«Τόσο Λευκά Όσκαρ»: Οι υποψηφιότητες που προκάλεσαν κατακραυγή

2015-01-19 17:08:12

Οι στιγμιαίες αντιδράσεις αφορούσαν μεμονωμένη απουσία υποψηφίων (Τζένιφερ Άνιστον, «Ταινία LEGO», τα αναμενόμενα), αλλά τα μετέπειτα σχόλια δεν μπορούσαν παρά να επικεντρωθούν σε ένα μόνο πράγμα: την σοκαριστική απουσία μαύρων ή γυναικών υποψηφίων σε κατηγορίες-κλειδί.

Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, το hashtag #OscarsSoWhite κατέκλυσε τα social media, μαζί με διάφορες, χιουμοριστικές και μη, καταγγελίες της κατάφωρης απουσίας διαφορετικότητας στις υποψηφιότητες: κανείς μαύρος/η υποψήφιος/α στις κατηγορίες ερμηνείας (η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό από το 1998!), καμία γυναίκα υποψήφια στις κατηγορίες σκηνοθεσίας, σεναρίου και διεύθυνσης φωτογραφίας, καμία ιστορία με πρωταγωνίστρια γυναίκα στις υποψήφιες για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας.

Βέβαια, τα Όσκαρ -υποψηφιότητες και βραβεία- πάντα κυβερνώνται κυρίως από λευκούς άντρες υποψηφίους για ιστορίες που έχουν να κάνουν με λευκούς άντρες, αλλά η παντελής έλλειψη είναι όντως σοκαριστική, ειδικά όταν ταινίες όπως η «Selma» (με πρωταγωνιστή τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και την θρυλική του πορεία για το δικαίωμα ψήφου των μαύρων) προσφέρονται για ανάδειξη, εκπληρώνοντας τα -συντηρητικά σε μεγάλο βαθμό- κριτήρια της Ακαδημίας για το τι συνιστά οσκαρική ταινία.

Η σκηνοθέτης της «Selma», Έιβα ΝτιΒερνέ, θεωρούνταν σίγουρο όνομα στην κατηγορία Όσκαρ Σκηνοθεσίας, κάτι που θα την έκανε την πρώτη μαύρη σκηνοθέτη που θα λάμβανε τέτοια τιμή.

«Είναι φοβερά ανήσυχο το γεγονός ότι κάθε χρονιά μετράμε τους μη λευκούς υποψηφίους στα δάχτυλα ενός χεριού», σχολιάζει η Έιπριλ Ρέιν, δικηγόρος και μπλόγκερ που ξεκίνησε το #OscarsSoWhite. «Αυτό πρέπει να αλλάξει. Δεν είναι ότι δεν υπάρχουν ποιοτικές ταινίες με μη λευκούς. Το πρόβλημα είναι στους αποδέκτες: σύμφωνα με σχετική έρευνα, η Ακαδημία είναι κατά 94% λευκά μέλη, 76% άντρες, και ο μέσος όρος ηλικίας είναι τα 63 χρόνια.»

 

Ένα από τα καυστικά tweets με το hashtag #OscarsSoWhite

Είναι τόσο έντονες οι συζητήσεις που μέχρι και η (πρώτη μαύρη στην ιστορία) Πρόεδρος της Ακαδημίας, Σέριλ Μπουν Άιζακς, αναγκάστηκε να τοποθετηθεί: «Τα τελευταία δύο χρόνια, έχουμε κάνει μεγαλύτερα βήματα απ' ό,τι στο παρελθόν προς μια οργάνωση με μεγαλύτερη ποικιλία και ενσωμάτωση μέσω της εισόδου νένων μελών», δήλωσε στο Buzzfeed. «Προσωπικά θα ήθελα να δω, και ανυπομονώ να δω, μία μεγαλύτερη ποικιλία σε όλους τους υποψηφίους όλων των κατηγοριών. [...] Επιβάλλεται -οικονομικά και ηθικά- το Χόλιγουντ – να αρχίσει να αντικατοπτρίζει το πρόσωπο της Αμερικής που αλλάζει.»

Χρονιές όπως η περσινή, όταν το «12 Χρόνια Σκλάβος» τιμήθηκε με το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Σεναρίου και Β' Γυναικείου Ρόλου ή όταν ο Ντένζελ Γουάσινγκτον και η Χάλι Μπέρι πήραν Όσκαρ Α' Ανδρικού και Γυναικείου Ρόλου την ίδια χρονιά, τελικά μάλλον ρίχνουν στάχτη στο πρόβλημα, παρά αποτελούν σημάδια αλλαγής, όσο και αν χαιρετίζονται ως τέτοια κάθε φορά.

Τρέιλερ του «Selma»

Η περίπτωση της «Selma», που συνοψίζει το κλίμα με τις μόλις δύο υποψηφιότητές της (Καλύτερης Ταινίας και Τραγουδιού) και τον αποκλεισμό της σκηνοθέτη της και του κεντρικού της πρωταγωνιστή, μοιάζει κιόλας να συμβολίζει την μουδιασμένη αντίδραση μιας βαθιά διχασμένης Αμερικής που δεν ξέρει πώς να αντιμετωπίσει τα πρόσφατα τραύματά της.

Είναι, εξάλλου, μία ταινία που, μέσα από την ιστορία της θρυλικής πορείας της Σέλμα, υπογραμμίζει τον συστημικό ρατσισμό και τον ουσιαστικό κοινωνικό αποκλεισμό που ισχίουν μέχρι και σήμερα, όπως τραγικά τόνισαν τα πρόσφατα περιστατικά αστυνομικής βίας με φυλετική χροιά.

Το δυσάρεστο κλίμα που δημιούργησε η λίστα των υποψηφιοτήτων, βέβαια, δεν είναι παρά ένα σύμπτωμα ενός πολύ βαθύτερου προβλήματος: η μη εκπροσώπηση του πλήρους φάσματος των επαγγελματιών στις υποψηφιότητες, είτε αυτοί είναι μη λευκοί είτε είναι γυναίκες, αντικατοπτρίζει την μη εκπροσώπησή τους και στο επίπεδο της δουλειάς.

Πόσες γυναίκες σκηνοθέτες έχουν την δυνατότητα να διεκδικήσουν καν την σκηνοθεσία μιας ταινίας κύρους ή μιας μεγάλης παραγωγής; Πόσοι μαύροι σκηνοθέτες, συγγραφείς ή ηθοποιοί έχουν την ευκαιρία να διακριθούν και να φτάσουν στα γραφεία των στούντιο για μίτινγκ ουσίας;

Ίσως η λύση ξεκινά από εκεί: αν οι ευκαιρίες δοθούν με αξιοκρατικό τρόπο, μακριά από προκαταλήψεις και κλειστούς κύκλους, και τότε οι υποψηφιότητες και οι βραβεύσεις θα έρθουν μόνες τους.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ