Essential Cinema #139: «Μια Νύχτα με τη Μοντ» (1969) του Ερίκ Ρομέρ

Οι ήρωες του Ρομέρ συχνά κυριαρχούνται από εμμονές. Ψάχνουν, κυνηγούν ή περιμένουν κάτι με την υπομονή ενός φανατικού και στο τέλος, ακόμα κι αν δε δικαιώνονται, δεν είναι ποτέ ίδιοι. Ο Ζαν Λουί ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Αφοσιωμένος καθολικός, έχει δρομολογήσει τη ζωή του πάνω σε ένα αυστηρά καθορισμένο μοντέλο αξιών. Η Φρανσουάζ, την οποία ερωτεύεται, ανταποκρίνεται ως «εικόνα» στις προδιαγραφές του γιατί εκκλησιάζεται, εξυπηρετεί λοιπόν την προσδοκία που είναι η «ηθική» ζωή. 

Όπως συνήθως συμβαίνει στους «μύθους περί ηθικής» του Γάλλου δημιουργού, ο δρόμος προς μια γυναίκα περνά μέσα από τη συνάντηση με μια άλλη. Ο φίλος του Βιντάλ, ένας μαρξιστής καθηγητής φιλοσοφίας, είναι η σχεδόν μεφιστοφελική φιγούρα που αναλαμβάνει να τον οδηγήσει στον «πειρασμό», στην δοκιμασία της βεβαιότητάς του.

Μια ιδιοφυής αναμέτρηση ανάμεσα στο θεωρητικό κόσμο της οποιασδήποτε πίστης και στη ζωντανή πραγματικότητα, εκεί όπου δοκιμάζεται η αλήθεια κάθε αξιώματος ή παραδοχής

Ένα απλό δείπνο στο σπίτι της Μοντ μεταμορφώνεται στα χέρια του Ρομερ σε ένα διαλογικό.. «θρίλερ», μια αξεπέραστη συνάντηση λόγου και εικόνας μέσα σε ένα βαρύ ασπρόμαυρο, χειμωνιάτικο σκηνικό αποκλεισμού, καθώς έξω μαίνεται μια χιονοθύελλα. Οι δύο «ιδεολόγοι», περιχαρακωμένοι ο καθένας με το δικό του οπλοστάσιο έτοιμων ιδεών, ξιφουλκούν, μιλώντας για την πίστη, το Θεό, τη φιλοσοφία του Πασκάλ και την ελεύθερη βούληση, τον έρωτα, το γάμο.

Απέναντί τους, μια άθεη, ελεύθερη γυναίκα προκαλεί τις άκαμπτες αξίες τους και τις αισθήσεις τους, ειρωνεύεται τα ιδεολογήματά τους και απαντά στα γενικόλογα ερωτήματα με μια διαλεκτική του «τώρα», επιστρέφοντάς τους την αγωνία μιας ακόμη μοναχικής νύχτας. Ο ντροπαλός Ζαν Λουί γοητεύεται αλλά, ακόμη κι όταν η Μοντ τον ξεμοναχιάζει, αντιστέκεται και η «ανατροπή» δεν πραγματοποιείται ποτέ.

Ο Ρομέρ ξαναφωτίζει αυτή τη βραδιά πέντε χρόνια αργότερα, κάτω από το αγαπημένο του καλοκαιρινό φως, επιφυλάσσοντας στον παντρεμένο πια ήρωά του όχι έναν «κριτικό» απολογισμό αλλά μια μικρή αποκατάσταση των πραγμάτων, προσγειώνοντάς τον από το σχεδόν μεταφυσικό «φαίνεσθαι» στην πραγματική διάσταση του «είναι». 

Η «Νύχτα με τη Μοντ» ολοκληρώνει τη μαθηματικά δομημένη διαδρομή της, έχοντας ανυψώσει τη «μικρή» περιπέτεια των καθημερινών επιλογών σε μια ιδιοφυή αναμέτρηση ανάμεσα στο θεωρητικό κόσμο της οποιασδήποτε πίστης και στη ζωντανή πραγματικότητα, εκεί όπου δοκιμάζεται η αλήθεια κάθε αξιώματος ή παραδοχής.

Ma Nuit Chez Maude
ΓΑΛΛΙΑ, 1969
Σενάριο και σκηνοθεσία: Ερίκ Ρομέρ Φωτογραφία: Νέστορ Αλμέντρος Πρωταγωνιστούν: Ζαν-Λουί Τρεντινιάν, Φρανσουάζ Φαμπιάν, Μαρί Κριστίν Μπαρό, Αντουάν Βιτέζ Διάρκεια: 100’