιάλ που δεν έγινε ποτέ. Ή μήπως έγινε; 

Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #3: Γαλλία 1938, το χαμένο φιλμ και η ντροπή της FIFA
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #2: Ιταλία 1934, η ομάδα-θαύμα που αγάπησαν οι διανοούμενοι​
Μουντιάλ στο ΣΙΝΕΜΑ #1: Ουρουγουάη 1930, ταξίδι στο Νέο Κόσμο