10:07
5/4

Αγαπημένες ταινίες του ΣΙΝΕΜΑ: «Όλα για την Εύα» του Τζόζεφ Μάνκιεβιτς

Προσδεθείτε στις θέσεις σας για να μην παρασυρθείτε από ένα σαδιστικό κομψό θέαμα που ξεπερνά τα όρια του «φιλμαρισμένου θεάτρου» και καταναλώνεται σαν δηλητήριο σε μελετημένη δοσολογία.

«Είναι περίεργο το ποια πράγματα θυμόμαστε και ποια όχι». Ενώ ο θεατής είνια ακόμα τυφλωμένος από τη χρυσόσκονη της εναρκτήριας σκηνής, μια φαινομενικά αφεής ατάκα συνοψίζει τη δομή της ταινίας του Τζόζεφ Μάνκιεβιτς: θα τα μάθουμε Όλα Για την Εύα, αλλά μόνο μέσα από βασανιστικά κολάζ από μνήμες. Σε ποιους ανήκουν αυτές; Ίσως στον θεατρικό Άντισον ΝτεΓουίτ, που βρίσκει σανίδα σωτηρίας στον κυνισμό του. Ίσως στην καλόβουλη αλλά αφελή Κάρεν, που, σχεδόν κυριολεκτικά, παντρεύτηκε... τον κόσμο του θεάτρου.

Σε κάθε περίπτωση, ο Μάνκιεβιτς θα χρησιμοποιήσει τις αναμνήσεις σαν μα σειρά από καθρέφτες, με τους οποίους παραμορφώνει την αλήθεια, μόνο μέχρι να τη φανερώσει ολόγυμνη. Καθρέφτες, κατά πρώτο λόγο, ανάμεσα στα χρονικά επίπεδα της αφήγησης.

Όχι, ο Μάνκιεβιτς δεν παρεκκλίνει καθόλου από την ευθύγραμμη εξιστόρηση της σχέσης ανάμεσα ανάμεσα στη διάσημη Μάργκο Τσάνινγκ (ρόλος ζωής -κυριολεκτικά- για τη Μπετι Ντέιβις) και την παθολογικά αφοσιωμένη θαυμάστριά της. Προτιμά να δημιουργήσει ένα κινηματογραφικό πεδίο κατάσπαρτο από οιωνούς και αμφιλεγόμενα υπονοούμενα. Προσέξτε, αν προλαβαίνετε, το ντεκόρ του τοίχου τη στιγμή της βράβευσης, τους πίνακες δίπλα στους οποίους ποζάρει η Μάργκο και φυσικά την πόρτα του ξενοδοχείου λίγο πριν από το μεγαλειώδες φινάλε -αλλά σε αυτό θα επανέλθουμε παρακάτω.

Καθρέφτες, κατά δεύτερον, ανάμεσα στη «γάτα» και το «ποντίκι», ένα παιχνίδι που ο Μάνκιεβιτς παίζει ξεδιάντροπα με τον θεατή. Δε χρειάζεται να ανατρέξουμε στο κλασικό πια Σλουθ, όπου ο Λόρενς Ολίβιε και ο Μάικλ Κέιν εναλλασσονται στους ρόλους του κυνηγού και του θηράματος. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει ανάμεσα στη Μάργκο και την Εύα, που απειλούν και απειλούνται σε ένα χωρίς ανάσα κρεσέντο ανεξέλεγκτων εγωισμών και θανατηφόρων διαλόγων.

Καθρέφτες και απέναντι στην ηθική των ηρώων, λοιπόν; Ούτε κάτα διάνοια δεν πέφτει ο Μάνκιεβιτς στο χαντάκι του διδακτισμού. Τον νοιάζει να αιχμαλωτίσει την ασφάλεια και τον αριβισμό στις πιο κρίσιμες στιγμές τους, όμως;

Σίγουρα, γι αυτό και σε κάθε σκηνή του Όλα για την Εύα διακυβέβονται οδυνηρές και αμετάκλητες επιλογές. Κι αν οι ήρωες είναι αυτό που επιλέγουν, μήπως πρόκειται για μια ταινία κατά βάθος υπαρξιστική; Καλύτερα να προχωρήσουμε στους τελευταίους καθρέφτες που μας επιφυλάσσει ο Μάνκιεβιτς. Οι οποίοι, πρέπει να σας πληροφορήσουμε, θα είναι απολύτως χειροπιαστοί, ίσως μάλιστα το πιο φανταχτερό κομμάτι του ντεκόρ. Αλλά πριν σας τα πούμε... όλα γι' αυτούς τους καθρέφτες, η Εύα θα ανοίξει την πόρτα με τον (καρκινικό) αριθμό 2002, που προεξοφλεί ότι η ιστορία μπορεί να διαβαστεί και ανάποδα, ή αλλιώς να επαναλαμβάνεται επ' άπειρον.

Και αφού ο Μάνκιεβιτς ενορχήστρωσε μια σαρδόνια συμφωνία για την «απατηλή λάμψη της ματαιοδοξίας» με πρώτα βιολιά τις Μπέτι Ντέιβις και Αν Μπάξτερ, είναι η ώρα να μας υπενθυμίσει εμμέσως τη μυθική βαρύτητα του ονόματος «Εύα». Αυτή για την οποία έγιναν, και από την οποία προέρχονται όλα. Η πρωταγωνίστρια μιας πικρής και αυτάρεσκης, αλλά αλάθητης ιστορίας. 

Όλα για την Εύα (1950)
6 Βραβεία Όσκαρ: Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Σεναρίου, Β' Αντρικού ρόλου στον Τζορτζ Σάντερς, Κοστουμιών και Ήχου, σε ένα σύνολο 14 υποψηφιοτήτων (αριθμός ρεκόρ που τον μοιράζεται με τον «Τιτανικό» του Τζέιμς Κάμερον).