Κάννες 2023: Ο αλάνθαστος Χιροκάζου Κόρε-έντα επιχειρεί στο «Monster» το δικό του «Ρασομόν»

Στο «Monster» βρίσκει απόλυτη εφαρμογή το ρητό «perception is reality». Σε μια ιστορία που αλλάζει συνεχώς οπτικές, τίποτα δεν είναι όπως αρχικά φαίνεται, παρά τη νατουραλιστική ματιά που φαίνεται να τα περιβάλλει. Άνθρωποι κοντράρονται με τις αδυναμίες τους και γίνονται ταυτόχρονα θύτες και θύματα σε μια αλληλουχία παρεξηγήσεων, ανακαλύπτοντας πάσης φύσεως τέρατα εκεί που δεν υπάρχουν. Με αφορμή την αλλαγή στη συμπεριφορά ενός ορφανού αγοριού, η μητέρα του επισκέπτεται το σχολείο του για να μιλήσει με τη διευθύντρια. Οι υποψίες της στρέφονται σε έναν από τους δασκάλους, που η φίλη του τον κοροϊδεύει πως γίνεται τρομακτικός όταν γελάει. Παράλληλα στο βάθος της ανήσυχης πόλης ένα κακόφημο μπαρ παραδίδεται στις φλόγες και δύο φάλτσα πνευστά διαχέουν την κακοφωνία τους στην ατμόσφαιρα. 

Το «Monster» ξεκινάει με τα παραπάνω δεδομένα και μόλις ανακαλύψει την αλήθεια που βολεύει τον κάθε χαρακτήρα, επανεκκινεί και τα εξετάζει από διαφορετική σκοπιά. Είναι από τις ταινίες που μοιάζει αδύνατο να την περιγραφεί ικανοποιητικά χωρίς να προδώσεις κάποιο από τα μυστικά της και ταυτόχρονα οποιαδήποτε περαιτέρω αποκάλυψη σχετικά με την πλοκή είναι καταστροφική για τον θεατή που δεν την έχει δει. Μπορείς ίσως να την περιγράψεις σαν ένα σπάνιο φρούτο το οποίο ευδοκιμεί στο σταυροδρόμι που το «Ρασομόν» συνάντησε το «Close» του Λούκας Ντοντ.

Το καστ της ταινίας είναι στο σύνολό του εξαιρετικό και παρότι είναι νωρίς, δεν αποκλείεται οι ηθοποιοί του Κόρε-έντα να πρωταγωνιστήσουν και πάλι στα βραβεία ερμηνείας

Έχοντας για οδηγό ένα σενάριο που επιστρέφει στα ίδια σημεία μεταλλάσσοντας κάθε φορά τους χαρακτήρες, ο Κόρε-έντα πραγματεύεται και πάλι ανθρώπινες αξίες όπως η αλήθεια, η οικογένεια και η συντροφικότητα, φιλτράροντάς τις με το εξαίσιο σκηνοθετικό του στυλ. Η ταινία ξεκινά σε ένα σκληρά ρεαλιστικό ύφος, παρακολουθώντας μια μάνα που αγωνιά για το παιδί της. Με την υποψία του σχολικού εκφοβισμού και την υπόσχεση ενός θρίλερ, στρέφεται ξαφνικά στο δάσκαλο υιοθετώντας την οπτική του κι ένα πιο μπανάλ (κινηματογραφικά πάντα) στυλ. Οι ανατροπές συνεχίζονται, συμπληρώνοντας το παζλ με αξιοσημείωτο timing. Έχοντας στο μυαλό το τελευταίο της κομμάτι -μια απ' τις πιο ποιητικές στιγμές στη μέχρι τώρα καριέρα του σκηνοθέτη- είναι αδιανόητη η μαεστρία με την οποία ο Κόρε-έντα ξεδιπλώνει το ένα μετά το άλλο τα επίπεδα μιας σχεδόν μόνιμης θεματικής αναζήτησης σχετικά με την ηθική και το τι κάνει κάποιον άνθρωπο. Μοιάζει απίστευτο το πόσο αρμονικά ολοκληρώνεται μια ταινία με διάρκεια λιγότερο από δύο ώρες που ξεκινά σε μια καθημερινή οικογενειακή κατάσταση και καταλήγει κάπου εντελώς αλλού και αναπάντεχα. Είναι τέλος αξιοθαύμαστο το πόσο διαυγής παραμένει σε όλη τη διάρκειά της η πρόθεση και το κεντρικό μήνυμα που υπονοείται απ' τον τίτλο: το ποιος είναι το τέρας είναι θέμα οπτικής (ιδέα που συμπληρώνεται ιδανικά από τη φόρμα).  

Το «Monster» δεν θα μπορούσε παρά να είναι αφιερωμένο στη μνήμη ενός πραγματικού ιερού τέρατος, του Ριουίτσι Σακαμότο που υπογράφει εδώ το τελευταίο soundtrack της λαμπρής καριέρας του

Αν κάτι έχουμε να προσάψουμε στην ταινία είναι ότι χρειάζεται αρκετή καλή πίστη από μεριάς του θεατή στις συμπτώσεις και στον τρόπο που εκφέρονται κάποιες από τις επαναλαμβανόμενες κεντρικές έννοιες όπως το «τέρας» και το «μυαλό του γουρουνιού». Είναι φορές που το σενάριο μοιάζει συμπυκνωμένο, προσπαθώντας υπέρ του δέοντος για να υπογραμμίσει τις έννοιες που ενώνουν τις διαφορετικές οπτικές. Ακόμα και με τις αδυναμίες του όμως, το «Monster» ίσως αργήσει να μπει στην ίδια συζήτηση με το «Nobody Knows» ή τους «Κλέφτες Καταστημάτων», αλλά αποτελεί πολύτιμο μέρος από το βαθιά ανθρώπινο σύμπαν του σκηνοθέτη. Αποτελεί επίσης περίτρανη απόδειξη πως ακόμη και στις ήσσονες στιγμές του ο Κόρε-έντα έχει εγγενή την ικανότητα να συγκινεί και να παράγει σινεμά αξιώσεων.   

Βρείτε συγκεντρωμένες όλες τις ανταποκρίσεις, κριτικές, νέα και αφιερώματα του φετινού Φεστιβάλ Καννών εδώ: www.cinemagazine.gr/cannes

Το ΣΙΝΕΜΑ / cinemagazine.gr ταξιδεύει στις Κάννες με την AEGEAN και σας προσφέρει καθημερινές ανταποκρίσεις. Το 76o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών πραγματοποιείται 16 - 27 Μαΐου 2023.