Aftersun

Ανήμερα των γενεθλίων της μια 30χρονη γυναίκα ανατρέχει με τη μνήμη της σε ένα καθοριστικό καλοκαίρι των τελών της δεκαετίας του '90 και της εφηβείας της. Όταν, παρέα με τον χωρισμένο πατέρα της, ταξίδευε για ολιγοήμερες διακοπές σε ένα παραθαλάσσιο θέρετρο της Τουρκίας και γιόρταζε εκεί τα έντεκά της χρόνια. Στο νοερό αυτό ταξίδι την βοηθούν μια σειρά από λήψεις που οι δυο τους είχαν τραβήξει τότε, με τη βοήθεια μιας μικρής κάμερας, φευγαλέα στιγμιότυπα που μάλλον δεν είχαν ιδιαίτερη σημασία τη στιγμή που συνέβαιναν. Αρκετά χρόνια μετά όμως, υπό το βάρος του καιρού ο οποίος κύλησε και μιας αδιόρατης θλίψης που μόνο στο τέλος του φιλμ θα αντιληφθούμε την προέλευσή της, οι λιγοστές αυτές εικόνες παραμένουν μονάκριβες για την ηρωίδα.

Μια κατάθεση μεγάλης συναισθηματικής αξίας και ενδεχομένως η καλύτερη ταινία της χρονιάς

Αυτό είναι όλο κι όλο το «Aftersun»: Το χρονικό λίγων ημερών ενός καλοκαιριού για ένα κορίτσι που μόλις αρχίζει να αντιλαμβάνεται τον κόσμο των μεγάλων και για έναν πατέρα που μοιάζει απεγνωσμένα να θέλει να κρυφτεί από τον κόσμο αυτό. Φαινομενικά τίποτα σημαντικό δεν συμβαίνει στην ταινία. Ο παραθερισμός με τις καθημερινές, επουσιώδεις τελετουργίες του, οι μικρές στιγμές ξενοιασιάς και ραστώνης ανάμεσα στους δυο ήρωες, η περίεργη αίσθηση του να είσαι ξένος ανάμεσα σε ξένους, πολλά χιλιόμετρα μακριά από το σπίτι σου, παρελαύνουν σαν τα κομμάτια ενός φωτογραφικού άλμπουμ που ξεφυλλίζουμε μαζί με την πρωταγωνίστρια, Υπάρχει όμως κάτι που δεν μας είναι ευθέως ξεκάθαρο: πίσω από τον δυνατό ήλιο και τα ζεστά χαμόγελα βρίσκεται ριζωμένη, σαν σκιά, μια βαθιά μελαγχολία, ένας ανεκδήλωτος καημός. Κι έπειτα, κάποιες λεπτομέρειες που εκ πρώτης όψεως δεν σημαίνουν τίποτα, γίνονται εν τέλει οι μικρές σημαδούρες που θα μας οδηγήσουν και θα μας ραγίσουν την καρδιά στο φινάλε: Ένα μοναχικό τσιγάρο, νύχτα, στο μπαλκόνι του ξενοδοχείου. Μια βραδινή βουτιά σε μια κατασκότεινη θάλασσα. Οι λυγμοί στην άκρη του κρεβατιού. Οι αποχαιρετιστήριες ματιές σε ένα αεροδρόμιο. Η φιγούρα του πατέρα κάτω από τα στροβοσκοπικά φώτα ενός κλαμπ, χαμένη ανάμεσα σε σώματα που πάλλονται ευφορικά και ιδρώνουν. Ένας χορός, που μπορεί να είναι και «ο τελευταίος μας», όπως υπογραμμίζουν οι επαναλαμβανόμενοι στίχοι από το «Under Pressure» (τη συνεργασία των Queen με τον Ντέιβιντ Μπόουι) οι οποίοι ντύνουν καθόλου τυχαία τη συγκεκριμένη σκηνή.

Μαζί με την αναζήτηση του χαμένου χρόνου, το «Aftersun» γίνεται και η αποκατάσταση μιας πολύτιμης ιδιωτικής αλήθειας

Στην πρώτη της σκηνοθετική δουλειά, αντλώντας από εύθραυστα προσωπικά βιώματα, η Σάρλοτ Γουέλς πραγματοποιεί διακριτικά και ανεπαίσθητα κάτι θαυμαστό: βρίσκει τον ενστικτώδη τρόπο για να εκφράσει συναισθήματα και τριγμούς υποσυνείδητους που δύσκολα αποτυπώνονται σε λέξεις. Ταυτόχρονα αναμοχλεύει μια ξεχασμένη γεωγραφία της μνήμης, το πολύτιμο σημείο στο οποίο ένας πατέρας και ένα παιδί ήρθαν για πρώτη και ίσως για έσχατη φορά πραγματικά κοντά. Στην ταινία της Γουέλς, όπως και στην αληθινή ζωή, καμία ανάμνηση δεν είναι αξιόπιστος οδηγός. Γι' αυτό και η ηρωίδα χρησιμοποιεί τις εικόνες που βιντεοσκόπησε για να ανοίξει ουσιαστικά δρόμο μέσα από τις θολές νοσταλγίες του μυαλού της. Όσα θυμάται πως έγιναν ή όσα φαντάζεται πως έγιναν σε εκείνο το καλοκαίρι, σχεδόν είκοσι χρόνια πριν.

Και το αποτέλεσμα της αναδρομής που διεξάγει, γίνεται για εκείνη η συνταρακτική έρευνα με την οποία καταλαβαίνει ως ενήλικη όσα ως παιδί τότε δεν μπορούσε να ξέρει για τον πατέρα της και ίσως ο μοναδικός τρόπος να έρθει ξανά κοντά σε εκείνον. Να επαναπροσδιορίσει την αγάπη που του είχε. Και κάπως έτσι, μαζί με την αναζήτηση του χαμένου χρόνου, το «Aftersun» γίνεται και η αποκατάσταση μιας πολύτιμης ιδιωτικής αλήθειας. Γιατί, όσο καθαρό κι αν είναι το βλέμμα απέναντι στον κόσμο, η πραγματικότητα πάντοτε θα μας διαφεύγει. Οι άνθρωποι δεν θα μας γίνουν ποτέ εξ ολοκλήρου αντιληπτοί. Και όσο μεγαλώνουμε, η μνήμη θα ξεθωριάζει, θα αδυνατίζει, και μαζί της θα τρεμοσβήνουν τα φώτα όσων προσώπων στάθηκαν οι προστατευτικοί φάροι στη ζωή μας. Ό,τι απομένει θα είναι τα ευλαβικά ενθύμια, τα ευτελή πιθανόν στα μάτια των άλλων, που για εμάς θα σημαίνουν πάντοτε τόσα πολλά: ένα πολύχρωμο χαλί στρωμένο στο πάτωμα. Μια φωτογραφία που ξεθωριάζει. Μια καρτ ποστάλ με λίγα τρυφερά λόγια. Τα βιντεάκια που τράβηξε παιχνιδιάρικα μια κάμερα, ένα κάποιο καλοκαίρι, χωρίς να γνωρίζει ότι καθετί που απαθανάτιζε έμελλε να είναι για τελευταία φορά. Οι βοές και οι εντυπώσεις μιας ανεκτίμητης στιγμής μέσα στο χρόνο στην οποία συνεχώς θα ανατρέχουμε. Τα ευσεβή απομεινάρια από το μυστικό εκείνο μέρος του νου στο οποίο θα βρίσκουμε πάντα -και μόνο εκεί- τους ανθρώπους που πολύ αγαπήσαμε.