Οι Άγιοι της Μαφίας

Origin stories μπορεί να έχουν αντικαταστήσει την πρωτότυπη ιδέα σε μεγάλο μέρος της παραγωγής, όμως υπάρχουν aπό τον καιρό του…«Νονού» - για να μείνουμε στην μαφιόζικη ατμόσφαιρα. Ανέκαθεν το σινεμά φοβόταν την οικονομική έκθεση, οπότε λογικά στρεφόταν στην δοκιμασμένου απόηχου αφήγηση. Το αριστούργημα, έδειξε ο «Νονός», είναι εφικτό, αν και η ιδέα καθαυτή όχι μόνο εχθρεύεται την πρωτοτυπία αλλά και ταΐζει (βλέπε διαπαιδαγωγεί) λανθασμένα το φιλοθεάμον κοινό. Άλλη κουβέντα.

Για μια σειρά που έχει σφραγίσει ανεξίτηλα την νεότερη εποχή της τηλεόρασης, την πιο απαιτητική και υψηλότερου πήχη δηλαδή εποχή της, «Οι Άγιοι της Μαφίας» είναι μια μετριότητα. Όχι το είδος της αντικειμενικά απογοητευτικής ταινίας, αλλά εκείνης που δεν στέκεται στο ύψος της προσδοκίας της. Για αυτό ευθύνεται φυσικά η σκιά της πρώτης ύλης, αλλά και το ότι δεν επιτεύχθηκε μια κινηματογραφική μεταφορά.

...μια ασίγαστης πλοκής ιστορία, με τόσα πολλά νήματα που αν δεν είσαι εξοικειωμένος ούτε θα πιάσεις γρήγορα, ούτε θα πολυαπασχοληθείς με κανένα τους ιδιαίτερα

Είναι άλλωστε η δομική διαφορά της τηλεοπτικής από την κινηματογραφική αισθητική: Η τηλεόραση χρειάζεται πλοκή για αδιάπτωτο παρακολουθητικό ενδιαφέρον. Το σινεμά έχει εμβολιαστεί ώστε αφαιρετικά να εκτυπώνει σε περιορισμένο χρόνο μια αυτοτελή ιστορία και να αντλεί το ενδιαφέρον του από την ατμόσφαιρα, τον όγκο, τον ρυθμό και, τις καλύτερες φορές, μια πλοκή-αφορμή για κάτι μεγαλύτερο, χρονικά συμπυκνωμένο κι αισθησιακά αδιάλειπτο.

Αυτά τα κινηματογραφικά χαρακτηριστικά η ταινία του τηλεοπτικού Άλαν Τέιλορ (με «Thor 2» και «Εξολοθρευτή Genisys» δεν πας μακριά) δεν τα αντιλαμβάνεται και, η αλήθεια να λέγεται, δεν βοηθιέται ιδιαίτερα από τον ογκωδέστατο Ντέιβιντ Τσέις των 7 Έμμι και του αναπόδραστου βάρους της δημιουργίας της τηλεοπτικής σειράς. Έτσι εδώ έχουμε μια ασίγαστης πλοκής ιστορία, με τόσα πολλά νήματα που αν δεν είσαι εξοικειωμένος ούτε θα πιάσεις γρήγορα, ούτε θα πολυαπασχοληθείς με κανένα τους ιδιαίτερα. Το όλον φέρνει σε πιλότο νέας σειράς, όχι σε ταινία. Η τοποθέτηση σε εποχές κοινωνικών φαινομένων, όπως η Εξέγερση του Νιούαρκ στο πρώτο μέρος, συσχετίζει μεν το έργο, κάπως αγχωμένα, με την τρέχουσα συγκυρία, όμως τόσο επιδερμικά και γρήγορα που συμβαίνουν όλα, περισσότερο θα σκέφτεσαι τι βλέπεις, παρά θα συναισθάνεσαι.

Η έκτακτη μουσική επένδυση παραπέμπει στον Ρόμπι Ρόμπερτσον των μαφιόζικων επιχειρήσεων του Μάρτιν Σκορσέζε, το κάνει όμως λίγο καλύτερα, κάπως λιγότερο επιδεικτικά (όχι ακατάπαυστο χαλί ατμόσφαιρας και διήγησης εποχής δηλαδή), και ανεπαίσθητα λιγότερο εξωραϊστικά ως προς το ότι βλέπεις εγκληματίες να σολάρουν, ενίοτε με κάποιο κωμικό μπρίο.

Οι λάτρεις της σειράς πάντως θα ανατριχιάσουν στο φινάλε, πιθανόν κάποιοι εξ αυτών θα ήθελαν και καμμιά ωρίτσα ταινίας παραπάνω. Οι αμύητοι δεν θα βαρεθούν, μάλλον, αλλά δεν θα καταλάβουν και περί τίνος η φασαρία με την πολυετή σειρά. Και οι σινεφίλ, που δεν είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο, θα διερωτηθούν γιατί συμβαίνουν τόσα πολλά, τόσο γρήγορα, γιατί ο θάνατος δεν έχει πια καμμία συνέπεια σε αυτό το σινεμά, γιατί η κοινωνικά ντετερμινιστική μεταμόρφωση ενός καλού παιδιού σε…goodfella (αφού παίζει και διπλός Ρέι Λιότα!) είναι λαβή για τόση woke up this morning, δραματικά ακέρδιστη μαγκιά.

Το χειρότερο όμως το κρατώ σαν επίλογο και παρατήρηση: Όπως και να το κάνουμε δεν υπάρχει πια φιλμ, όλα είναι ψηφιακά. Το φιλμ είναι ένα ζωντανό πράγμα, φωτίζεται, υποφωτίζεται, έχει μια «ασταθή» ποιότητα στο υλικό του, είναι ευαίσθητο. Στην τελειότητα που είχε φτάσει το φιλμ σαν υλικό, σπάνια δύο ταινίες έμοιαζαν μεταξύ τους στην χροιά της όψης τους. Αν συνέβαινε αυτό, ήταν αποτέλεσμα μιας καλλιτεχνικής παρουσίας – ενός φωτογράφου, ενός δημιουργού, ενός είδους. Το ψηφιακό όμως σήμερα είναι στην συντριπτική πλειοψηφία των εργασιών απελπιστικά παρόμοιο. Το βάρος πέφτει στον διορθωτή των χρωμάτων, στην post production επεξεργασία. Αν δουλέψεις με τον τυφλοσούρτη software εικόνας, θα πάρεις το ήδη γνωστό μας πια, αντιαισθητικό για κάποιους εξ ημών, «αποτέλεσμα Netflix». Είτε βλέπεις κωμωδία στο 2021, διαστημικό στο 2300, standup comedy ή το Νιούαρκ του 1972, είναι όλα ίδια. Ίδια παλέτα, ίδιες χροιές. Λες και οι σκηνογράφοι, οι φωτογράφοι, οι ντεκορατέρ είναι Stepford Wives, αντικείμενα ηδονής εξωγήινων body snatchers. Μάλλον κάποιο τέτοιο snatching έχει συμβεί με αυτή την πλατφόρμα αλλά και με την τρέχουσα αισθητική του κυρίως ρεύματος, κάποια υφαρπαγή των εικόνων που παράγονται και είναι συντεταγμένα όλα εδώ λες για να μας ταλανίζουν στην ανάμνηση των μεγαθηριακών κινηματογράφων φωτογράφων που έχουμε γνωρίσει στο παρελθόν. «Οι Άγιοι της Μαφίας» έχουν κι ένα πρόσθετο καλούδι: Ένα διάχυτο «ψηφιακό» τιρκουάζ που σε συλλαμβάνει από την αρχή και αρνείται να πάψει να σε βασανίζει ως το τέλος. Ανυπόφορο.