Τζόναθαν Ντέμι: Χαμηλά στο ραντάρ, ψηλά στην ιστορία [photos]

Συχνά υποσημείωση, λόγω επωνύμων των συνοδοιπόρων του, ο απόφοιτος του Ρότζερ Κόρμαν γεννήθηκε σαν σήμερα και συνέστησε έναν κορμό έργου, για περισσότερα από 30 χρόνια, που κάνει κοτζάμ Πολ Τόμας Άντερσον να τον αναφέρει σαν την πιο συνειδητή του επιρροή.

Ο Τζόναθαν Ντέμι βγήκε από το «εργαστήρι» του Ρότζερ Κόρμαν, σχεδόν μια δεκαετία αργότερα από τον Φράνσις Φορντ Κόπολα. Ασχολήθηκε για μεγάλο μέρος της δεκαετίας του '70 να μορφοποιεί το στιλ του, χώνεψε την μαχητική, σκωπτική και «αντι-συστημική» ματιά του, πέρασε κι ένα σχολείο χιτσκοκικής μίμησης και μπήκε στο '80 εντυπωσιακά - κι αθόρυβα. (Ή όχι ακριβώς γιατί το «Μέλβιν και Χαουαρντ» πήρε δύο από τα τρία Όσκαρ του).

Ήταν όμως πάντα στην άλλη μεριά του Αμερικανικού Ονείρου, το σχολίαζε δηκτικά και σημαδευτικά, έφτιαχνε παράλληλα και βίντεο κλιπ, ας πούμε, για τους Talking Heads (αν αυτό δίνει ένα μέτρο) και μπήκε στο '90 να κάνει αυτό που οι πρεσβύτεροι συνοδοιπόροι του από το Νέο Χόλιγουντ (Κόπολα, Σκορσέζε, Φρίντκιν, Σπίλμπεργκ, Ντε Πάλμα) είχαν χαλυβδώσει νωρίτερα. Με το δίδυμο της «Σιωπής των Αμνών» και του «Philadelphia», έφτασε στην ακαδημαϊκή αναγνώριση, στην εμπορική επιτυχία, πήρε ένα Όσκαρ Σκηνοθεσίας (δεν ήταν ποτέ άλλοτε υποψήφιος), άλλαξε τον ρου κυριολεκτικά και συνέχισε, ως οφείλουν οι εργάτες και οι πραγματικά μεγάλοι, στο σινεμά που τον ενδιέφερε.

Ήταν αυτός που διάλεξε η Όπρα Γουίνφρεϊ για την μεταφορά της ποικιλοτρόπως σημαντικής «Αγαπημένης» της Τόνι Μόρισον (η ταινία είναι σημαντική, εμπορικά όμως είναι σα να μην συνέβη ποτέ), συνέχισε με μια -όχι τόσο κακή όσο νομίζεται- άσκηση στο ύφος του Στάνλεϊ Ντόνεν και του Χίτσκοκ με το «Truth About Charlie» (που έχει κι ένα έξοχο, «άγνωστο», σάουντρακ από την Ρέιτσελ Πόρτμαν), σημείωσε επιστροφή με το θαυμάσιο «Ο Άνθρωπος της Ματζουρίας», έδωσε ώθηση επιτυχίας και καλλιτεχνικής εμβέλειας στην Αν Χάθαγουεϊ με το «Η Ρέιτσελ Παντρεύεται», κι όλα αυτά ενώ έκανε δουλειές (ντοκιμαντέρ, βίντεο) με τον Ρόμπιν Χίτσκοκ, τον Νιλ Γιανγκ και τον Μπρους Σπρίνγκστιν.

Υπήρξε μεγάλος, παραμένει, έχει ένα λίαν αναγνωρίσιμο στυλ, πρωτίστως με τα ειδικά ακραία κοντινά του, που στον «Άνθρωπο της Μαντζουρίας» γίνονται ένα υπόδειγμα υπνωτιστικού ύφους, αφήνουμε και προτείνουμε εδώ 10 ταινίες που υπογραμμίζουν το μέγεθος της συνεισφοράς και δικαιολογούν πλήρως τον Πολ Τόμας Άντερσον που όταν ρωτήθηκε για τους τρεις δημιουργούς που τον έχουν περισσότερο επηρεάσει απάντησε: «Ο Τζόναθαν Ντέμι, ο Τζόναθαν Ντέμι και ο Τζόναθαν Ντέμι».