Κάννες 2021: Το «Titane» της Ζουλιά Ντικουρνό είναι μια από τις πιο ακραίες και προκλητικές ταινίες που έχουν διεκδικήσει τον Χρυσό Φοίνικα

Στο Φεστιβάλ Καννών εμφανίζεται κατά καιρούς μια ταινία με τη δυνατότητα (και πρόθεση) να ταράξει τα νερά: να δημιουργήσει θόρυβο γύρω από το περιεχόμενό της, να προκαλέσει πόλωση και ταυτόχρονα να αναχθεί σε ξεχωριστό συμβάν από εκείνη την ομάδα θεατών που θέλει πιο εξεζητημένες και συγκρουσιακές τις κινηματογραφικές της συγκινήσεις. Αυτό το παράδειγμα εκπροσωπεί περήφανα η δεύτερη μεγάλου μήκους δημιουργία της Ζουλιά Ντικουρνό, πέντε χρόνια αφότου συστήθηκε στο κοινό με το αξιόλογο θρίλερ ντεμπούτο της. 

Πέρα από τις αρετές του, το «Raw» είχε συζητηθεί και για κάποιες σκηνές βίας που υποτίθεται ότι προξένησαν λιποθυμίες και αποχωρήσεις σε ορισμένες φεστιβάλικές προβολές. Όλα αυτά στάθηκαν ασφαλώς μια σκέτη υπερβολή, ίσως κι ένα πονηρό μάρκετινγκ κόλπο που κέρδισε στο «Raw» επιπλέον θεατές. Με το «Titane», όμως, η Ζουλιά Ντικουρνό φαίνεται ότι προσπαθεί να πολλαπλασιάσει τον παράγοντα της πρόκλησης αντιδράσεων, έχοντας ενδεχομένως ως μοντέλο προς μίμηση μια ταινία στην οποία εμμέσως παραπέμπει: το «Crash» του Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ που, πριν 25 χρόνια, είχε αντιμετωπιστεί εχθρικά από μερίδα δημοσιογράφων, ακόμη και μελών της τότε κριτικής επιτροπής του Φεστιβάλ.

Όσο κι αν η Ντικουρνό δείχνει να θαυμάζει το σινεμά του σοκ, έπρεπε να είχε αντιληφθεί ότι το μεγαλύτερο ταρακούνημα το προκαλούν οι ιδέες

Το «Crash», και γενικότερα το σινεμά του σωματικού τρόμου, των σαρκικών μεταλλάξεων και του ψυχοσεξουαλικού άγχους που τόσο επάξια έχει εκπροσωπήσει ο Καναδός σκηνοθέτης, μοιάζει να στάθηκε αφετηρία και σημείο αναφοράς για το σενάριο που έγραψε η Ντικουρνό στο «Titane». Στον πυρήνα του βρίσκεται μια ατίθαση, σεξουαλικά διφορούμενη και (όπως αποδεικνύεται) δολοφονική νεαρή, που κουβαλά μονίμως στο κεφάλι της μια μεταλλική πλάκα-επώδυνο ενθύμιο ενός τροχαίου δυστυχήματος. Καθώς η αστυνομία αρχίζει να την υποπτεύεται για μια σειρά από θανάτους, εκείνη υιοθετεί την ταυτότητα ενός εξαφανισμένου από χρόνια αγοριού και βρίσκει αναπάντεχη κατανόηση στην αγκαλιά του πατέρα του, ενός μεσήλικα macho πυροσβέστη ο οποίος δείχνει να αναγνωρίζει σε αυτή τον αγνοούμενο γιο του.

Στο σημείο αυτό αξίζει να προστεθεί ότι η ηρωίδα υποδύεται το αγόρι όσο κουβαλά στην κοιλιά της τον καρπό μιας... ερωτικής συνεύρεσης με μια Κάντιλακ (!), ενώ κάθε φορά που η αλλόκοτη εγκυμοσύνη τής φέρνει αιμορραγίες, κατάμαυρα υγρά που μοιάζουν με λάδια αυτοκινήτων κυλούν στα πόδια της. Το σταδιακό διαζύγιο της ταινίας από τη λογική πλαισιώνουν μία-δύο σκληρές σκηνές που έκαναν πολλούς θεατές της χθεσινής πρεμιέρας να κλείσουν τα μάτια τους (ανάμεσά τους το ανυπόφορο θέαμα μιας μύτης που σπάει επάνω στην επιφάνεια ενός νιπτήρα), η Day-Glo αισθητική στριπτιτζάδικου της φωτογραφίας, μια ηθελημένα εκκωφαντική ηχητική μπάντα και η υποψία ότι η δημιουργός αδειάζει αφιλτράριστα στην οθόνη ό,τι περνάει από το κεφάλι της.

Σαν άτακτη και συγκεχυμένη παράθεση σκέψεων. το «Titane» προσπαθεί να μιλήσει για τη ρευστότητα ταυτοτήτων, φύλων και σεξουαλικών συμπεριφορών, χωρίς να καταφέρνει να συντάξει έστω μια ολοκληρωμένη πρόταση. Όχι πως έχει μεγάλη σημασία κάτι τέτοιο, όταν από νωρίς γίνεται σαφές ότι το φιλμ ενδιαφέρεται κυρίως να πουλήσει θράσος, τσαμπουκά και πόζα. Το να επιδίδεται όμως κάποιος πλέον στο «άθλημα» της κινηματογραφικής πρόκλησης, ούτε κάτι καινούργιο είναι ούτε κάτι δύσκολο. Μερικές φορές, μάλιστα, είναι ο πιο βολικός τρόπος για να ανιχνεύσει κανείς αν πίσω από το επίμονο γαργαλητό στις ανοχές του κοινού κρύβεται μόνο η απουσία έμπνευσης. Γιατί όσο κι αν η Ντικουρνό δείχνει να θαυμάζει το σινεμά του σοκ, έπρεπε να είχε αντιληφθεί ότι το μεγαλύτερο ταρακούνημα και την πραγματική αναστάτωση τα προκαλούν οι ιδέες. Όχι οι εικόνες. 

Βρείτε συγκεντρωμένες όλες τις ανταποκρίσεις, κριτικές, νέα και αφιερώματα του φετινού Φεστιβάλ Καννών εδώ: www.cinemagazine.gr/cannes

Το ΣΙΝΕΜΑ / cinemagazine.gr ταξιδεύει στις Κάννες με την AEGEAN και σας προσφέρει καθημερινές ανταποκρίσεις. Το 74o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών διεξάγεται μεταξύ 6 - 17 Ιουλίου 2021.